Undermind - Công cụ AI tìm kiếm y văn dạng agent-based

ai-for-medical-workforce

Phân tích một số câu văn khó trong "2020 American College of Rheumatology Guideline for the Management of Gout"

medical english

jargon

medical vocabulary

CÔ LÔ CÂY SẦN (PHẦN 2)Link phần 1: https://www.medlangfanatic.com/blogs/collocations-phan-1Ai từng có tìm hiểu về collocations ắt hẳn đã nghe qua cuốn
		English collocations in use của đại học Cambridge. Tác giả của cuốn sách này đưa ra ví dụ về 6 loại kết hợp từ
		thường gặp nhất.<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Một là Adjectives và Nouns, ví dụ như &quot;key issue&quot;, &quot;major
			problem&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hai là, Nouns và Verbs. ví dụ như &quot;the economy booms&quot;, &quot;the
			company expands&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Ba là Nouns và Nouns, kiểu như dạng &quot;a sense of pride&quot;, &quot;a surge
			of anger&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Bốn là thành ngữ kết hợp giữa động từ và giới từ, ví dụ như &quot;burst into
			tears, &quot;to be filled with horror&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Năm là Verbs và Adverbs, ví dụ như &quot;whisper softly&quot;, &quot;smile
			proudly&quot;.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Sáu là Adverbs và Adjectives, ví dụ như &quot;frequently reported&quot;.</li></ul>Nhưng thôi, bàn về tất cả sẽ là quá rộng, và chúng ta chỉ
		nên bàn từng chút một. Trong tiếng Anh y khoa, dường như danh từ là loại từ quan trọng nhất với vốn liếng đa
		dạng phong phú nhất, nên rất nhiều collocations liên quan đến danh từ. Và trong bài viết này chúng ta chỉ đề cập
		đến các collocations như vậy mà thôi.Việc thêm tính từ trước danh từ có thể giúp cụ thể hóa nghĩa
		của từ khóa, ví dụ thay vì &quot;myocardial infarction&quot; khơi khơi thì chúng ta có thể thêm tính từ trước đó
		để tạo thành &quot;acute myocardial infarction&quot;, &quot;transmural myocardial infarction&quot;,
		&quot;inferior myocardial infarction&quot;, &quot;silent myocardial infarction&quot;, ...Như vậy gọi là hyponymy. Và loại Adjective + Noun này chúng
		ta có thể tìm bằng cách vào trang <a href="http://adjective1.com/">Adjective1.com</a>
		như mình có chụp màn hình ở dưới.Hyponymy cũng có thể là dạng Nouns + nouns, ví dụ như
		&quot;bone marrow biosy&quot;, &quot;skin biopsy&quot;,... Kiểu này Google có thể giúp các bạn tìm từ rất nhanh
		như hình mình chụp ở dưới.Tất nhiên, những list từ này không đầy đủ và bạn phải chuẩn
		bị sẵn sổ tay để &quot;sưu tầm&quot; thêm các collocations trong quá trình học.

Collocations (Phần 2)

learning.how.to.learn

Hông biết có bạn nào biết trang này chưa nhỉ? Đây là một
		trang web của Dịch vụ y tế quốc gia Anh (NHS). Bạn có thể truy cập trang này tại địa chỉ: <a
			href="https://www.nhs.uk/news/">https://www.nhs.uk/news/</a>
		hoặc bấm từ khóa &quot;behind the headlines&quot; vào Google.Nôm na thì trang này là một trang sẽ đánh giá lại những
		thông tin y tế gây bão mạng, cả trên báo lá cải và báo chính thống, trong thời đại có quá nhiều fake news và
		thói giật tít câu view.Ví dụ ha, vào một ngày kia BBC News, the Guardian, the
		Telegraph (trang này chỉ phân tích báo chí tại Anh) đăng tin rằng &quot;Uống thuốc huyết áp vào buổi tối có thể
		giúp làm tăng hiệu quả của thuốc&quot;. Thế là chỉ một ngày sau, Behind the headlines đăng bài, lần tìm xem các
		báo lấy thông tin ở đâu mà đăng bài như vậy, nghiên cứu gốc là nghiên cứu nào, thiết kế nghiên cứu ra sao, kết
		quả thế nào, có đáng tin không, có áp dụng cho toàn dân được hay không, vân vân và mây mây. Vô cùng hấp dẫn và
		bổ ích.Rõ ràng thì đây là một nỗ lực tuyệt vời của UK trong việc
		ngăn chặn fake news và ngăn chặn người dân hiểu sai hiểu ẩu về thông tin liên quan đến sức khỏe.Trong khi đó tại Việt Nam, thông tin chỉ được đính chính một
		cách tự phát trên các trang cá nhân của các bác sĩ. Đó là chưa kể đến một bộ phận nhỏ các cá nhân tự nhận mình
		là bác sĩ này nọ đăng tải thông tin sai lệch không chính thống nhằm mục tiêu câu view hay trục lợi. Thôi thì
		trong khi chúng ta vẫn chưa có một cơ quan ngôn luận chính thống nào tương tự như Behind the headlines của NHS
		thì chúng ta xài ké (miễn phí và hợp pháp) các bạn nhé.

Behind the headlines

tips

CÔ LÔ CÂY SẦN (PHẦN 1)Collocations là những từ thường đi chung với nhau thành 1
		cụm, và cái cụm đó nó quen thuộc với người bản ngữ lắm, phải sử dụng đúng như vậy, không là &quot;nó kỳ
		kỳ&quot;, hoặc người ta sẽ không hiểu.Mỗi cụm từ có một sắc thái nghĩa khác nhau, tuy thoạt nhìn
		có vẻ giống nhau, nhưng các cụm từ khác nhau lại được sử dụng trong những tình huống hoàn toàn khác nhau.Ví dụ như trong tiếng Việt “tăng cân” và “tăng trọng” có vẻ
		giống nhau. Nhưng “tăng trọng” là cụm từ dành riêng cho súc vật, không dùng cho người. Lỡ miệng khen đứa nào
		“dạo này tăng trọng dữ ta, hí hí”, nó sẽ nghĩ ngay là mình chửi nó là heo, đánh ngay không trượt phát nào. Ờ mà
		khen nó tăng cân thì nó cũng quánh thấy mụ nội.Vì tính chất “quen tai” và màu sắc nghĩa khác nhau, việc học
		collocation là rất quan trọng đối với ngoại ngữ.Một số cụm từ rất “chặt”, nghĩa là phải nói y boong như vậy
		nó mới đúng, thay đổi từ trong đó hổng có được.Ví dụ: “Strip to the waist”: Cởi quần áo phía trên thắt lưng
	Một số cụm từ có thể “lỏng” hơn một chút, tức là có thể sử
		dụng một vài từ khác nhau thay thế cho nhau.Ví dụ: Đo nhiệt độ bệnh nhân có thể nói là “take a patient’s
		temperature” hoặc “check a patient’s temperature”, không nói là “mesure a patient’s temperature” hay “monitor a
		patient’s temperature”.Trong y khoa, có thể tạm chia collocations thành 2 phần lớn,
		một phần collocations chỉ bao gồm các lay terms (các từ không phải là thuật ngữ) gộp lại với nhau để diễn đạt
		một số ý nghĩa trong y khoa, như &quot;to alleviate (the) pain/symptoms&quot;, &quot;to be admitted to
		hospital&quot;, hay &quot;to be allergic to&quot;.Phần còn lại là các collocations liên quan đến các thuật ngữ
		chuyên ngành, như complicated/uncomplicated appendicitis, nonperforated/perforated appendicitis.Và còn nhiều thứ hay ho nữa, xin chờ hồi sau sẽ rõ.

Collocations (Phần 1)

Có một cụm từ hay bá cháy bọ chét luôn, là &quot;USUAL STATE
		OF HEALTH&quot;.Tại sao hả? Tại vì sử dụng cụm từ này chúng ta có thể mô tả được nền sức khỏe của bệnh nhân, xong đùng đến 1
		thời điểm nào đấy, bệnh nhân có thêm triệu chứng mới hoặc trở nên nặng lên.Công thức mà chúng ta có thể sử dụng để mô tả là:&quot;The patient was in his/her usual state of health until ... when he/she developed ...&quot;Cái lỗ đầu tiên chúng ta nhét mốc thời gian, các lỗ thứ hai chúng ta nhét triệu chứng mới xuất hiện thêm.Ví dụ: &quot;He was in his usual state of health until three weeks before admission when he developed a
		progressive swelling of his lower extremities.” (Ba tuần trước nhập viện, bệnh nhân có phù chân tăng dần. Còn
		trước đó thì hổng có vấn đề gì đáng chú ý hết à nghen).Còn nếu baseline của bệnh nhân là thở oxy phì phò phì phò thì sử dụng cụm &quot;usual state of health&quot; như
		thế nào? Hãy cùng xem ví dụ dưới đây:&quot;Mr. Smith has a long history of chronic obstructive lung disease characterized by two block dyspnea on
		exertion, FEV1 of 1.0 liter, and home oxygen therapy. He was in this usual state of health until three days
		prior to admission when he developed the gradual worsening of his shortness of breath, associated with a cough
		productive of yellow sputum and a fever of 38oC.&quot;Đó, có thấy cái cụm này nó mầu nhiệm không? Bệnh nhân đang êm đềm trong cái &quot;usual state of heo&quot;, xong
		đùng một phát... Triệu chứng mới xuất hiện. Và câu chuyện bắt đầu...

