Nay mình nói về Motivational Interviewing nhen. Thoạt
 nhìn thấy chữ &quot;motivational&quot; thì chắc nhiều bạn nghĩ đến những bài nói truyền cảm hứng và động
 lực của những người thành công, làm cho chúng ta có cảm hứng thức dậy mỗi sáng.Nhưng motivational ở đây không phải mang nghĩa
 &quot;giving you motivation (enthusiasm and determination)&quot; mà nó có nghĩa là &quot;relating to the
 reason or reasons for acting or behaving in a particular way&quot;. Motivational interviewing là những
 cuộc trò chuyện để giúp đối phương thay đổi một hành vi thường nhật nào đó.Nói túm lại, mục tiêu cuối cùng của motivational
 interviewing là để hướng đến &quot;change&quot;. Ví dụ như bác sĩ trao đổi với bệnh nhân về chuyện bỏ
 rượu, bác sĩ trao đổi với người nhà bệnh nhân về chuyện hút thuốc lá thụ động, v.v.Mà những chuyện thay đổi này không đơn giản là
 body-shaming như &quot;Ông giảm cân đi, mập quá rồi đó&quot;, hay khuyên bảo qua loa như &quot;Ông ngưng
 hút thuốc đi, sẽ có lợi cho sức khỏe của ông&quot;. Những chuyện đó bệnh nhân biết thừa. Bỏ rượu, bỏ
 thuốc, giảm cân, tập thể dục thường xuyên, ăn uống ngủ nghỉ điều độ. Nếu bệnh nhân còn duy trì những
 thói quen không tốt đó, ắt là có nguyên nhân.Vậy nguyên nhân đó là gì?Motivational interviewing sẽ đi sâu vào phần này để
 tìm hiểu và dẫn đến những lối thoát dưới ánh sáng khách quan và khoa học.Có nhiều quy trình khác nhau, nhưng có 1 quy trình đơn
 giản và dễ thực hiện, gồm 4 bước, là OARS.O là Open-ended question. Hãy bắt đầu bằng 1 câu hỏi
 mở, để hiểu suy nghĩ và nội tâm của bệnh nhân về chuyện thay đổi. Ví dụ: &quot;Ông nghĩ thế nào về việc
 hút thuốc lá?&quot;A là Affirmation, thường dưới dạng khen, khích lệ. Ví
 dụ: &quot;Cảm ơn ông đã chia sẻ điều này với tôi. Tôi biết rằng không dễ dàng gì để có thể bỏ thuốc, và
 tôi có thể hiểu được những khó khăn ông gặp phải trong quá trình bỏ thuốc lá.&quot;R là Reflection, nôm na là paraphrase của bệnh nhân,
 cả những ý đã rõ và những ý chưa rõ. Điều này làm chúng ta khai thác thêm sâu và hiểu rõ được cả hai
 chiều của câu chuyện, cả ý chí muốn thay đổi và những khó khăn song song. Việc chúng ta thực hiện bước
 Reflection có thể giúp bệnh nhân chia sẻ thêm, giúp chúng ta hiểu về bệnh nhân thêm.Bước cuối cùng là S - Summarising. Sau khi chúng ta
 cảm thấy đã đủ thông tin, chúng ta tóm tắt lại những gì đã trao đổi, và cho thấy hiện tại (chưa thay đổi
 đủ) và tương lai (đã thay đổi đủ) khác nhau như thế nào.Và sau 4 bước OARS này, dựa trên những gì chúng ta
 hiểu về bệnh nhân, về những sự nỗ lực và khó khăn của họ, chúng ta mới bắt đầu nêu ra những sự hỗ trợ
 phù hợp. Thường nếu chúng ta làm như vậy thì khả năng thành công sẽ cao hơn.Trước giờ thường chúng ta thường chỉ khuyên người ta
 thay đổi theo hướng 1 chiều, ít quan tâm suy nghĩ và những điều người ta đã làm. Tuy nhiên motivational
 interviewing mang lại cho chúng ta một góc nhìn khác, kiểu biết người biết ta. Chưa hiểu người mà cứ ép
 người ta thay đổi thì âu cũng thật khó.

Motivational Interviewing

tips

communication

speaking

Hẳn các bạn đã nhiều lần nghe chia sẻ lời khuyên rất
		sành điệu kiểu: nghe nhạc tiếng Anh đi, xem phim tiếng Anh, đọc sách báo/truyện tiếng Anh, … Tóm lại là
		đừng chỉ ôm cuốn sách giáo trình khô khan mà học, phải học ngôn ngữ từ những cái đời thường. Kiểu học
		không cần nhọc công, chơi mà học, học mà chơi. Kiểu học giúp mình sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, giống người
		bản xứ, chứ không phải kiểu học thuật và là lạ, ngữ pháp không sai nhưng người bản xứ chẳng ai nói như
		vậy.Mình từng cố gắng làm theo, nhưng rồi tự hỏi “Thế quái
		nào mà tiếng Anh thẩm thấu được vô đầu mọi người qua phim ảnh nhỉ?”, vì mình cũng nghe, cũng xem mà
		chẳng ăn thua. Cho đến khi nền tảng tiếng Anh của mình đủ vững, và đã giao tiếp trực tiếp với nhiều
		người bản xứ, mình mới nhận ra hai điều: Một là, lời khuyên ở đầu bài là đúng; hai là, muốn học kiểu đó
		cũng cần biết cách học và nhọc công tích lũy. Nên mình viết bài này về một cách học tiếng anh qua phim.
	Phim phần lớn sử dụng văn nói, ngôn ngữ đời thường.
		Tuy vậy điều này không đồng nghĩa mẫu câu học từ phim thiếu đi tính trịnh trọng (formality) cho các tình
		huống trong công việc. Chủ đề của từ vựng tùy vào dòng phim bạn chọn xem, nhưng mình cho rằng đa số ngôn
		ngữ ở dạng phrase hoặc expression (tạm dịch: cụm từ) trong phim đều có tính phổ quát cao, dùng được
		nhiều tình huống chứ không giới hạn theo chủ đề phim.Ví dụ trong phim “Minimalism”, mình để ý khi nhân vật
		nói: “Maybe there’s something to it.” Nếu ai đang xem khúc này, hẳn sẽ đoán được ý nghĩa của cụm (và
		đoán nghĩa dựa theo ngữ cảnh cũng là một kỹ năng rất cần thiết cho người học và dùng ngoại ngữ). Nhờ
		đoán vậy, nên mình tạm dừng phim, google nghĩa liền: “there&#x27;s something to it meaning”. Enter.Kết quả theo từ điển Macmillan, cụm từ này được “used
		for saying that there are true facts or important ideas in what someone says”. (Mình định dịch ra đây
		cho người đọc, nhưng nghĩ lại thì người học ngoại ngữ không nên dịch, sẽ làm não bộ chậm đi một nhịp khi
		xử lý ngôn ngữ, làm cho phản xạ giao tiếp của mình chậm đi nếu giữ thói quen dịch anh-việt và việt-anh).
	Bạn vừa xem đoạn phim nãy, chắc chắn ít nhiều đã có ấn
		tượng về hoàn cảnh và ý nghĩa của cụm từ, nên bạn sẽ dễ nhớ cụm này hơn là khi học qua sách vở. Ngoài
		ra, bạn có thể đọc thêm các câu ví dụ (từ điển nào hầu như cũng có) để hiểu đúng chất nghĩa của cụm từ.
		Sau đó, bạn nên tập đặt câu có dùng cụm từ này, cố gắng liên hệ những tình huống mình hay gặp trong môi
		trường của mình, để nhiều khả năng bạn sẽ gặp lại tình huống đó và dễ liên tưởng lại từ đã học. Ví dụ,
		mình đã đặt những câu sau:“His surgical technique is a bit modified, but his
		statistics for this kind of operation is phenomenal. So there must be something to it.“Many of our patients dined at the same restaurant
		last week; there must be something to it.”“There may be something to the child’s birth history
		that may explain his current symptoms. First, let’s check his medical record.”“The patient has not responded well to the therapy as
		we expected. We need to consider other differential diagnoses. I recall he mentioned experiencing
		multiple episodes of palpitation. There may be something to it. Let’s run a 24-hour Holter EKG.”“At the beginning, I didn’t believe watching English
		movies will help me learn this language any faster. Then I heard many top students in my school
		mentioned they listened to US-UK music. They watched movies in English with (or even without) subtitles.
		They all had unique lexical resources when they present in English. “There must be something to the
		watching movie thing” – I ponder.”Vậy đó, bạn càng đặt được nhiều câu ví dụ, bạn càng
		nhớ đúng, nhớ sâu và nhớ lâu một cụm từ mới. Trí tưởng tượng, những hình ảnh liên kết trong đầu bạn (qua
		phim, qua ấn tượng thị giác/thính giác/cảm xúc, qua việc suy nghĩ) là những thứ giúp bạn học ngôn ngữ
		một cách tự nhiên và hiệu quả, thứ mà sách vở truyền thống có thể không cung cấp được so với học qua
		phương tiện nghe nhìn. Nếu bạn để ý, các ví dụ sau mình đưa ra ngày càng dài hơn, nó có thể phác họa cả
		một câu chuyện, một tình huống mình vừa tưởng tượng ra, chứ không chỉ đơn thuần là đặt một câu đúng
		nghĩa và đúng ngữ pháp nữa.Tóm lại, cách học này mở ra cho bạn nguồn học liệu
		không giới hạn, giúp bạn sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên, nguyên bản hơn. Hơn nữa, phương pháp này
		không hề mới. Bạn có thể chia sẻ ở comment cụm từ hay mẫu câu cool ngầu nào mà bạn từng học được từ
		phim, và trong phim nào không?