Cách dùng cụm từ: “Usual state of health“

Favor là một động từ thường hay được sử dụng trong ngữ cảnh y khoa khi nói đến sự so sánh.Favor có nghĩa là ủng hộ cái gì hơn, thích cái gì đó hơn. Trong các ngữ cảnh y khoa thường gặp, thì favor có
		nghĩa là “cho thấy việc sử dụng thuốc hay điều trị gì đấy có lợi hơn” hay là “ủng hộ việc sử dụng...”.Ví dụ: “In a real-world comparison, the benefit-to-risk ratio favored apixaban for acute venous thromboembolism
		with similar efficacy and lower rates of bleeding.” (Trên thực tế lâm sàng, khi cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ
		thì người ta ủng hộ việc sử dụng apixaban cho huyết khối tĩnh mạch cấp vì hiệu quả tương đương mà nguy cơ xuất
		huyết lại thấp hơn)Khi sử dụng “favor” thì chúng ta chỉ đề cập có một thứ mà chúng ta thích hơn ở trong câu thôi, tất cả những thứ
		còn lại được hiểu ngầm (favor sth hoặc là favor doing sth, không có favor sth to sth). Cách sử dụng này không
		giống như “prefer” (prefer something to something), mặc dù nghĩa có chút tương đồng nhau. À, mà đó là chuyện
		trong từ điển. Trong y văn hay ngoài đời thực, thỉnh thoảng bạn vẫn có thể thấy người ta sử dụng giới từ over:
		“The authors concluded that the lower VTE recurrence, very low rates of bleeding, and superior quality of life
		favor the use of apixaban over dalteparin.”Một số ví dụ với động từ favor:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">The overall results favored apixaban at the median follow-up of 1.8 years.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">That stance raises concern because there are reports that favor the use of
			bronchoscopy in this context.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">In hospitalized patients with CAP, we favor obtaining Gram’s staining and
			culture of sputum, blood cultures, testing for legionella [...], as well as other testing as indicated in
			patients with specific risk factors or exposures.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Several factors favor the use of a betalactam as empirical therapy for CAP in
			outpatients.</li></ul>

Sử dụng động từ: “Favor”

IN THE SETTING OF ____Đây là một cụm từ hay, mà chúng ta thường sẽ gặp trong 2 tình huống.Một là các chẩn đoán trên lâm sàng, ví dụ như &quot;Bleeding in the setting of anticoagulation.&quot; (Xuất
		huyết trên bệnh nhân đang dùng kháng đông), hoặc &quot;urinary tract infection in the setting of Foley
		catheter&quot; (nhiễm trùng đường niệu trên bệnh nhân đang đặt sonde tiểu).Trong tình huống này, &quot;in the setting of&quot; được sử dụng để dẫn yếu tố nền có liên quan đến chẩn đoán.
		Cụm từ này không mang hàm ý &quot;đổ lỗi&quot;, mà người viết hay người nói ở đây chỉ đang &quot;nghi ngờ mối
		liên quan&quot; giữa yếu tố nền và chẩn đoán. Do đó, &quot;in the setting of&quot; trong tình huống này mang ý
		nghĩa &quot;in patients with&quot; hay &quot;when the patient has&quot;. Đơn giản vậy thôi.Nếu như muốn khẳng định yếu tố nền là nguyên nhân của bệnh, chúng ta sử dụng &quot;due to&quot; hoặc
		&quot;secondary to&quot;.Tình huống thứ hai thường gặp cụm từ này là khi chúng ta muốn đề cập đến một yếu tố xảy ra song song, đồng thời
		(thực ra ý nghĩa cũng không khác tình huống trên là mấy), thường gặp trong các tựa báo.Ví dụ:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What do distended neck veins indicate in the setting of myocardial infarction
			(MI, heart attack)?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Treatment is indicated in the setting of severe, recurrent infections.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Fever is associated with CDI in about 15 percent of cases; temperature
			&gt;38.5°C may occur in the setting of nonsevere or severe CDI.</li></ul>

Cách dùng cụm từ: “In the setting of____”

Viết bài báo khoa học phải đảm bảo được độ chính xác của
		thông tin. Bởi vậy, ngoài việc lựa chọn từ ngữ, thì việc lựa chọn thì thích hợp là rất quan trọng.Khi nhìn vào sự lựa chọn thì này, người đọc có thể nhận được
		hai loại thông tin. Một loại là về thời điểm xảy ra thông tin đó (quá khứ, hiện tại, hay tương lai). Loại thông
		tin còn lại là thông tin hay quá trình đó “đã đóng”, hay “còn mở”? Tức là còn diễn tiến đến hiện tại hay không.
	Việc nắm được cách sử dụng thì trong bài báo khoa học không
		chỉ giúp bạn viết chuẩn, mà còn giúp bạn có sẵn một bộ khung nền để phân tích khi bạn nghe hoặc đọc y văn.ABSTRACTTrong phần này, bạn sẽ đề cập đến những kết quả đã thu được
		khi vẫn chưa công bố bài báo, do đó, bạn sẽ phải dùng thì quá khứ.INTRODUCTIONTrong phần dẫn nhập, bạn sẽ vừa phải đề cập đến những kiến
		thức nền có liên quan, vừa phải diễn giải được lý do tại sao nghiên cứu của bạn là quan trọng và cần thiết. Phần
		này thường được viết bằng thì hiện tại.Bên cạnh đó, bạn cũng cần cho thấy những nghiên cứu trước đó
		có liên quan thế nào với nghiên cứu hiện tại, và thông qua cách lựa chọn thì, bạn có thể cho thấy ý kiến của bạn
		đối với các kết quả nghiên cứu đó.Ví dụ, việc sử dụng thì hiện tại ngầm có nghĩa rằng bạn tin
		những kết quả nghiên cứu đó cho đến nay vẫn đúng đắn, dù cho những nghiên cứu đó đã được thực hiện từ cách đây
		rất lâu.Nếu bạn sử dụng thì Present Perfect khi dẫn kết quả nghiên
		cứu khác, bạn ngầm cho thấy rằng kết quả nghiên cứu đó rất mới. “Rất mới” có thể hiểu theo nghĩa tích cực hoặc
		tiêu cực. Tích cực khi bạn chỉ ra rằng những nghiên cứu trước đó đã tạo được một nền tảng vững chắc. Tiêu cực
		nghĩa là bạn cho rằng nghiên cứu đó quá mới, và những kết quả có thể không đứng vững, còn cần những nghiên cứu
		khác kiểm chứng lại.Tính “đương thời” tích cực và tiêu cực có thể được thể hiện
		cùng lúc trong một câu, như ví dụ phía dưới:&quot;A great deal of research has been conducted on the
		basic techniques of nuclear transfer, but few experiments have been carried out to discover the most appropriate
		age of the cytoplasm to support nuclear transfer most effectively.&quot;Qua câu này, tác giả đã thể hiện rõ quan điểm là còn cần
		thêm nhiều nghiên cứu nữa. Ý này không chỉ được thể hiện qua cách sử dụng thì, mà còn được nhấn mạnh qua cụm từ
		“but few experiments”.METHODSTrong phần này, bạn sử dụng thì quá khứ để diễn tả những gì
		đã làm. Thể bị động thường hay được sử dụng.Trong trường hợp có hình vẽ hay bảng biểu, bạn có thể sử
		dụng thì hiện tại để mô tả.RESULTSThì quá khứ để mô tả những kết quả thu nhận được.Thì hiện tại để mô tả hình vẽ hay bảng biểu.DISCUSSIONThì hiện tại để mô tả ý nghĩa của nghiên cứu.Thì quá khứ để tóm tắt lại những kết quả đã đạt được, xen
		lẫn những chỗ dùng thì hiện tại để giải thích kết quả.CONCLUSIONTrong phần này chúng ta sẽ pha trộn nhiều thì để nói về
		những kết quả quan trọng trong quá khứ và hướng nghiên cứu trong tương lai.“Although the study found evidence of tillage and irrigation
		within the study area, from the data collected it was not possible to determine if the effects of agriculture
		upstream cause (or caused) higher levels of total nitrogen downstream. Further studies are therefore necessary
		to determine the effects of agriculture on the health of Stringybark Creek.”THAM KHẢO1/ Swales, J. M. &amp; Feak, C. B. (2004). Academic Writing
		for Graduate Students. (2nd ed.). Ann Arbor: University of Michigan Press.<figure><img style="width:604px"
			src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691267043/medlangfanatic/blogs/cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-1_wvynst.png"
			alt="cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-1" /></figure><figure><img style="width:606px"
			src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691267043/medlangfanatic/blogs/cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-2_qnwdmi.png"
			alt="cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-2" /></figure><figure><img style="width:605px"
			src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691267043/medlangfanatic/blogs/cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-3_sf1k8e.png"
			alt="cach-su-dung-thi-khi-viet-bai-bao-khoa-hoc-3" /></figure>