Học tiếng Anh qua phim là như thế nào cơ?

learning.how.to.learn

Hôm qua mình có tham gia một cái talkshow về tiếng Anh
 chuyên ngành cho các bạn sinh viên, trong đó mình có chia sẻ ngắn về cách áp dụng SMART để đặt mục tiêu
 học Anh văn chuyên ngành. Nay mình chia sẻ lại cho các bạn theo dõi Med Lang Fanatic cùng tham khảo nha.
 Bình thường mục tiêu của chúng ta đặt ra rất là chung chung, chỉ đơn giản là "Cải thiện tiếng Anh chuyên ngành".
 Và mục tiêu chung chung như vậy thường rất khó có thể đạt được, dù là tiếng Anh hay là một mục tiêu nào đó trong
 cuộc sống.
 Để làm cho mục tiêu trở nên dễ thực hiện hơn, chúng ta
 nên áp dụng 5 thành tố của SMART goals:
 <ul><li>S - Specific: Mục tiêu phải cụ thể, càng cụ thể càng tốt. Tiếng Anh chuyên ngành là một
 danh từ rất
 chung chung, và do đó khó thực hiện mục tiêu. Hãy đổi mục tiêu lại thành "Cải thiện tiếng Anh để có
 thể giao tiếp với bệnh nhân khoa Tim mạch bệnh viện ABC" hay "Cải thiện điểm IELTS từ 6.5 lên
 7.5" hay "Cải thiện tiếng Anh để có thể đọc được sách sinh lý Guyton mà không phải tra từ điển
 hay Google liên tục".
 </li><li>M - Measurable: Mục tiêu phải đo lường được, để biết mình làm tốt tới đâu. Ví dụ mục tiêu
 giao tiếp với
 bệnh nhân người nước ngoài trở thành "Có thể nói thành thạo 100 câu tiếng Việt mà mình hay dùng khi
 khám vào trao đổi với bệnh nhân", hay "Có thể giải thích thành thạo các bất thường trên xét
 nghiệm máu như công thức máu, sinh hóa, đông máu..."
 </li><li>T- Time-based: Phải có deadline, chứ không là cứ chây ì "mai làm" riết. Xong tới
 5 năm sau vẫn
 cứ "mai làm".
 </li><li>A - Attainable: Mục tiêu phải có tính khả thi. Ví dụ muốn cải thiện điểm IELTS từ 6.5 lên
 7.5 trong vòng
 1 tháng thì khó quá, có vẻ bất khả thi, nên đổi mục tiêu khác dễ hơn thôi.
 </li><li>R - Relevant: Mục tiêu đặt ra phải có liên quan đến tương lai mà mình đã định hướng. Ví dụ
 bạn đang là
 sinh viên y4, định hướng sau này tốt nghiệp đại học xong đi qua Hàn Quốc học nghiên cứu sinh, thì các
 mục tiêu bạn đặt ra phải liên quan đến các yếu tố ngoại ngữ, nghiên cứu, các hoạt động "làm
 đẹp" CV...
 </li></ul>Vậy đó, mục tiêu càng cụ thể càng dễ thực hiện. Khi
 hình dung ra rõ ràng mục tiêu rồi thì cách thức thực hiện tự nhiên sẽ lờ mờ hiện ra thôi.
 Cuối buổi mình có nhắn gửi cho các bạn sinh viên là
 "Mỗi người ai cũng chỉ có 24 tiếng 1 ngày thôi. Chúng ta chỉ có đủ thời gian để giỏi một số thứ,
 khá một số thứ, và dở rất nhiều thứ còn lại. Do đó, giỏi gì và khá gì là tùy sự ưu tiên của bạn mà
 thôi."
 Đôi điều chia sẻ cuối tuần, hy vọng có thể giúp các
 bạn sinh viên định hướng được tốt, hơn không chỉ trong việc học ngoại ngữ mà còn trong việc cải thiện
 bản thân mình.