Cách sử dụng Thì khi viết bài báo Khoa học

Hôm nay mình sẽ chia sẻ một bộ từ vựng về y đức được trích
		từ thông tư số 45/2017/TT-BYT của bộ y tế, cho nên là chuẩn không cần chỉnh luôn nhé. Biết đâu sau này, khi làm
		đề tài khoa học, bạn sẽ phải dùng những từ vựng liên quan đến hội đồng y đức thì sao nè?<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>Nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người (Research involving human participants) là nghiên cứu khoa học
			trong lĩnh vực y sinh học, xã hội học, hành vi, dịch tễ học và các nghiên cứu khoa học khác liên quan đến sức
			khỏe có đối tượng nghiên cứu là con người bị tác động, can thiệp, quan sát hay các tương tác khác do tham gia
			nghiên cứu hoặc có thể bị nhận dạng thông qua việc thu thập, phân tích, sử dụng dữ liệu, vật liệu sinh học của
			cá nhân sử dụng cho nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Đạo đức y sinh học (Bioethics) là các nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức cần được xem xét và bảo đảm trong các
			nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học (Research Ethics Committee, Ethical Review Board, Ethical
			Review Committee, Human Research Ethics Committee, Institutional Review Board, Independent Ethics Committee)
			là tổ chức bao gồm các chuyên gia tư vấn xem xét, đánh giá, thẩm định (sau đây viết tắt là tư vấn đánh giá),
			về khía cạnh khoa học và đạo đức đối với các nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người để bảo đảm các
			nghiên cứu này được thực hiện phù hợp với các quy định, hướng dẫn về đạo đức y sinh học của pháp luật Việt
			Nam.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>Các hướng dẫn đạo đức (Ethical guidelines) là các tài liệu được áp dụng để xem xét, đánh giá việc bảo đảm
			đạo đức trong nghiên cứu y sinh học liên quan đến con người.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Đề cương nghiên cứu (Research protocol) là tài liệu hoặc tập hợp các tài liệu mô tả chi tiết về nghiên cứu
			bao gồm kiến thức cơ bản, lý do, mục tiêu, thiết kế, phương pháp, cách tổ chức, tiến hành nghiên cứu, các
			thuyết minh về đạo đức và thống kê trong nghiên cứu và các nội dung, thông tin khác liên quan đến nghiên cứu.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Nghiên cứu viên (Researcher) là người chịu trách nhiệm thực hiện nghiên cứu tại địa điểm nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="7"><li>Nghiên cứu viên chính (Principal investigator - PI) là nghiên cứu viên chỉ đạo, chịu trách nhiệm trực tiếp
			cho việc hoàn thành nghiên cứu và báo cáo trực tiếp quá trình, kết quả nghiên cứu với nhà tài trợ.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="8"><li>Nhà tài trợ (Sponsor) là cá nhân, cơ quan, tổ chức chịu trách nhiệm khởi xướng, quản lý và/hoặc cung cấp
			kinh phí nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="9"><li>Ban Giám sát an toàn và dữ liệu (The Data and Safety Monitoring Board - DSMB) là nhóm chuyên gia độc lập do
			nhà tài trợ thành lập có nhiệm vụ xem xét, đánh giá dữ liệu nghiên cứu tích lũy về sự an toàn của người tham
			gia; việc thực hiện, tiến độ nghiên cứu; hiệu quả của nghiên cứu để tư vấn và đưa ra khuyến nghị cho nhà tài
			trợ về việc tiếp tục, sửa đổi hoặc chấm dứt nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="10"><li>Nghiên cứu đa trung tâm (Multi-site research) là nghiên cứu y sinh học được tiến hành theo một đề cương duy
			nhất ở từ hai địa điểm thu nhận đối tượng nghiên cứu một cách độc lập trở lên, mỗi địa điểm có ít nhất một
			nghiên cứu viên chính thực hiện.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="11"><li>Giám sát nghiên cứu (Research monitoring and supervision) là quá trình kiểm tra, theo dõi tiến độ nghiên
			cứu, sự tuân thủ của nghiên cứu viên theo đề cương đã được phê duyệt và những quy định của pháp luật về nghiên
			cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="12"><li>Phiếu cung cấp thông tin và chấp thuận tham gia nghiên cứu (Informed Consent form - ICF) là văn bản chứng
			minh sự đồng ý tham gia nghiên cứu của đối tượng nghiên cứu, trong đó mô tả các quyền của người tham gia
			nghiên cứu; truyền đạt các thông tin một cách rõ ràng và tôn trọng đối tượng nghiên cứu bao gồm: tiêu đề của
			nghiên cứu, khung thời gian, các nghiên cứu viên chính, mục đích của nghiên cứu, mô tả quá trình nghiên cứu,
			tác hại và lợi ích có thể có, các phương pháp điều trị thay thế, cam kết bảo mật, các thông tin và dữ liệu
			được thu thập, thời gian lưu trữ các dữ liệu, cách lưu trữ dữ liệu và người có thể truy cập dữ liệu, xung đột
			lợi ích, quyền của người tham gia được rút khỏi nghiên cứu bất cứ lúc nào, công khai việc người tham gia đã
			hiểu về nghiên cứu và đồng ý trước khi ký tên, được viết bằng ngôn ngữ dễ hiểu đối với người tham gia nghiên
			cứu. Đối với người tham gia nghiên cứu bị hạn chế về trình độ học vấn thì phiếu cung cấp thông tin và chấp
			thuận tham gia nghiên cứu cần được cung cấp và giải thích bằng lời nói.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="13"><li>Phiếu đồng ý tham gia nghiên cứu (Assent Form - AF) là văn bản chứng minh sự đồng ý tham gia nghiên cứu của
			đối tượng tham gia nghiên cứu là cá nhân không có đủ năng lực để đưa ra sự đồng ý có giá trị pháp lý như trẻ
			em, người có năng lực hành vi dân sự không đầy đủ hoặc người bệnh đang trong tình trạng hạn chế về nhận thức,
			bao gồm các thông tin tương tự phiếu cung cấp thông tin và chấp thuận tham gia nghiên cứu nhưng được viết đơn
			giản, ngắn gọn, dễ hiểu hơn.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="14"><li>Tự nguyện (Voluntary) là sự tự do lựa chọn hoặc thực hiện mà không bị mua chuộc, thúc đẩy, ép buộc, cưỡng
			ép, xúi giục, hạn chế, nhắc nhở, đề nghị hoặc bất cứ tác động nào bởi người khác.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="15"><li>Sự riêng tư (Privacy) là trạng thái hay tình trạng một mình hoặc tách biệt, không bị ảnh hưởng, không bị
			người khác để ý, do bản thân lựa chọn trong phạm vi quyền hạn của họ; không bị can thiệp hoặc xâm phạm; không
			bị công khai hoặc để lộ ra, được bảo vệ khỏi sự nhận biết ở nơi công cộng.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="16"><li>Xung đột lợi ích (Conflict of interest) là tình huống khi nghiên cứu viên hoặc thành viên Hội đồng đạo đức
			có lợi ích cá nhân có nguy cơ đối lập với các nghĩa vụ, trách nhiệm của nghiên cứu viên hoặc thành viên Hội
			đồng đạo đức, có nguy cơ ảnh hưởng đến tính khách quan của nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="17"><li>Dữ liệu cá nhân (Personal data) là dữ liệu liên quan đến người đang sống và có thông tin nhận dạng cá nhân
			liên quan đến nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="18"><li>Lợi ích (Benefit) là kết quả có lợi phát sinh từ nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="19"><li>Nguy cơ (Risk) là xác suất mà một sự kiện hoặc kết quả thuận lợi hay bất lợi xảy ra trong một khoảng thời
			gian xác định của nghiên cứu theo tiếp cận của dịch tễ.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="20"><li>Nguy cơ tối thiểu (Minimal risk) là nguy cơ mà xác suất và mức độ gây hại hoặc khó chịu hoặc ảnh hưởng bất
			lợi khác về thể chất, tinh thần hay xã hội dự kiến trong nghiên cứu là không lớn hơn mức độ có thể nhận biết
			được trong đời sống hằng ngày hoặc trong việc thực hiện các thăm khám hay xét nghiệm thường quy.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="21"><li>Rủi ro (Potential harm) là xác suất mà một biến cố bất lợi (tác hại tiềm ẩn) gây nên sự khó chịu hoặc có hại
			hoặc chấn thương (thể chất, tinh thần, xã hội) hoặc tổn thất kinh tế xảy ra do tham gia nghiên cứu.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="22"><li>Bồi thường (Compensation) là sự bù đắp bằng tiền hoặc các giá trị vật chất, tinh thần của cá nhân, tổ chức
			có trách nhiệm đối với nghiên cứu theo hợp đồng, đề cương nghiên cứu hoặc theo quy định của pháp luật cho các
			đối tượng có liên quan đến nghiên cứu bị thiệt hại do nghiên cứu gây ra.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="23"><li>Hoàn trả (Reimburse) là việc người mượn, người sử dụng trả lại một cách đầy đủ và nguyên vẹn số tiền hoặc
			tài liệu, hiện vật liên quan đến nghiên cứu cho người có quyền sở hữu, hưởng thụ theo hợp đồng nghiên cứu hoặc
			theo quy định của pháp luật.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="24"><li>Thẩm định theo quy trình đầy đủ (Full review) là việc xem xét nghiên cứu có đủ số thành viên tối thiểu trở
			lên trong cuộc họp của Hội đồng đạo đức tham dự và bỏ phiếu đánh giá.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="25"><li>Thẩm định theo quy trình rút gọn (Expedited review) là việc xem xét nghiên cứu chỉ do Chủ tịch Hội đồng đạo
			đức hoặc thành viên có quyền biểu quyết hoặc nhóm thành viên có quyền biểu quyết.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="26"><li>Quy trình thực hành chuẩn (Standard Operating Procedure - SOP) là văn bản hướng dẫn chi tiết để đạt được sự
			thống nhất trong việc thực hiện một công việc, nhiệm vụ cụ thể trong nghiên cứu hoặc hoạt động của Hội đồng
			đạo đức.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="27"><li>Thử nghiệm lâm sàng (Clinical Trial) là nghiên cứu y sinh học trong đó người tham gia được phân vào một hoặc
			nhiều can thiệp theo kế hoạch đã có từ trước của nghiên cứu viên nhằm đánh giá tác động của các can thiệp đó
			lên sức khỏe con người.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="28"><li>Thực hành nghiên cứu lâm sàng tốt (Good Clinical Practice - GCP) là bộ nguyên tắc, tiêu chuẩn cho việc thiết
			kế, tổ chức triển khai, thực hiện, giám sát, kiểm tra, ghi chép, phân tích và báo cáo về nghiên cứu lâm sàng,
			nhằm bảo đảm tính tin cậy, chính xác của dữ liệu và báo cáo kết quả nghiên cứu, bảo vệ quyền, sự an toàn và
			bảo mật thông tin của đối tượng nghiên cứu.</li></ol>

Bộ từ vựng về y đức

Nhân có bạn ngày hôm qua hỏi về chuyện dịch thuật, mình viết
		một bài chia sẻ quan điểm cá nhân về chuyện dịch, và kèm theo một số mẹo nhỏ. Hy vọng mang lại được chút bổ ích
		cho các bạn có ý quan tâm.Nhìn chung, dịch được chia ra thành 2 dạng là biên dịch -
		tức là dịch viết (translation) và phiên dịch - tức là dịch nói (interpretation). Bài này chỉ giới hạn trong phần
		biên dịch.Bản thân mình đã đi biên phiên dịch nhiều năm, và cũng có
		kinh nghiệm trong việc huấn luyện các bạn trẻ có ý thích tập tành biên dịch. Trong suốt quãng thời gian đó, mình
		thấy đa số các bạn khi mới bắt đầu đều có một lỗi chung. Hổng phải là dở tiếng Anh, mà là dở tiếng Việt.Để Mị nói cho các bạn nghe, có 3 mức độ tự do khi biên dịch,
		là metaphrase (dịch từng chữ), paraphrase (dịch ý), và imitation (phỏng dịch). Hãy cùng xem ví dụ dưới đây:&quot;The Supplier, therefore, hereby expressly agrees to
		promptly disclose all such inventions, designs or discoveries or computer software to A.&quot;<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Dịch từng chữ: Bên cung ứng, do đó, ở đây đồng ý ngay lập tức tiết lộ tất cả
			các phát minh, thiết kế hay khám phá hay phần mềm máy tính cho A.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phỏng dịch: Do đó, bên cung ứng đồng ý cung cấp thông tin kỹ thuật cho A.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Dịch ý: Do đó, bên cung ứng đồng ý cung cấp thông tin về tất cả các phát minh,
			thiết kế, khám phá hay phần mềm máy tính cho bên A.</li></ul>Bạn thích kiểu dịch nào hơn? Rõ ràng nếu bạn dịch từng chữ
		thì câu dịch không còn &quot;thuần Việt&quot; nữa, đọc sẽ rất gượng, và là một câu dịch thất bại.Nhiều bạn cứ chăm chăm câu gốc có sao thì câu dịch cũng phải
		y chang như vậy. Ồ không, không nhất thiết phải cứng nhắc như vậy.Nhiệm vụ của người dịch là chuyển tải trọn vẹn ý nghĩa và
		sắc thái diễn đạt của câu gốc đến cho người đọc, và phải diễn đạt hay, diễn đạt &quot;thuần túy&quot; và
		&quot;tự nhiên&quot; bằng ngôn ngữ dịch. Cho nên biết cách cân bằng giữa 3 mức độ tự do trên giúp người dịch có
		được sự &quot;uyển chuyển&quot; cần thiết để dịch tốt.<hr />Cũng vì &quot;sự uyển chuyển&quot; mà người biên dịch giỏi
		phải biết chơi chữ, biết sắp xếp thứ tự từ như thế nào để người đọc cảm nhận đúng những gì tác giả gốc muốn
		truyền tải. Ví dụ trong các câu tiếng Việt sau, bạn thấy câu nào để lại ấn tượng mạnh nhất?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Cũng khúc sông này, năm Giang mười tuổi, má Giang chết.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Năm Giang mười tuổi, má Giang đã chết cũng tại khúc sông này.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Cũng khúc sông này, má Giang chết năm Giang mười tuổi.</li></ul>Và nếu muốn nhấn mạnh, thì bạn sử dụng câu nào dưới đây?A. It is important that you contact them to make a housing
		application and let them know your needs.B. That you contact them to make a housing application and
		let them know your needs is important.Ở đây có một khái niệm gọi là &quot;end-weight&quot;, tức là
		cái gì mà bạn cho là quan trọng, muốn tạo điểm nhấn, thì hãy để ở cuối câu. Thông tin cũ (ít quan trọng hơn) dẫn
		ở trước, thông tin mới (quan trọng hơn) để ở sau.Người dịch được là người phải giỏi cả hai ngôn ngữ (không
		phải cứ là người Việt thì sẽ giỏi diễn đạt bằng tiếng Việt). Người dịch giỏi là người biết dành thời gian ngắm
		nghía và chiêm nghiệm những điểm khác biệt tinh tế trên. Không có thành công nào mà đến ngay một sớm một chiều.
		Muốn biên dịch tốt thì phải dành công sức tập tành viết lách.<hr />Đôi khi để chuyển tải sắc thái của câu gốc, chúng ta có thể
		thêm một số từ. Chuyện này tùy vào bạn hiểu ý đồ của tác giả đến đâu. Ví dụ: &quot;During the past year we have
		already sold 30,000 dolls.&quot; có thể dịch là &quot;Trong năm qua chúng tôi bán được 30,000 con búp bê.&quot;
		hoặc nhấn mạnh hơn với &quot;Chỉ trong một năm qua chúng tôi đã bán được tới 30,000 con búp bê.&quot;À vâng, rõ ràng là câu gốc không có &quot;up to 30,000
		dolls&quot; hoặc những cấu trúc đại loại thế. Nhưng nếu ngữ cảnh là một ông giám đốc hồ hởi khoe về thành tích
		của công ty, và chữ &quot;already&quot; nằm chễm chệ thế kia, thì chuyển tải sắc thái tự hào ấy bằng vài từ nhấn
		mạnh chắc cũng không quá đâu nhỉ?<hr />Hồi lâu lắm rồi, hồi mình còn là sinh viên y ngây thơ và đầy
		mơ mộng, mình có dịp nọ ngồi ăn chung với một thầy giỏi ngoại ngữ có tiếng trong trường y (và hiển nhiên là một
		cây phiên dịch cự phách). Đang ngồi ăn ngon lành, thầy chỉ dĩa cá đã rỉa hết thịt trước mặt mình rồi hỏi:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Em có biết xương cá tiếng Pháp là gì không?</li></ul>Mình ngơ ra. Rõ ràng là mình biết, rõ ràng là mình có biết.
		Nhưng lâu quá không ôn mình quên mất tiêu rồi.Thầy thấy mình &quot;đứng hình mất 5 giây&quot; nên giải
		cứu:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Là arête đó. Tiếng Anh là fishbone, tiếng Pháp là arête. Không sao không sao.
		</li></ul>Chuyện ấy đến bây giờ mình vẫn nhớ. Từ bữa ấy mình rút ra
		được rằng những người giỏi ngoại ngữ siêu hạng lúc nào cũng tạo điều kiện cho chính bản thân mình ôn tập. Mọi
		lúc, mọi nơi.<hr />Kỹ thuật dịch và chuyện hay ho thì nhiều mà chữ mình viết
		thì có bấy nhiêu thôi.Mình chỉ muốn khuyên các bạn trẻ khi tập tành biên dịch nên
		nhận hết mọi cơ hội mà mình có, dù đó là dịch 1 trang A4 đặc nghẹt chữ đổi lấy 25K ăn xôi gà lạp xưởng. Dịch cẩn
		trọng và có tâm vào, nhìn ngắm bản dịch của bản thân, rút ra những bài học cho riêng mình. Học thêm từ vựng của
		các chuyên ngành khác, học cách diễn đạt sao cho người khác dễ hiểu. Rồi những bước đầu tiên ấy sẽ cho bạn kinh
		nghiệm và điểm cộng trên CV. Rồi một lúc nào đó công lực đã tăng, giá trị chúng ta có thể tạo nên cho bên cần
		dịch cũng tăng lên thì thu nhập cũng theo đó mà cải thiện.Còn bây giờ muốn thử sức mà không biết tìm nguồn việc ở đâu
		hả? Ờ thì gia nhập những nhóm như &quot;Biên - phiên dịch tiếng Anh | Vietnamese translators and
		interpreters&quot; nè, lâu lâu có người đăng tin tuyển dụng thì lăn lê vào mà làm nè.Cơ mà nói gì thì nói, dịch cũng là một công việc lắm nhiêu
		khê.