Áp dụng SMART GOALS để học Anh văn chuyên ngành

Acronyms là kiểu viết tắt bằng cách ghép chữ đầu của
 một cụm từ lại với nhau. Ví dụ như COPD là viết tắt của Chronic Obstructive Pulmonary Disease; OSA là
 viết tắt của Obstructive Sleep Apnea. Acronyms giúp tác giả viết ngắn gọn hơn.Acronyms thường được giải nghĩa ở chỗ tác giả sử dụng
 chúng lần đầu tiên trong bài viết. Trong đoạn văn dưới đây, được trích từ cuốn Brenner and Rector’s The
 Kidney, tác giả giới thiệu ngay 3 acronyms được sử dụng: “A greater appreciation for the prevalence of
 chronic kidney disease (CKD) in the population has led to improvements in identification and diagnosis
 of CKDs and slowing down their progression to end-stage renal disease (ESRD). This chapter is divided
 into two sections, presentations of patients with kidney disease and methods of evaluation of acute
 kidney injury (AKI) and CKD.”Acronym quen thì không nói làm gì. Nhưng giả như một
 acronym lạ hoắc không xuất hiện thường xuyên trong bài, chúng ta sẽ mau chóng quên acronym đi và tốn
 thời gian để truy nghĩa khi gặp lại. Việc đọc bị ngắt quãng, dòng tư tưởng bị cắt đứt, thế là đọc chậm
 như xe máy cày, khó chịu vô cùng.Hay như bạn không thích đọc từ đầu đến cuối, mà thích
 nhảy vô ngay phần giữa gay cấn, thì có nguy cơ gặp acronym giữa chừng mà hổng biết nó là viết tắt của
 cụm từ nào.Khó chịu ha?Ngoài chuyện phải mang acronym theo trí nhớ tạm thời
 để đọc văn bản thiệt trơn tru, còn có 2 loại khó khăn khác đòi hỏi chúng ta phải khôn khéo khi đối phó
 với loại “từ vựng” này:• Đôi khi acronym không phải là tiếng Anh. Nhiều lắm,
 từ những thứ rất kinh điển như TQ (temps de Quick – thời gian đông máu ngoại sinh), cho đến những thứ
 rất “tùy hứng” như “AML kết thúc TC1” (Bạch cầu cấp dòng tủy đã kết thúc hóa trị liệu tăng cường 1).
 • Acronym có thể mang nhiều hàm nghĩa, tùy ngữ cảnh mà
 chọn nghĩa cho phù hợp. Ví dụ: Chúng ta thường quen với acronym MRI là cách viết tắt của Magnetic
 resonance imaging, nhưng trong một số ngữ cảnh khác, MRI có thể là Medical Research Institute hay
 Medical records information. Ai mà biết được. Linh hoạt chọn lựa tùy ngữ cảnh thôi.Tất nhiên, mỗi chúng ta nên tìm, ghi chép sổ tay và
 học thuộc những từ viết tắt hay gặp trong chuyên khoa của mình để tăng tốc độ tiếp thu kiến thức. Như
 cách bạn vẫn thường học từ vựng mới vậy. Nhưng thế nào một ngày nào đó bạn cũng sẽ gặp một acronym mà
 bạn ngớ ra. Mới gặp lần đầu, lạ quá bây ơi.Cho nên phải có vũ khí đấu lại loại “từ vựng” khó chịu
 này. Đây là vũ khí mình khuyên dùng, một công cụ tuyệt vời giúp mọi người tìm acronyms y học (dành riêng
 cho tiếng Anh): <a
 href="https://www.bioinformatics.org/textknowledge/acronym.php">http://www.bioinformatics.org/textknowledge/acronym.php</a>Thấy acronym lạ, vô trang này gõ 1 phát, xong lựa
 nghĩa cho phù hợp. Vụ lựa nghĩa này cũng cần sự linh hoạt lắm nghe, tại sai một li là đi một dặm. Đọc và
 đoán acronyms cũng là cả một nghệ thuật đó. Ứ đùa đâu.

Đương đầu với acronym

medical vocabulary

medical english

Hôm trước, khi viết về New Year&#x27;s resolution, Med
 Lang Fanatic có đề cập đến việc chúng ta nên hướng con người chúng ta theo hướng mục tiêu đặt ra ban đầu
 luôn, chứ không chỉ bó hẹp trong việc thực hiện mục tiêu nữa. Ví dụ khi các bạn muốn cải thiện ngoại ngữ
 của mình, hãy đừng chỉ theo học các lớp Anh văn chuyên ngành, và gọi đó là đủ. Hãy tạo một môi trường
 trong đó bạn sử dụng tiếng Anh càng nhiều càng tốt, ví dụ thay vì tra Google bằng tiếng Việt, thì nay
 bạn tra 100% bằng tiếng Anh chẳng hạn.Điều này làm mình nhớ lại về hồi mình còn là sinh
 viên. Một lần ngồi ăn có món trứng vịt bắc thảo, mình nhận ra là mình chẳng biết gì về món này cả, tại
 sao trứng lại đổi màu như vậy, là do phản ứng hóa học nào, và nếu có phản ứng hóa học thật, thì protein
 biến tính có ăn được hay không, và rồi mọi người bảo trong trứng bắc thảo có chì, liệu có chính xác hay
 không...Rất nhiều câu hỏi xuất hiện trong đầu mình vào lúc đó,
 và sau một hồi tra cứu bằng tiếng Việt mà các kết quả không đáng tin lắm (vì không diễn giải theo lối
 khoa học), mình bắt đầu tra cứu bằng tiếng Anh.Bắt đầu bằng từ khóa &quot;century egg&quot;, mình bắt
 đầu tra cứu hoàn toàn bằng tiếng Anh. Và bắt đầu đọc về môi trường kiềm tạo ra bởi NaOH gây nên sự biến
 đổi của trứng, và lòng trắng trứng được rắn hóa, biến thành gelatin. Màu nâu nâu đen đen của lòng trắng
 trứng là do phản ứng Maillard xảy ra dưới sự thúc đẩy mạnh mẽ của môi trường kiềm. Gần đây chúng ta có
 thể thấy loại trứng bắc thảo với lòng trắng màu vàng, là do phản ứng Maillard giảm đi so với cách làm
 trứng bắc thảo đen... Còn rất nhiều điều hay ho về trứng vịt bắc thảo nữa mà mình sẽ không chia sẻ hết,
 để dành cho mọi người bắt đầu tra cứu và học hỏi bằng tiếng Anh nha.Mình tìm được 2 tài liệu rất hay mà các bạn có thể đọc
 thêm:- Tài liệu chia sẻ khá đầy đủ về thành phần dinh dưỡng
 của trứng bắc thảo: <a
 href="https://ysjournal.com/century-eggs-what-are-they/?fbclid=IwAR1Nol94Vm1hUFirKbFMS2uNzpiiOAq5AYHIh0ZrmCPQteKjpet8gVtE4xk">https://ysjournal.com/century-eggs-what-are-they/</a>- Video trực quan sinh động hơn về trứng bắc thảo: <a
 href="https://www.youtube.com/watch?v=jIybRPJXXDM&amp;fbclid=IwAR3YPvJYdhDxi_jKryMBg4WEn7vrf9fLreYA4ZzPy2V6S3MmARY-z5HjQMc">https://www.youtube.com/watch?v=jIybRPJXXDM</a>Và dù bạn đã biết những điều phía trên về trứng bắc
 thảo hay chưa, mình viết bài này không phải để chia sẻ về loại trứng này, mà chỉ để chúng ta thấy được
 rằng tiếng Anh có thể len lỏi vào cuộc sống đời thường của chúng ta như thế nào.Và hãy nhớ rằng, biết được thêm một ngôn ngữ thì cuộc
 sống sẽ thú vị hơn biết là bao nhiêu.