Bàn về chuyện dịch

Tưởng tượng nhé, bạn đang là bác sĩ bệnh viện công. Một ngày
		nọ có ông khách Mỹ qua Việt Nam du lịch rồi mệt hay đau sao đó, vô bệnh viện của bạn khám bệnh, và bạn là người
		tiếp nhận. Bạn phải làm gì bây giờ? Bài sau đây sẽ hướng dẫn bạn một số câu cơ bản để sử dụng trong giao tiếp
		với bệnh nhân nước ngoài nhé.CHÀO BỆNH NHÂN:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hello, I’m Dr. Strange. Please sit down. It’s Thanos, isn’t it?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Come and sit down. I’m Dr. Strange. Can I just confirm that you are Thanos?
		</li></ul>HỎI VỀ LÝ DO ĐẾN KHÁM<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">* Opening questions (trong trường hợp chưa biết về chief complaint của bệnh
			nhân):</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What brings you in today?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What problems have you been having?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What’s been troubling you?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How can I help you? / What can I do for you?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tell me what I can help you with today.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">* Follow-up question (trong trường hợp đã biết chief complaint của bệnh nhân):
		</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tell me more about your headache.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">I see that you have a backache. Please tell me more about it.</li></ul>TẦM SOÁT THÊM VẤN ĐỀ:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">So you’ve been having some headaches and backaches. Is there something else?
		</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">So you’ve been having some headaches and backaches, and you’ve been feeling
			more tired than usual. Did I get that right? … Is there something else you want to talk about?</li></ul>HỎI BỆNH SỬ (phần này rất đa dạng tùy theo triệu chứng, sau
		đây chỉ là một số câu gợi ý chung, và riêng cho phần hỏi bệnh sử về triệu chứng đau):When<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Onset</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">When did the pain start / begin?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">When did the pain first come on?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How long have you been having this pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Onset (Precipitating) factors</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does anything bring the pain on?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does the pain come on at any particular time?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What usually brings it on?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">When does the pain usually come on?</li></ul>Character of onset:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does the pain come on gradually or all of a sudden?</li></ul>Duration:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How long does the pain usually last?</li></ul>Frequency:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How often do you have the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How many times have you had the pain?</li></ul>Course:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Is the pain getting better or worse?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does the pain come and go?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Is the pain constant, or does it come and go?</li></ul>Where?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Where does it hurt?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Show me where it hurts.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Please point to where it hurts.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Which part of your back is affected?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">(radiation) Does the pain spread /move /travel anywhere else?</li></ul>Quality?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What is the pain like?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What does the pain feel like?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Could you describe the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">What do you mean by ‘weird’ pain?</li></ul>Quantity?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How bad is the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">On a scale of 1 to 10, with 10 being the worst pain, how would you rate the
			pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">How is the pain affecting your life?</li></ul>Aggravating and Alleviating Factors:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does anything make the pain better?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does anything make it worse?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Does lying down help (relieve) the pain?</li></ul>Associated Factors:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Have you noticed any other problems related to the pain?</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Have you noticed anything else?</li></ul>Hãy nhớ rằng giao tiếp với bệnh nhân là văn nói, và văn nói
		thì muôn hình vạn trạng nghìn cách diễn đạt, trên đây chỉ nêu ra một số gợi ý để bạn tham khảo.Mình tạm dừng phần 1 ở đây. Trong phần 2 chúng ta sẽ xem qua
		các mẫu câu để hỏi về tiền căn, dị ứng và các thuốc bệnh nhân đang sử dụng nhé. Chúc các bạn học tốt.

Hỏi bệnh bằng tiếng Anh như thế nào (Phần 1)

communication

Hồi lâu rồi, mình có dịp bôn ba bò lết sang Slovakia tham dự
		Polyglot Gathering 2018 để chia sẻ về một phương pháp luyện nghe tên là &quot;Chiến thuật luyện nghe 3
		phần&quot;, do mình phát triển dựa trên mô hình nghe của Anderson năm 1995.Bữa nay nắng đẹp lung linh, mình rảnh rỗi nhâm nhi cafe sẵn
		tiện viết tóm tắt lại cho mọi người nghía qua thử. Vì là bản phây búc nên nội dung sẽ rất là vé ri tóm lược.Nói ngắn gọn thì Chiến thuật nghe 3 phần là một phương pháp
		giúp người học có thể định vị và gọi tên lỗ hổng trong quá trình nghe. Chúng ta sẽ không còn dừng lại ở việc đau
		đớn nhận ra là mình nghe chưa tốt, mà không biết tại sao lại nghe không hiểu, xong lại hùng hục như trâu mà
		không biết đi về đâu. Khi biết được điểm yếu, người học có thể tự lên chiến thuật cho mình để khắc phục càng sớm
		càng tốt điểm yếu đó để cải thiện khả năng nghe.Chiến thuật nghe 3 phần theo mình nghĩ thì áp dụng cho ai
		cũng được, từ Beginner đến Advanced, áp dụng cho ngôn ngữ nào cũng được, dù mỗi ngôn ngữ có vấn đề riêng của nó.
	Anderson chia quá trình nghe thành 3 giai đoạn có thể chồng
		lấp lên nhau.Giai đoạn 1 là Perception, hiểu nôm na là giai đoạn phân cắt
		âm thanh. Âm thanh được nhận diện và cắt nhỏ ra thành nhiều mảnh (phonemes). Thành phẩm được chuyển sang giai
		đoạn 2 là Parsing, hiểu nôm na là giai đoạn gán nghĩa. Các mảnh âm thanh được nhóm lại thành từ, các từ được
		nhóm lại thành collocations và gán nghĩa. Giai đoạn này liên quan đến hiểu biết về từ vựng của mỗi người. Cần
		nhớ rằng kiến thức về từ vựng có đến 2 &quot;chiều không gian&quot;. Một chiều về số lượng (biết được bao nhiêu
		từ), và một chiều về chất lượng (hiểu rõ từ đó đến đâu). Giai đoạn cuối cùng của quá trình nghe là Utilization,
		là sử dụng tất cả kiến thức mình đã có trước đó, và những suy luận về logic, ngữ cảnh để kết hợp với những thông
		tin thu được ở 2 giai đoạn trước để suy ra được ý nghĩa cuối cùng.Để có thể định vị được điểm yếu, chúng ta cần có Correction.
		Đáp án có thể là bất cứ thứ gì, từ sub trên youtube, transcript của bài phỏng vấn, cho đến việc hỏi lại người
		kia khi đang giao tiếp thông thường. Nếu giả như bạn thích video kia quá mà không có sub bằng thứ tiếng đó, thì
		vào <a href="https://rhinospike.com/">rhinospike.com</a> xin
		nhé.Khi bạn sử dụng bản audio hay video để luyện nghe thì mình
		đề nghị quy trình sau: Nghe 1 lần không Correction. Lần nghe đầu tiên cho chúng ta biết rằng có vấn đề trong 3
		giai đoạn hay không (vẫn chưa biết giai đoạn nào). Nếu có, nghe tiếp 2 lần không Correction, cái này mình gọi là
		cho Perception thêm một cơ hội. Tại sao lại là nghe 3 lần không Correction? Vì nghe 3 lần là Perception lên max
		rồi, không test thêm được nữa. Tiếp theo là mở Correction ra vừa nghe vừa xem, và tự vấn bản thân xem vấn đề nằm
		ở đâu.Vấn đề của mỗi người sẽ thay đổi tùy theo chủ đề. Ví dụ
		người bản xứ mà không có kiến thức chuyên ngành (lỗ hổng Parsing và Utilization) thì vô hội thảo chuyên ngành
		cũng không hiểu gì cho lắm. Cho nên việc tự đánh giá nên cụ thể kèm theo chủ đề. Trình độ advanced thì
		Perception tốt, vấn đề thường nằm ở Parsing hay Utilization. Trong khi người mới học thì thường loay hoay trong
		2 giai đoạn Perception và Parsing.Vấn đề của Perception rất đa dạng, và thay đổi tùy theo ngôn
		ngữ. Ví dụ như nghe tiếng Anh, người ta nhận diện từ bằng âm nhấn, nghe tiếng Pháp, người ta nhận diện từ bằng
		syllable, nghe tiếng Nhật thì nhận diện nhờ vào mora. Mỗi thứ tiếng cũng lại có vấn đề riêng của nó, ví dụ như
		tiếng Anh giọng Mỹ có glottal stop, schwa, rồi nuốt âm kiểu connected speech, vân vân và mây mây. Bạn càng biết
		nhiều về Phonetics thì càng dễ định vị cụ thể vấn đề trong giai đoạn Perception.Làm sao để luyện tập cải thiện giai đoạn Perception? Có 2
		phương pháp đã được nghiên cứu và cho thấy hiệu quả, là Shadowing và Dictation. Việc nghe đi nghe lại cũng có
		hiệu quả, dù không bằng 2 phương pháp trên. Xét về độ hiệu quả thì Shadowing &gt; Dictation &gt; Repetition.Vậy đó, túm lại là bạn càng hiểu rõ điểm yếu của bạn thì bạn
		càng đỡ sợ sảng, càng đỡ sợ sảng thì càng bớt nản.Cho nên, nói dông nói dài mà chỉ có nhiêu đây thôi: tự vấn
		hay tự vẫn.

Chiến thuật luyện nghe 3 phần

Trực đêm tiếng Anh là gì nè các bạn ơi?Shift chăng? Cũng được. Nếu mô tả đơn thuần về ca trực thì
		sử dụng &quot;shift&quot; cũng được. Ví dụ &quot;24-hour shifts&quot;.Có 1 tính từ thông dụng hơn để chỉ sự trực, đó là
		&quot;on-call&quot;. Bác sĩ trực thì chúng ta gọi là &quot;on-call physician&quot;. Ví dụ &quot;tối nay tui
		trực&quot; thì nói là &quot;I&#x27;m on call tonight.&quot;Trong đêm trực, nếu có vấn đề gì, điều dưỡng sẽ ngay lập tức
		mở lịch trực (on-call roster) ra xem bác sĩ nào là on-call physician, và ngay lập tức page (nhắn tin vào pager)
		hoặc gọi điện cho bác sĩ ấy.Ở nhiều nơi, nhân viên y tế trong đêm trực không liên lạc
		với nhau bằng cellphone, mà liên lạc với nhau bằng máy nhắn tin (pager hay beeper). Lợi điểm của pager trong
		thời hiện đại này đã được tờ slate phân tích như sau:&quot; Paging networks have more broadcast power than those
		for cellphones, which makes the signals better at penetrating buildings. They also rely on satellites to relay
		messages. As a result, pager messages are broadcast to multiple towers in a given area at the same time. That
		boosts reliability because even if one pager tower stopped working, another could pick up the satellite’s
		signal.The way pager systems work also makes it easy to send group
		messages that are received nearly instantaneously. In a hospital emergency—for example, if a patient had no
		pulse or very low blood pressure—a staffer would need to notify a full team of personnel as quickly as possible.
		Her best option would be to use a pager.&quot; (<a
			href="https://slate.com/technology/2016/02/why-do-doctors-still-use-pagers.html">https://slate.com/.../why-do-doctors-still-use-pagers.html</a>)
	Trước đêm trực và sau đêm trực sẽ có giao ban (handoff). Bác
		sĩ và điều dưỡng trong ca trước sẽ bàn giao (sign out) những công việc còn tồn đọng lại cho ca sau. Bác sĩ điều
		trị cũng có thể bàn giao công việc (holdover) cho bác sĩ trực nếu cần.Đôi khi trong kíp trực có một ai đó vì lý do bất khả kháng
		không thể trực được trong một khoảng thời gian ngắn, những người còn lại trong kíp trực sẽ &quot;gồng&quot;,
		trực choàng cho người đó. Như vậy gọi là &quot;cross-coverage&quot;.

50 shades of 'Trực đêm'

👉👉👉 Từ chuyện ăn Sumo BBQ…Chàng béo ngồi phịch xuống ghế, mở menu ra xem. Bạn bè xung
		quanh đã tin tưởng giao cho chàng gọi món, dù chỉ mới là lần đầu tiên chàng ăn ở đây.Chao ôi, cơ man nào là thịt. Thịt nướng, thịt nướng, ố là
		la. Dù đây là quán ăn Nhật, chàng ta vào đây không phải để thưởng thức sushi, mà để ăn cho núc ních thịt nướng,
		vì nghe bảo ở đây ướp vừa miệng ngon lắm. Thịt heo, thịt cừu, thịt bò Mỹ, thịt bò Úc, rồi đủ thứ sốt ướp, tha hồ
		mà kêu. Định bụng sẽ kể lại về bữa ăn hôm nay với nhỏ em dưới quê, nên cứ mỗi lần gọi thêm thức ăn, chàng ta học
		tên món, gấp menu lại rồi mới gọi. Ăn uống đã đời, bụng muốn nghỉ ngơi, da thêm ngấn mỡ, chàng ta mới cùng bạn
		ra về.Sáng hôm sau ngủ dậy, chàng ta chỉ còn nhớ đã gọi 2 lần set
		sushi, 2 lần set rau củ quả và rất nhiều thịt. Chàng ta không còn chắc nhớ đúng món thịt nướng nào trong menu
		ngày hôm qua!👉👉👉 …cho đến chuyện học từ vựngCảm thấy thất vọng về trí nhớ của mình, chàng ta cho rằng do
		mình lơ đễnh đùa giỡn với bạn nên không nhớ tốt được tên món ăn. Nhưng não chàng ta lúc này lại liên kết đến một
		chuyện khác, đó là hôm trước, khi dạy cho học trò học từ vựng tiếng Pháp về 7 ngày trong tuần thì học trò hay
		nhầm lẫn giữa jeudi (thứ năm) và lundi (thứ hai); giữa vendredi (thứ sáu) và mercredi (thứ tư). Chàng ta cũng
		nhớ mang máng rằng khi học vỡ lòng tiếng Anh, phải mất một thời gian chàng ta mới nhớ chính xác nghĩa của từng
		từ september, october, november và december. Lúc mới bắt đầu, thật là dễ lẫn lộn chúng với nhau.Chàng ta mơ hồ cảm thấy có một sự liên quan, giữa việc học 1
		đống tên món thịt nướng, việc học từ vựng về 12 tháng trong năm và từ vựng về 7 ngày trong tuần. Liệu có kém
		hiệu quả khi học cùng lúc 1 đống từ vựng giống nhau như thế không nhỉ?Paul Nation, giáo sư hàng đầu thế giới nghiên cứu về các
		phương pháp dạy và học ngoại ngữ, cho là có. Ông lần lượt dẫn ra những nghiên cứu làm nền tảng cho lập luận của
		mình, và chúng ta cùng xem qua một số nghiên cứu đáng chú ý:Tinkham và Waring tiến hành khảo sát nhiều lần và thấy rằng
		việc học 1 nhóm từ vựng liên quan – semantic set* (SS) như về trái cây (apple, pear, nectarine, peech, apricot,
		plum) hay về quần áo (sweater, jacket, shirt) thì khó khăn hơn so với việc học 1 nhóm từ vựng không liên quan –
		unrelated set* (US) như mountain, shoe, flower, mouse, sky, television. Mức độ chênh lệch là khá đáng kể: số
		người cảm thấy học US dễ hơn nhiều gấp 27 lần so với số người cảm thấy học SS dễ hơn.Tinkham còn làm thí nghiệm và thấy học nhóm từ vựng theo chủ
		đề – thematic set* (TS) (frog, pond, green, slimy, hop, croak) dễ dàng hơn so với US, tuy rằng sự chênh lệch này
		không rõ bằng sự chênh lệch giữa US và SS: số người cảm thấy học TS dễ hơn gấp đôi số người cảm thấy học US dễ
		hơn.Sự “giẫm lên chân nhau” của các từ vựng (và làm cho việc học
		chúng trở nên khó khăn hơn) có thể xảy ra khi chúng ta có thể dễ dàng thay đổi từ này bằng từ khác như trong ví
		dụ sau: I&#x27;m wearing a jacket/a shirt.Trong khi đó, một nhóm từ vựng có thể tự tạo ra những mối
		liên kết với nhau (và làm cho việc học chúng trở nên dễ dàng hơn) khi chúng ta có thể đặt chúng vào trong một
		ngữ cảnh, ví dụ: “The green slimy frog croaked and hopped into the pond.”Paul Nation viết: “Nếu những điều tổng quát hóa trên là đúng
		thì có vẻ dùng các bài text hay ngôn ngữ thường ngày để học từ vựng là một cách rất hiệu quả.”Sau này, nghiên cứu của Papathanasiou tại Hy Lạp và Forough
		Mirjalili tại Iran cũng thu được những kết quả tương tự.Vậy, nếu so sánh về mức độ hiệu quả và dễ dàng khi học từ
		vựng thì:Semantic set &lt; Unrelated set &lt; Thematic setTuy nhiên, do các nghiên cứu chỉ xem xét trường hợp các từ
		vựng được học là mới hoàn toàn so với người học, nên các kết quả này áp dụng tốt nhất cho người học vỡ lòng một
		ngôn ngữ gì đó, hoặc bắt đầu làm quen với các từ vựng chuyên ngành. Còn khi người học đã đạt đến một trình độ
		nào đó (ví dụ đưa ra một nhóm 6 từ thì đã biết 3 từ) thì các kết quả này có thể không đúng nữa.👉👉👉 Chúng ta rút ra được điều gì?Paul Nation cho rằng để dạy hay học từ vựng hiệu quả hơn,
		cần học với đa dạng ngữ cảnh (ví dụ như thay vì dạy cặp từ “hot” và cold”, chúng ta đưa chúng vào 2 nhóm khác
		nhau: “hot”, “summer”, “water”, “weather” và “cold”, “ice”, “morning”, “drink”), và dạy (hay tự học) các từ
		trong cùng semantic set vào những thời điểm khác nhau để tránh việc “chúng giẫm lên chân nhau”.Các bạn hãy thử cách học từ vựng theo thematic set và cho
		mình biết kết quả nhé. Chúc các bạn học từ vựng hiệu quả hơn.(*) Definition (according to Forough Mirjalili et al):<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Semantic set: words which share the same semantic and syntactic
			characteristics, grouped under a common concept (e.g flower names)</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Thematic set: words that are grouped together based on a shared thematic
			concept (e.g fishing) and are cognitively associated. They may not share the same syntactic characteristics.
		</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Unrelated set: words which do not share similar semantic and syntactic
			characteristics and are not associated in any concept.</li></ul>THAM KHẢO1/ Nation, P. (2000), Learning Vocabulary in Lexical Sets:
		Dangers and Guidelines. TESOL Journal, 9: 6–10.2/ E Papathanasiou. (2009), An investigation of two ways of
		presenting vocabulary. ELT J, 63 (4): 313-322.3/ E Papathanasiou. (2009), How do vocabulary presentation
		and word properties influence the learning of new English (L2) words by Greek adult beginners. Selected papers
		from the 18th ISTAL, (pp. 32 1-330).4/ Forough Mirjalili et al. (2012), The effect of semantic
		and thematic clustering of words on Iranians vocabulary learning. American International Journal of Contemporary
		Research, 2(2):214-222