Tại sao trứng bắc thảo có màu đen, và trứng bắc thảo có chì hay không?

Dịch tễ học90% sinh viên y khoa mắc hội chứng này, 10% còn lại bỏ học từ năm 1. Độ tuổi
 thường
 mắc là từ cuối năm 2 đến năm 6. Mắc càng sớm thì biểu hiện càng nặng nề và điển hình.Biểu hiện lâm sàngKhi thấy thầy cô hay bác sĩ bệnh viện nói về điều gì đó là sinh viên bu đen bu đỏ
 lại. Triệu chứng điển hình gặp khi thầy cô đi khám bệnh phòng. Tầng tầng lớp lớp sinh&nbsp;viên ôm nhau nghe
 giảng. Tầng 1 (là vòng sát thầy cô nhất) nghe đầy đủ, nhưng kém tập&nbsp;trung do tầng 2 ôm sát cứng, mấy
 đứa kế
 bên thì bá vai bá cổ, nhấn đầu tầng 1 xuống.&nbsp;Một số sinh viên ở tầng 1 đôi khi còn có triệu chứng nhột
 nhột
 ở lưng do bị tầng 2 dùng&nbsp;làm bàn viết. Các tầng sau hóng tai vào nghe rất chăm chú, nhưng phần lớn khi
 hỏi
 nghe&nbsp;được gì đều: “Đang ráng nghe nè, có nghe được gì đâu…”.Từng ghi nhận vài trường hợp bệnh nhân đeo ống nghe Littmann vào, chĩa phần màng
 về
 phía thầy cô và vui vẻ cho rằng nghe rất tốt.Một số case bệnh do chậm chân, toàn ở tầng 3, tầng 4 nên phát triển khả năng nghe
 những âm thanh rất nhỏ rất chính xác, sau này nghe tiếng tim T3, T4 không cần dùng đến chuông.Cơ chế bệnh sinhHiện nay cơ chế bệnh sinh của hội chứng này vẫn chưa được hiểu rõ.Một số tác giả lý giải nguyên nhân mắc hội chứng này là do sinh viên ham học hỏi,
 muốn thu nhận kiến thức từ mọi nguồn có thể. Nhưng hiện nay, tương quan giảng viên và sinh viên như một mẹ
 Âu Cơ
 chăm năm mươi con. Mẹ Âu Cơ vừa xuất hiện, cả chục đứa con cùng bu quanh la hét đòi bú, nhốn nháo cũng là
 chuyện
 dễ hiểu.Có tác giả cho rằng hội chứng do nguyên nhân tâm lý gây nên. Đó là tâm lý “sợ mất
 phần”. Mỗi khi thầy cô xuất hiện, sinh viên luôn mong muốn góp nhặt được một chút &nbsp;“bí kíp võ công” để
 hí
 hoáy chép vào sổ tay rồi học thuộc. Bạn khác được nghe, mà mình&nbsp;không được nghe thì thiệt thòi quá, lỡ
 mất
 miếng “bí kíp” nào thì chắc ân hận cả một bài thi.Biến chứng<ul><li style="text-align:justify;">Người đông thì mặc người đông, dô ta.</li></ul>Ta chen thì mặc ta chen, chen vô.Người ghét thì mặc người ghét, dô ta.Ta chen mới chép được nhiều.<ul><li style="text-align:justify;">Bệnh nhân ngửa mặt than trời: oxy thì ít, sinh viên thì nhiều! Ít người
 đỡ&nbsp;biết bao nhiêu!</li><li style="text-align:justify;">Người nhà bệnh nhân vừa đứng vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ sinh viên bu lại
 là
 &nbsp;hắn chửi. Nhưng sinh viên lại tự nhủ: “Chắc ổng chừa mình ra.” Đoạn, lại chen lấn nghe &nbsp;giảng
 tiếp. Dần dà sinh viên quen coi thường mong muốn chính đáng của người bệnh.</li><li style="text-align:justify;">&nbsp;“Ê mày, hồi nãy cô nói ngưỡng chẩn đoán đái tháo đường là 126 mg% đúng
 không?”. “Ủa, tao nghe 136 mà.” “Tao thì không nghe được khúc đó, cô nói nhỏ quá!”</li></ul>Tiên lượngHội chứng thường sẽ tự khỏi sau khi sinh viên ra trường. Chẩn đoán sớm không làm
 tăng
 mức độ thiện cảm của bệnh nhân khi nhìn thấy sinh viên y bu đen bu đỏ. Việc chẩn đoán sớm cũng không có ý
 nghĩa
 trong việc điều trị hay ngừa tái phát.Hội chứng thường mang lại cho giảng viên cảm giác rằng sinh viên cực kỳ chăm học.
 Cuối kỳ thực tập, đề thi cũng có thể dễ thở hơn.Điều trị&nbsp;<ul><li style="text-align:justify;">Chưa có cách điều trị đặc hiệu và điều trị triệu chứng.</li><li style="text-align:justify;">Điều trị hỗ trợ: cho sinh viên xem bài ghi đầy đủ của nhóm trước.</li></ul>Phòng ngừaBởi vì điều trị thường ít mang lại hiệu quả, nên phòng ngừa đóng vai trò cực kỳ
 quan
 trọng. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là giảm chỉ tiêu tuyển sinh để tương xứng với quy mô đào tạo hiện
 tại.
 Tuy nhiên trên thực tế, do chỉ tiêu đào tạo ngày càng tăng nên phòng ngừa không hiệu quả.Lời bàn của tác giả“Hội chứng” này gióng lên một hồi chuông báo động về:<ul><li style="text-align:justify;">Sự quá tải trong việc đào tạo nhân lực y tế.</li><li style="text-align:justify;">Sự lệ thuộc quá mức vào giảng viên của sinh viên.</li></ul>Bao giờ sinh viên hết phải chen nhau nghe giảng, và bao giờ hết chép một
 cách&nbsp;không suy nghĩ? Câu hỏi đó vẫn chưa có câu trả lời.

Hội chứng Taylor Bu (phiên âm tiếng Việt: thấy là bu

Hôm bữa mình dạy giao tiếp với bệnh nhân bằng tiếng
 Anh, thấy các anh chị học viên có thắc mắc như thế này: “Chúng ta nên nói gì khi bệnh nhân có vẻ như
 không tuân thủ y lệnh?”Có rất nhiều cách để nói theo kiểu parent style, tức
 là kiểu “tui nói bạn phải nghe nha, không bàn cãi gì thêm heng”. Ví dụ như:- “If you do not follow my advice, it may have adverse
 effects on your health.”- “The results of not getting the treatment can be
 detrimental.”- “This is the reason why you need to get
 admitted/undergo this treatment.”- “For this reason, you need to…”- “If you do not take your medication on time, it
 might delay the recovery time.”- “I hope you understand why it is important for you
 to stick to the diet/undergo the tests/take the pills/not smoke/to get plenty of rest, otherwise…”- “If you do not modify your lifestyle, your disease
 may progress.”- “Your condition might get worse quickly if you
 discharge against medical advice.”Tuy nhiên, một kiểu tiếp cận hiệu quả hơn sẽ là dành
 thời gian tìm hiểu kỹ lý do của bệnh nhân đằng sau quyết định (mà mình cảm thấy “kỳ kỳ”) đó. Ví dụ
 trường hợp một bệnh nhân nghe bác sĩ giải thích phải uống thuốc huyết áp hoài hoài luôn, không được
 ngưng, thì có vẻ không đồng ý, và chỉ muốn thay đổi chế độ ăn, chúng ta có thể hỏi như sau:- Kiểu tiếp cận thứ nhất: chúng ta có thể dùng kỹ
 thuật reflection của Motivational Interviewing để khuyến khích bệnh nhân nói thêm: &quot;You&#x27;re
 concerned about taking medications forever.&quot; Và dừng ở đó, để họ tiếp tục fill the gap. - Kiểu tiếp cận thứ 2 trực diện hơn 1 chút: &quot;It
 seems to me that you&#x27;re really concerned about taking medicines for a long time. Tell me more about
 that.”Và khi hiểu rõ được nguyên nhân/nỗi sợ/trở ngại của họ, và hiểu được điều gì là quan trọng đối với
 họ, chúng ta có thể điều chỉnh cách giải thích sao cho phù hợp và hiệu quả.