Học từ vựng và ăn Sumo BBQ có gì giống nhau?

Nghe bảo từ vựng cũng có đẳng cấp của từ vựng. Giám khảo
		IELTS dựa trên trường từ vựng thí sinh sử dụng để quyết định 25% band điểm. Cho về lý thuyết thì thí sinh muốn
		điểm cao phải tung chiêu bắn chéo chéo từ vựng cấp độ cao, dùng toàn đao to búa lớn cỡ advanced hay proficiency
		chọi vô mặt giám khảo cho giám khảo sợ chơi. Hí hí.Gần đây mình mới biết đại học Cambridge là một trong những ông lớn đứng sau trò chơi IELTS nổi tiếng toàn thế
		giới (cùng với British Council và IELTS Australia), người người ai eo, nhà nhà ai eo. Cho nên muốn chơi ai eo
		cho giỏi chắc phải ngó qua luật chơi của Cambridge.Cambridge đề ra 6 cấp độ theo khung quy chiếu châu Âu (từ A1 đến C2) dành cho tiếng Anh, áp giá trị tương đương
		với thang điểm IELTS, và cố gắng &quot;xác định cấp bậc&quot; cho cả một hệ thống từ vựng Anh văn đồ sộ. Như
		kiểu từ vựng band 7+ chấm là cỡ C1/C2 đó, ai thích band điểm cao thì nhắm từ vựng trình C1/C2 mà học.Về các cấp độ của từ vựng thì có nhiều sự hiểu lầm phổ biến.Ví dụ như từ nào nhiều âm tiết thì là từ formal đẳng cấp cao, từ nào 1 âm tiết thì là đơn giản band điểm thấp.
		Ơ, hổng phải, đơn cử như từ &quot;bid&quot; là cấp C2, còn &quot;disappointment&quot; là mức B1.Hay mỗi từ vựng luôn luôn cố định ở một cấp bậc cũng là một quan niệm không đúng. Như narrow dùng như tính từ
		với nghĩa là &quot;hẹp, không rộng&quot; thì là tầm B1, còn với nghĩa &quot;hạn hẹp, cứng nhắc&quot; thì là tầm
		C2.Cho nên việc nắm vững tầng nghĩa của từng từ một đóng vai trò tương đối quan trọng trong cuộc chơi này của
		Cambridge. Ví dụ như đang định sử dụng từ open-minded vô bài mà gãi đầu gãi tai một hồi cái nhớ ra là
		open-minded chỉ là C1, broad-minded mới trình C2, thế là thích chơi lớn cho người ta trầm trồ, quất ngay từ vựng
		C2 vào bài.Cơ mà tư tưởng chạy theo từ vựng cấp cao cũng là một cái bẫy, vì hầu hết những bài của các báo viết hay như NY
		Times hay The guardian, cấu trúc từ vựng đều đi theo hình tháp tự nhiên, tức là từ vựng A1/A2 chiếm nhiều nhất,
		hơn một nửa, sau đó đến B1/B2, và cuối cùng là C1/C2 điểm xuyết vài phần trăm. Phải chăng như vậy mới tự nhiên,
		mới không gượng ép và khoe khoang từ vựng, nhỉ?Vậy làm sao để biết hàm nghĩa của một từ là cấp độ nào? Các bạn chỉ cần tra cứu từ đó trong từ điển Cambridge
		miễn phí trên mạng, thế là ra. Có một số công cụ có thể giúp các bạn nhìn nhanh xem một đoạn văn có những cấp độ
		từ vựng nào (như Vocab Kitchen, Text Inspector, hay English Profile), cơ mà do một từ có thể có nhiều hàm nghĩa
		với các cấp độ khác nhau, sự định giá nhanh này cũng chỉ mang tính tương đối.Vậy làm sao để nắm vững hàm nghĩa của từng từ?Theo mình là không cần học, không cần chăm, không cần đánh đổi. Chỉ cần giữ tinh thần thật thoải mái, tránh mọi
		lo âu muộn phiền, có như vậy mới ngủ một giấc thiệt ngon. Trong mơ sẽ thấy mình giỏi. Giỏi vô đối. Hí hí.

Đẳng cấp của từ vựng?

Chào mọi người, mình vừa trải qua một tuần ngập đầu trong
		nghiên cứu và có thể là trong thời gian sắp tới sẽ còn ngập đầu trong nhiều thứ khác nữa, bao gồm việc soạn tài
		liệu cho một số khóa học Anh văn trong tương lai.Nhưng ngưng viết một tuần làm mình nhớ mọi người quá. Nên ráng
		lết lên đây, cố viết một cái gì đấy thật là hấp dẫn để hâm nóng lại page nhé.Mình là một người có xu hướng tích trữ mọi thứ, kể cả sách vở
		tài liệu. Cho nên mình từng đọc qua nhiều đầu sách ngoại ngữ chuyên ngành khác nhau. Và vào thời sinh viên ấy,
		thật khó có thể để kết thúc một cuốn sách trọn vẹn. Vì đang đọc dở cuốn này thì lại tìm ra được một cuốn mới hấp
		dẫn, và lại bị cuốn theo cuốn sách mới.Sau này nhìn lại mới thấy đó một điều không tốt. Vì nó làm
		mình rối não và đi không đúng theo một định hướng ban đầu đã vạch ra. Nhiều lựa chọn hóa ra không phải là một
		điều tốt. Có hẳn một cuốn sách về vấn đề này, tên là THE PARADOX OF CHOICE. Cuốn này đã được dịch sang tiếng
		Việt rồi, và bạn nào quan tâm có thể tìm mua đọc thêm nhé.Túm lại là có nhiều người yêu thì không hạnh phúc bằng có
		một người yêu. Nhiều sự lựa chọn quá thì không tốt. Đó là lý do mà Steve Jobs hay Mark Zuckerberg thường xuất
		hiện chỉ với đúng một kiểu áo, để bớt rối não khi lựa chọn và để dành năng lượng suy nghĩ cho những thứ khác.
	Anyway, mình lạc đề rồi. Thứ duy nhất mình muốn nói là hãy
		chọn cho bản thân mình một đầu sách và học trọn vẹn nó. Điều đó sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian trong học tập.
		Lydia Machova - một polyglot nói được thông thạo 9 ngoại ngữ - cho rằng một trong những cách học ngoại ngữ tốt
		nhất là chọn ra duy nhất một system phù hợp và cam kết thực hiện đàng hoàng.Sách Anh văn chuyên ngành thường có 1 mô típ chung, là ban
		đầu sẽ giới thiệu tổng quan về terminology, sau đó bàn về suffix, prefix và root. Sau cùng sẽ là tiếp cận theo
		từng hệ cơ quan.Tuy nhiên, có một cuốn sách có cách tiếp cận tương đối khác
		biệt, là cuốn MEDICAL LANGUAGE - TERMINOLOGY IN CONTEXT. Cuốn này đầu mỗi chương sẽ có một ngữ cảnh, chuyên khoa
		khác nhau, và triển khai học từ vựng theo từng ngữ cảnh đó. Bản thân mình thích những thứ mới lạ nên rất thích
		cuốn này.Các bạn nào thích tự học có thể tìm cuốn QUICK MEDICAL
		TERMINOLOGY - A SELF TEACHING GUIDE. Cuốn này vẫn tiếp cận theo từng hệ cơ quan theo lối truyền thống, nhưng
		điểm đặc biệt là gọn nhẹ, chỉ hơn 300 trang là cover hết các vấn đề. Tự học mà chọn cuốn từ hơn 500 cho đến cả
		ngàn trang thì hơi oải chè đậu nhỉ.Một cuốn khác cũng được khen ngợi khá nhiều, là cuốn MEDICAL
		TERMINOLOGY - A LIVING LANGUAGE. Điểm đặc biệt của cuốn này là cam kết các từ vựng trong các phiên bản mới nhất
		luôn updated, không có từ vựng nào bị lỗi thời cả. Nội dung trong sách cũng được trình bày rất ổn.Còn nếu bạn không muốn học nữa, mà muốn kiểm tra vốn từ vựng
		của mình xem thế nào, thì hãy tìm cuốn CHECK YOUR ENGLISH VOCABULARY FOR MEDICINE. Đây cũng là một cuốn tuyệt
		hảo với nhiều bài tập cho phép bạn suy ngẫm lại toàn bộ kho từ vựng của bản thân.Còn nhiều nhiều đầu sách khác nữa như MEDICAL LANGUAGE
		INSTANT TRANSLATOR, MEDICAL TERMINOLOGY FOR HEALTH PROFESSIONS, hay MEDICAL TERMINOLOGY DEMYSTIFIED... Và nhiều
		nhiều đầu sách khác nữa mà nếu mình đề cập hết e rằng bạn sẽ bị bội thực mất.Mình chỉ muốn nhấn mạnh rằng đầu sách hay rất nhiều, hãy
		chọn lấy 1 cuốn mình mình thích và học nó trọn vẹn. Vậy nhé.PS: Bài này chỉ nhằm mục đích review sách, không chia sẻ link download sách. Nên nếu cuốn nào bạn nhắm thấy thích thích
	mà tìm ngoài nhà sách không có thì chịu khó lên amazon hay kindle xem qua nha.