Nói gì bằng tiếng Anh khi bệnh nhân không tuân thủ y lệnh?

Nếu các bạn bắt đầu đi vào nghiên cứu mảng này, các
 bạn sẽ thấy có rất nhiều mô hình giao tiếp khác nhau. Học viện giao tiếp y khoa Hoa Kỳ (ACH) đề ra 3 bộ
 kỹ năng giao tiếp, ứng với phần đầu, giữa, và cuối cuộc khám. Nhưng đó không phải là duy nhất, Đại học
 Stanford đề xuất Presence 5, Kaiser Permanente đề xuất mô hình The four habits, rồi bên Anh còn có kiểu
 Calgary-Cambridge nữa, vân vân và mây mây.Sách giáo khoa về giao tiếp cũng nhiều, ngoài 2 cuốn
 kinh điển &quot;Smith&#x27;s patient-centered interviewing: An evidence-based method&quot; và
 &quot;Communication Rx&quot;, còn có &quot;Skills for communicating with patients&quot;,
 &quot;Communication the Cleveland Clinic way&quot;, và nhiều cuốn khác nữa.Và khi có nhiều lựa chọn, thì một câu hỏi đặt ra là
 &quot;trường phái&quot; nào là tối ưu nhất? Mình tự nhận một cách khập khiễng là mình là &quot;con nhà
 nòi&quot; của ACH, tại học giao tiếp và cũng đã hoàn tất khóa dành cho trainer tại ACH. Nhưng mình cũng
 ngó nghiêng các mô hình khác. Và sau nhiều đêm quên ăn, ngày quên ngủ, mình bắt đầu nghiệm ra rằng... mô
 hình nào cũng được.Chiêm nghiệm trớt quớt như vậy mà cũng mất 1 thời gian
 dài mới ngộ ra. Lý do là vì mặc dù cách nhóm các kỹ năng có khác nhau, nhưng những thứ cần thiết để tạo
 nên 1 cuộc khám nhân văn và tạo trải nghiệm tích cực cho cả hai bên thì mô hình nào cũng có. Như
 Calgary-Cambrige có đề cập đến sự khác nhau giữa disease (bệnh lý thuần túy) và illness (những sự tác
 động của bệnh lên cuộc sống của bệnh nhân) thì các mô hình khác cũng nhấn mạnh đến quan điểm, góc nhìn,
 và những sự ưu tiên của bệnh nhân.Hay như khi bệnh nhân có những cảm xúc mạnh (buồn,
 giận dữ, lo sợ...) thì phản hồi với những cảm xúc đó như thế nào? Nhiều quy trình hiệu quả đã được đưa
 ra, có cái 6 bước như PEARLS, có cái 4 bước như NURS, trong khi MD Anderson thì chỉ đề xuất có 3 bước
 E-V-E (Explore the emotion, Validate the emotion, Empathic response) mà thôi. Tất cả đều có hiệu quả,
 cho thấy sự lắng nghe tích cực, và đều không có kiểu &quot;fixing&quot; (Điều chỉnh cảm xúc của người
 kia, như kiểu &quot;Ủa, có gì đâu mà buồn?&quot;).Vậy đó, đi 1 hồi nghiên cứu mới thấy đúng như ông bà
 ta nói &quot;nhất nghệ tinh, nhất thân vinh&quot;, chỉ cần chuyên tâm luyện tập theo một mô hình nhất
 định nào đó, nhất định bạn sẽ cải thiện được khả năng kết nối của mình với bệnh nhân. Cũng giống như đi
 học võ vậy, dù Muay Thái và MMA gần đây được ca ngợi về tính thực chiến, luyện tập thuần thục Taekwondo
 hay Karate chẳng phải cũng rất tuyệt đó sao?

Trường phái giao tiếp với bệnh nhân nào là tối ưu?

Này bạn, có nên vừa tra từ điển vừa đọc sách không?
 Chắc là không. Vì sao? Vì tốn thời gian lắm, mất mạch tập trung vào text này,
 rồi còn làm cùn mòn khả năng đoán nghĩa của từ.Nghiên cứu chỉ ra rằng những người được phép sử dụng
 từ điển đọc văn bản lâu hơn những người không sử dụng từ điển 50% thời gian, thậm chí có thể tốn gấp
 đôi. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng với lượng thời gian bị lỗ đó, khả năng hiểu text cũng chưa chắc
 được cải thiện, có nghĩa là bạn đang tốn thời gian quý báu để làm một thứ không có lợi.Câu chuyện có thể dừng tại đây. Bạn nên vứt cuốn từ
 điển của mình, rồi gồng mình rèn luyện theo lời khuyên của các bậc tiền bối thông thái.Nhưng, khoan đã.Hãy tưởng tượng rằng bạn có một đứa cháu 6 tuổi mới
 học tiếng Anh được nửa năm. Và bạn quăng cho nó 1 bài báo trên tờ The Guardians viết về vấn đề khủng
 hoảng kinh tế. Bạn khuyến khích nó hãy cố gắng đoán nghĩa từ ngữ cảnh đi. Vì chiêu này tốt lắm, ai cũng
 khuyên dùng cả. Và rồi nó làm không được. Nó không đoán được gì cả. Thậm chí khi được sử dụng từ điển
 một cách tự do, nó cũng chẳng hiểu rõ tác giả bài báo muốn nói về gì. Từ vựng của bé còn quá ít ỏi để có
 thể tự đoán ra nghĩa các từ lạ. Kiến thức nền của bé còn quá mỏng để hiểu một đề tài như khủng hoảng
 kinh tế.Và bạn lờ mờ nhận ra vấn đề không đơn giản như lời
 khuyên “gấp từ điển lại và tập đoán nghĩa đi”.Câu trả lời cho câu hỏi ‘Có nên tra từ điển khi đang
 đọc sách hay không” hóa ra lại không phải là 1 câu “Yes” hoặc “No” gọn lỏn. Nó phụ thuộc vào rất nhiều
 thứ: vốn từ của người đọc, khả năng nhận diện các cấu trúc câu, kiến thức nền về vấn đề đang đọc, các
 chiến thuật đọc hiểu được sử dụng, và metacognition. Vốn từ vựng là thứ tối quan trọng để có thể hiểu
 văn bản. Người ta thấy rằng bạn càng biết được nhiều từ trong bài text thì khả năng bạn hiểu được nó lại
 càng cao. Con số ngưỡng % từ vựng nên biết cũng không cụ thể lắm, nó đi từ khoảng 95% đến 98% tùy nghiên
 cứu (định nghĩa “hiểu” văn bản cũng khác nhau tùy nghiên cứu, có khi là đạt &gt; 55% số điểm khi trả lời
 bảng câu hỏi liên quan đến văn bản, khi là đạt &gt; 85% điểm). Hiểu 95% tức là cứ đọc mỗi 20 từ thì bạn
 lại khựng vì 1 từ không hiểu nghĩa đấy. Hiểu từ vựng chỉ ở mức 90-95% là cũng gặp khó khăn khi “giải
 nghĩa” văn bản rồi. Giả như bạn chỉ biết khoảng 85% từ vựng thôi thì gay go đấy, đọc sẽ ứ hiểu tùm lum
 chỗ, cơ mà nếu đã có kiến thức nền tảng về đề tài đó rồi thì tốt, vẫn có thể cố gắng để hiểu được.Để giúp các bạn dễ hình dung hơn về các con số, mình
 xin giới thiệu một số định nghĩa của tác giả Prichard:<ul><li>Lower threshold: dưới ngưỡng này, việc hiểu bài
 text gần như là không thể (một con số nào đó ở khoảng giữa 80% và 90%).</li><li>Adequate comprehension
 threshold: ngưỡng mà người đọc có thể hiểu tốt văn bản (khoảng 95-98%).</li><li>Upper threshold: hiểu từ vựng
 nhiều hơn ngưỡng này cũng không giúp ích gì hơn cho việc hiểu bài text (khoảng 98-99%).</li></ul>Ah, khi nãy mình có nói 1 ý, không biết bạn có để ý
 không, là “bạn càng biết được nhiều từ trong bài text thì khả năng bạn hiểu được nó lại càng cao”. Tức
 là theo logic, việc sử dụng từ điển giúp bạn hiểu nhiều từ hơn, nên nó sẽ giúp bạn hiểu textbook hơn.
 Quá ngon luôn. Cơ mà tra từ điển có cả ưu và cả khuyết. Ưu là bạn sẽ tra cứu được nghĩa của các từ mà
 bạn chưa biết. Vậy khuyết sẽ là gì?KHUYẾT:
 <ul><li>Tốn thời gian bỏ xừ. Mình bảo rồi đấy, tốn
 trung bình nhiều hơn 50% thời gian, hoặc thậm chí gấp đôi.</li><li>Không phải lúc nào cũng giúp tăng khả năng
 hiểu văn bản. Điều này đúng với những bạn high-proficiency nhưng vẫn thích tra từ điển vô tội vạ. Một
 khi mức độ hiểu từ vựng của bạn đã đến upper threshold, có tra từ điển thêm nữa cũng không cải thiện khả
 năng hiểu text. Hoặc nếu bạn dành thời gian để tra cứu những từ “râu ria”, bạn cũng không hiểu text
 hơn.</li><li>Những khoảng ngừng để tra từ điển làm mất mạch tập trung vào bài text, làm người đọc lạc lối khi
 quay lại bài nếu như trí nhớ tạm thời không làm việc thật tốt.</li><li>Khi một từ có nhiều nghĩa, người đọc có
 thể chọn sai nghĩa của từ ứng với ngữ cảnh của text, từ đó hiểu sai nghĩa của text.</li></ul>Để cân bằng giữa ưu và khuyết, người ta đưa ra khái
 niệm về tra từ điển chọn lọc:Giải thích: Selective dictionary use: tra từ hay gặp trong bài text, hoặc
 có liên quan đến mạch ý chính trong đoạn văn, mà nghĩa không thể đoán ra được từ ngữ cảnh.Tra từ điển một cách chọn lọc vẫn là cách tinh tế nhất
 để sử dụng từ điển hiệu quả. Thế nào mới thật sự tinh tế thì thiệt là khó định nghĩa. Và ắt rằng mỗi
 người cũng sẽ có một quan điểm khác nhau.

Có nên vừa đọc từ điển vừa tra textbook?

Giao tiếp hiệu quả là một việc khó khăn, và để giao
 tiếp tinh tế thì cần phải học hỏi không ngừng. Chúng ta có thể học hỏi từ những cách hay mà đồng nghiệp
 chúng ta trao đổi với bệnh nhân, từ các sách giáo khoa, cũng có thể học từ các video được công bố đâu đó
 trên youtube, và thậm chí có thể học từ những bài báo chuyên khoa. Như trong một bài báo trên tờ bác sĩ gia đình của Mỹ
 năm 2009 về cách tiếp cận tăng huyết áp kháng trị, tác giả có hướng dẫn cách mà chúng ta hỏi xem bệnh
 nhân có tuân thủ điều trị hay không:&quot;Many patients occasionally miss a dose, or even a few doses,
 of their medications. How often is this a problem for you?&quot; Điều hay ho trong cách hỏi này là bác sĩ đã rào đón
 trước cho bệnh nhân hiểu rằng vấn đề quên thuốc không phải hiếm gặp. Trả lời câu này dễ chịu hơn nhiều,
 vì bệnh nhân sẽ thấy rằng có thể có nhiều người bị quên uống thuốc giống mình, do đó rất thoải mái thừa
 nhận nếu quên thuốc thật. Nếu chỉ hỏi qua loa một câu Yes/No question như
 &quot;Do you take the medications as prescribed?&quot; thì bệnh nhân sẽ rất dễ dàng trả lời
 &quot;Yes&quot;, mặc dù chữ &quot;Yes&quot; dễ dàng như vậy thì cũng chẳng nói lên được gì nhiều. Do đó,
 việc làm tốt kỹ thuật “bình thường hóa” rất quan trọng để chúng ta thu thập những thông tin đáng giá từ
 bệnh nhân.Nhiều bệnh nhân cảm thấy khó khăn trong việc tự giác “khai” ra các vấn đề của họ, chủ yếu là
 vì họ lo lắng sẽ bị chỉ trích, hoặc cảm thấy xấu hổ về điều đó. Một trong những việc mà chúng ta có thể làm để trấn an
 bệnh nhân là sử dụng những câu để “bình thường hóa” vấn đề, để cho bệnh nhân thấy rằng không phải họ là
 người duy nhất gặp phải những vấn đề như vậy. Cách tiếp cận như vậy giúp bệnh nhân dễ mở lòng hơn.Hãy sử dụng những câu mở đầu như: Many people feel
 ...; Some people tell me ...; Sometimes I have been told that ...; “This is a common
 problem/occurrence...” “It is perfectly natural/normal...” “Quite/Very often I have been told that...”
 Ví dụ: “It is a common occurrence, and it’s not unusual for
 this to happen for people in your age group.” “This is a common problem, and it is sometimes
 connected to not getting enough sleep.” “It is perfectly normal for people to feel this way.”
 “A lot of people have difficulty in taking the initial
 steps to quit smoking/quit drinking/lose weight.” “Many people find the instructions/guidelines for
 taking their medication complicated.” Những câu như vậy sẽ tạo một mở đầu cởi mở để bệnh
 nhân có thể dễ dàng chia sẻ câu chuyện của mình.

Những câu mở đầu tạo sự cởi mở

Trong giao tiếp với bệnh nhân người nước ngoài, chúng
 ta nên tự xây dựng script giới thiệu về bản thân, khai thác thông tin cho một số loại chief complaint
 phổ biến, giải thích về một số loại chẩn đoán và lộ trình điều trị phổ biến. Và rồi sau đó tập luyện đi
 tập luyện lại cho đến lúc quen miệng nói băng băng thao thao bất tuyệt. Ấy là lúc mà chúng ta có thể
 bước ra ngoài &quot;chiến trường&quot; và thử thách khả năng improvise (ứng biến) của bản thân mình được
 rồi. Ví dụ lúc bắt đầu gặp bệnh nhân, sẽ thường có những trường hợp sau đây:<ol><li>Mình đã biết bệnh nhân (bệnh nhân cũ) và biết lý do đi tái khám của họ.</li><li>Bệnh nhân mới hoàn toàn, nhưng hệ thống điện tử cho mình biết trước họ tên của bệnh nhân và lý do đi
 khám của họ.</li><li>Bệnh nhân mới hoàn toàn, và mình chưa biết vì sao bệnh nhân đi khám. Và chúng ta hoàn toàn có thể
 xây dựng sẵn script tương ứng với các trường hợp trên để chuẩn bị sẵn sàng.</li></ol>Ví dụ như khi chúng ta đã biết được tên của bệnh nhân
 mới, chúng ta có thể dùng thông tin đó để kết nối với bệnh nhân, bằng cách sử dụng các mẫu câu sau:
 “Good afternoon, Mr Tom Hanks isn’t it?” “Hello, can I just confirm it’s Mr. David Beckham?”. Tên đầy đủ
 của người nước ngoài sẽ ít nhất có 2 thành phần là first name và last name. Để lịch sự, hãy dùng đủ tên
 của họ, và hỏi rằng họ muốn chúng ta gọi họ như thế nào, điều đó sẽ tạo không khí thoải mái cho bệnh
 nhân. “How do you want me to address you?” “How would you like to be addressed?”. Vậy nếu chưa biết tên
 bệnh nhân thì bạn sẽ hỏi như thế nào nhỉ? Câu vỡ lòng kinh điển “What’s your name?” chăng? Hay “Name,
 please!” chăng? Hãy thử một cấu trúc khác nghe tinh tế và lịch sự hơn nhiều ở dưới đây nhé: “May I have
 your name, please?”. Sau đó sẽ là phần giới thiệu bản thân, và sau đó mới đến phần khai thác lý do đi
 khám của bệnh nhân. Khi chúng ta bắt đầu quen thuộc với trình tự và script tạo sẵn cho các tình huống
 quen thuộc, chúng ta có thể giao tiếp tốt trong khoảng 80% tình huống, một điều thật tuyệt vời để tạo
 nên sự tự tin cho bản thân phải không nào?

Tip ứng biến trong giao tiếp với bệnh nhân người nước ngoài

“Thuốc này có hiệu quả. Tôi xin cam kết với quý vị như thế. P &lt; 0.05, có nghĩa là đã được khoa học chứng
 minh.”“Cà phê gây ung thư phổi. Ngưng uống cà phê đi nhé. P &lt; 0.05 có nghĩa là đã
 được khoa học chứng minh.”“Đắn đo làm gì nữa? P &lt; 0.05 cơ mà. Click chia sẻ tin giật gân cho mọi người
 hoảng sợ chơi nè.”Ôi chao, thần chú “p &lt; 0.05” là gì mà kỳ diệu đến vậy?<h4>Dịch thần chú sang ngôn ngữ đời thường</h4>Này nhé, trong tay tôi có một đồng xu. Giả sử như đồng xu này là một đồng xu bình
 thường, tức là đồng chất, không biến dạng, hai mặt như nhau (hình khắc khác nhau không đáng kể). Với một đồng xu
 như vậy, tôi sẽ mong đợi xác suất tung xu được mặt số và mặt hình là 50/50.Cùng làm thí nghiệm nhé…Một lần… Hai lần… Ba lần… Chà chà, 6 lần liên tiếp đều ra mặt số. Với một đồng xu
 bình thường thì bạn có thể tưởng tượng điều này rất khó xảy ra. Tôi lấy máy và tính cho bạn ngay đây:&nbsp;xác
 suất xảy ra việc tung đồng xu 6 lần đều ra mặt số là 1/2^6 ~ 0.016. Như vậy, p ~ 0.03.Bingo, p &lt; 0.05 nhé!Bạn có thể dịch câu thần chú của chúng ta ra ngôn ngữ bình thường như sau: Giả sử như
 đồng xu bình thường, xác suất để tung được 5 lần liên tiếp đều ra mặt số là siêu thấp. Ấy thế mà chúng ta tung
 được đây nè. Vậy đây là bằng chứng chống lại giả thuyết đồng xu bình thường, và chúng ta nghi ngờ liệu
 đồng xu đã được “gia công” gian lận chăng?<figure data-shortcode="caption" id="attachment_180" aria-describedby="caption-attachment-180" style="width: 282px"
 class="wp-caption aligncenter"><a
 href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png"><img loading="lazy"
 data-attachment-id="180"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/11/10/p-0-05-ven-man-than-chu-phan-1/coin-flipping/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png"
 data-orig-size="2000,2202" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="coin flipping" data-image-description="" data-image-caption="Nguồn: Deycom.ie
 " data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=272"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=736"
 class="size-medium wp-image-180"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=272&amp;h=300"
 alt="Nguồn: Deycom.ie" width="272" height="300"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=272&amp;h=300 272w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=544&amp;h=600 544w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=136&amp;h=150 136w"
 sizes="(max-width: 272px) 100vw, 272px"></a><figcaption id="caption-attachment-180" class="wp-caption-text">Nguồn: Deycom.ie</figcaption></figure>Chúng ta sẽ tiếp tục với một ví dụ mà tôi rất thích, được lấy từ quyển <a
 href="http://www.amazon.com/p-value-Stories-Actually-Understand-Statistics/dp/0321629302">What is a
 p-value anyway</a> của Andrew J. Vickers.“Tôi có ba đứa con. Mỗi tối, trước khi bắt đầu tiết mục kể chuyện đêm khuya (kể
 chuyện có vẻ là một thứ hay ho để làm cuối ngày chứ nhỉ), chúng tôi phải thuyết phục&nbsp;bọn trẻ đi tắm, làm vệ
 sinh cá nhân, đánh răng, thay pyjamas, chuẩn bị quần áo sẵn sàng cho hôm sau, và cuối cùng là nhảy lên giường
 (nói thuyết phục cho nhẹ thôi chứ phần đó cũng điên khùng lắm). Tôi thường xuyên thấy thằng con trai 5 tuổi của
 tôi ngồi sẵn sàng trên giường, quần áo chỉnh tề, và cứ bảo là đã đánh răng rồi. Nhưng cái bàn chải phản chủ của
 nó khô queo: nó khăng khăng bảo rằng đã đánh răng, tôi bảo rằng nó chưa đánh.Đây là lý luận của tôi: bàn chải khô; nếu con trai tôi đã đánh rồi thì thiệt là khó
 để cho bàn chải khô; vì vậy, nó chưa đánh răng. Hoặc với cách nói của một nhà thống kê học thì như vầy: đây là
 dữ liệu (một cái bàn chải khô), đây là giả thuyết (con trai tôi đã đánh răng); nếu như giả thuyết đúng thì dữ
 liệu thiệt khó để xảy ra, cho nên chúng ta nên bác bỏ giả thuyết.”<blockquote>Chúng ta có trong tay dữ liệu. Và một giả thuyết. Nếu như giả thuyết đúng thì dữ liệu thiệt khó để xảy ra,
 cho nên chúng ta bác bỏ giả thuyết.</blockquote>Quy trình rất đơn giản: đầu tiên bạn đưa ra một giả sử gì đó, kiểu “không có sự khác
 biệt gì cả”, “cái này bằng cái kia”. Người ta gọi đó là null hypothesis (Ho). Mà vì Ho nó chán quá, chả có gì lạ
 thì công bố ai thèm nghe, nên người ta thường tìm cách bác bỏ Ho, để công nhận một giả sử khác&nbsp;là Ha
 (alternative hypothesis). Ví dụ như Ho là “Học sinh học 8 tiếng/ngày và học sinh học 2 tiếng/ngày đạt được điểm
 số như nhau”, Ha là “Học sinh học 8 tiếng/ngày có điểm số cao hơn học sinh học 2 tiếng/ngày”. Và người ta sẽ
 phản bác&nbsp;Ho bằng cách đưa ra “bằng chứng chống lại” mang tên p.Có người dịch nghĩa p là “xác suất đúng của null hypothesis”. Cách hiểu này là sai,
 bởi vì “xác suất thu được dữ liệu khi null hypothesis đúng” không thể nào giống&nbsp;“xác suất đúng của null
 hypothesis khi thu được dữ liệu” được. Nếu gọi D là dữ liệu, H là null hypothesis thì ta sẽ có biểu diễn công
 thức sau: p chính là P(D Ι&nbsp;H), không phải P(H Ι&nbsp;D).<blockquote>P là xác suất thu được dữ liệu (mà ta đã thu được) trong trường hợp null hypothesis đúng, không phải là xác
 suất null hypothesis đúng</blockquote><h4>Vậy nếu p &lt; 0.05, khả năng sai của null hypothesis là bao
 nhiêu?</h4>Jonathan và George <a
 href="http://www.bmj.com/content/322/7280/226.1.full?ijkey=1d8ea9950a60e46624a5a3a7594763ccac79e68a&amp;keytype2=tf_ipsecsha"
 target="_blank">phỏng tính</a> rằng khoảng 50% những lần phủ định null hypothesis dựa trên p &lt; 0.05 là
 sai lầm. Joseph và cộng sự thì <a href="http://pss.sagepub.com/content/22/11/1359.full.pdf+html"
 target="_blank">phỏng tính</a> rằng 60% nghiên cứu tâm lý học với p &lt; 0.05 là báo động giả. Hãy tưởng
 tượng mà xem, cứ 10 bài báo được giật tít “các nhà khoa học công bố” hay “theo một nghiên cứu”, thì có đến
 khoảng 5-6 bài báo mang những kết luận sai lầm! Hay cứ 2 bài thì có 1 bài mang kết luận sai lầm! Thật kinh
 khủng!Dưới đây là một bức hình biết nói. Nó cho thấy một kết quả nghiên cứu đơn lẻ “vượt
 qua bài kiểm tra” p &lt; 0.05 hay p &lt; 0.01 cũng không nói lên được nhiều điều. Nếu trước nghiên cứu, người ta
 tin rằng chỉ có 5% khả năng 1 thuốc thật sự có tác dụng, thì sau khi “thi đậu bài kiểm tra p &lt; 0.05”, khả
 năng có tác dụng thực sự của thuốc đó cũng chỉ tăng lên khoảng 11%. Chúng ta cần dựa vào thêm nhiều thứ khác,
 thay vì chỉ trông cậy vào p.<figure data-shortcode="caption" id="attachment_177" aria-describedby="caption-attachment-177" style="width: 310px"
 class="wp-caption aligncenter"><a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg"><img
 loading="lazy" data-attachment-id="177"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/11/10/p-0-05-ven-man-than-chu-phan-1/p-graphic/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg"
 data-orig-size="630,356" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="p-graphic" data-image-description="" data-image-caption="Nguồn: tham khảo (4)
 " data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=300"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=630"
 class="size-medium wp-image-177"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=300&amp;h=170"
 alt="Nguồn: tham khảo (4)" width="300" height="170"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=300&amp;h=170 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=600&amp;h=340 600w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=150&amp;h=85 150w"
 sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-177" class="wp-caption-text">Nguồn: tham khảo (4)</figcaption></figure><h4>Còn nếu p&nbsp;&gt; 0.05 thì sao?</h4>Thì chẳng sao cả. Thật đấy. Bạn không thể công nhận Ho vì p &gt; 0.05, vì bạn còn nhớ
 không, p không cho biết về việc null hypothesis đúng hay sai mà đơn thuần là một thứ bằng chứng chống lại Ho.
 “Absence of evidence is not evidence of absence.”&nbsp;Giả như p &lt; 0.05 cũng không được vội kết luận
 Ha, p &gt; 0.05 cũng chưa được kết luận Ho. Cuộc đời đầy những rắc rối, bạn nhỉ?
 <blockquote>&nbsp;Absence of evidence is not evidence of absence.(Altman)</blockquote>Trong phần 2 của loạt bài viết, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về&nbsp;chuyện khi nào thì
 có thể sử dụng p &lt; 0.05 hay p &lt; 0.05 để đưa ra kết luận được.9/11/2015<hr>*: Bạn có thể sử dụng thuật ngữ “biến cố”. Vì mục đích đơn giản hóa bài viết, tôi tránh sử dụng các thuật
 ngữ.THAM KHẢO1/ Vickers, A. What is a P-value anyway?: 34 stories to help you actually
 understand statistics. Boston: Addison-Wesley. 2010.2/ Gonick L. and Smith W. A cartoon guide to statistics. Collins. 19943/&nbsp;Nuzzo R. Scientific methods: statistical errors. Nature.
 2014;506(7487):150-2.4/ Siegfried, T. Odds are, it’s wrong: Science fails to face the shortcomings of
 statistics. Science News. 2010;177:&nbsp;26–29.5/&nbsp;Sterne JA, Davey Smith G. Sifting the evidence—what’s wrong with significance
 tests? BMJ2001;322:226–31.6/ Simmons JP et al.&nbsp;False-positive psychology: undisclosed flexibility in data
 collection and analysis allows presenting anything as significant.&nbsp;Psychol Sci.&nbsp;2011
 Nov;22(11):1359-66.

Bài Blogs