Sách từ vựng nào để học khi mới bắt đầu? - The paradox of choice

Dạo này không hiểu sao cùng lúc nhiều bạn nhờ mình giải
		nghĩa giúp mấy câu dài và khó, cũng khá thú vị nên mình muốn chia sẻ một số ví dụ và mẹo phân tích dưới đây.“NSTIs are life-threatening, invasive, soft-tissue
		infections with a necrotizing component involving any or all layers of the soft-tissue compartment, from the
		superficial dermis and subcutaneous tissue to the deeper fascia and muscle.”Một câu dài đóng vai trò mở đầu đoạn văn về necrotizing
		infection. Ở đây có một số vấn đề mà chúng ta có thể rút ra bài học khi phân tích nghĩa của câu:Giả sử rằng chúng ta không biết từ viết tắt NSTI là gì, và
		muốn tra nghĩa của nó. Chúng ta cần nhớ trong đầu trước nghĩa của NSTI có liên quan đến ngữ cảnh của câu văn,
		tức là có liên quan đến necrotizing infection. Và chúng ta có thể tra từ viết tắt y khoa bằng cách “mồi” rất nhẹ
		“NSTI” và “infection” vào trong khung tìm kiếm của Google, chúng ta sẽ rất nhanh tìm thấy được NSTI là
		necrotizing soft-tissue infection (nhiễm khuẩn mô mềm hoại tử). Hoặc bạn cũng có thể đã tự đoán ra mà không cần
		phải tra cứu. Bravo!Câu văn có chủ ngữ là “NSTIs”, động từ chính trong câu là
		động từ to be (“are”), và đoạn vị ngữ rất dài, bắt đầu từ sau “are” đến hết cả câu, mục đích là muốn nêu lên
		định nghĩa về NSTI. Dịch ra thì câu có nghĩa là “NSTI là các tình trạng nhiễm trùng mô mềm, xâm lấn, đe dọa đến
		tính mạng với thành phần hoại tử liên quan đến bất kỳ lớp nào hoặc tất cả các lớp của khoang mô mềm, từ lớp biểu
		bì trên bề mặt và mô dưới da đến cân và cơ ở sâu hơn.”Chúng ta hoàn toàn có thể cắt câu dài trên (trong đầu) thành
		2 câu ngắn hơn: “NSTI là các tình trạng nhiễm trùng mô mềm xâm lấn và nguy hiểm đến tính mạng. Phần hoại tử có
		thể liên quan đến bất kỳ lớp nào hoặc tất cả các lớp của khoang mô mềm, từ lớp biểu bì trên bề mặt và mô dưới da
		đến cân và cơ ở sâu hơn.”=&gt; Khi phân tích câu dài và phức tạp, hãy lưu ý phân tích
		đến cấu trúc câu, tìm ngay chủ ngữ và động từ trong câu.Câu ngay phía sau cũng là một câu dài, bạn hãy cùng thử sức
		đọc và phân tích câu này nha:“The vicious cycle of fulminant infection, toxin production,
		cytokine activation, micro thrombosis and ischemia, tissue dysfunction and death, and in turn, greater
		dissemination of infection is central to the rapidly progressive necrosis seen in NSTIs and differentiates it
		from that of the other SSTIs.”Câu này lại có vẻ ngược so với câu trước, chủ ngữ rất dài,
		kéo dài từ “the vicious cycle” đến tận “greater dissemination of infection”. Việc đi tìm ngay động từ của câu
		(“is”) giúp chúng ta nhìn ra cấu trúc của câu này nhanh hơn.Câu này dịch ra có nghĩa là: “Vòng lẩn quẩn của nhiễm trùng
		bùng phát, sản xuất độc tố, kích hoạt cytokine, vi huyết khối và thiếu máu cục bộ, rối loạn chức năng và chết
		mô, và cuối cùng là sự lan rộng hơn của nhiễm trùng (đến đây mới hết chủ ngữ luôn) chính là diễn tiến chính của
		sự hoại tử tiến triển nhanh chóng được ghi nhận trong NSTI và phân biệt nó với các SSTI khác.”

Mẹo phân tích câu dài trong textbook

Lưu ý: bài này rất có mùi và này nọ, mới tắm thơm tho xin đừng đọc nha.
	Tiếng Việt mình chữ nghĩa dùng cho việc thải chất thải qua đường hậu môn cũng nhiều nhặn phong phú vô cùng, có
		thể kể đến như &quot;đại tiện&quot;, &quot;đi cầu&quot;, &quot;đi ị&quot;, &quot;đi ỉa&quot;, &quot;đi
		ngoài&quot;...
	Tiếng Anh nó cũng phong phú như vậy đó. Tiếng Việt mình biết rõ cái nào là formal, cái nào là informal, kiểu như
		hỏi về chuyện xì hơi thì dùng chữ &quot;trung tiện&quot; để nói chuyện với bệnh nhân chứ ít khi nào kêu bác có
		hay địt bủm bủm thúi um nhà không? Tiếng Anh thì do mình ít sử dụng hơn tiếng mẹ đẻ, formal hay informal phải
		lưu ý mà học.&quot;Bowel movement&quot; mới nhìn tưởng như nhu động ruột, ấy thế mà không phải, mà là đại tiện. Peristalsis
		mới là nhu động ruột. Quý vị nào nhìn vô hình sẽ thấy từ điển Cambridge chú giải &quot;bowel movement&quot; là
		polite expression, nên sử dụng trong văn viết hay cần nghiêm túc trịnh trọng.Có một số cách diễn đạt hành động &quot;đại tiện&quot; khác như defecate, pass stool cũng phù hợp tuốt. Stool
		hay feces dịch là phân, nghe nghìn lần formal hơn poop (dịch là c*t).Trung tiện thì có thể dịch là &quot;pass gas&quot;, &quot;pass wind&quot;. Không nên sử dụng động từ “fart” khi
		cần formal vì đây là từ rất bình dân. Wind cũng có thể được sử dụng với động từ break tạo thành collocation
		“break wind”. Để gió cuốn đi, í a.Sau vài phút nhập nhụa trong mớ ị và xì hơi, hy vọng các bạn tìm ra được cho mình cách formal ưa thích để diễn
		tả những chuyện nhạy cảm này.

1001 kiểu đi ị và xì hơi

Phát âm tên của các con vi khuẩn tương đối khó, vì tên của
		chúng không phải từ tiếng Anh, mà thường bắt nguồn từ tiếng Latin. Thêm nữa, chúng ta ít khi nghe cách phát âm
		của chúng từ chuyên gia nước ngoài.Vậy làm sao để phát âm đúng?Ừm... Đôi khi bí quá thì bạn có thể &quot;lách luật&quot;
		một chút, không cần đọc hết tên dài thoòng loòng của con vi khuẩn ra. Ví dụ như thay vì phát âm &quot;nguyên
		con&quot; Clostridium difficile thì bạn đọc gọn lại thành &quot;C diff&quot;. Vừa gọn vừa dễ. Đúng kiểu giao
		tiếp của các bạn Mỹ. Cơ mà không phải ai nghe cũng hiểu ngay &quot;C diff&quot; là gì, với lại không phải con
		nào chúng ta cũng có cách đọc gọn lại như vậy, cho nên chúng ta vẫn cần nguồn tham khảo phát âm.Nhờ vào công sức của tiến sĩ Neal R. Chamberlain, chúng ta
		may mắn có nguồn tham khảo tuyệt vời ở đây: <a
			href="https://www.atsu.edu/faculty/chamberlain/website/studio.htm">https://www.atsu.edu/faculty/chamberlain/website/studio.htm</a>Trong trường hợp các bạn quên link, có thể tìm lại rất dễ
		dàng bằng cách gõ cụm từ khóa sau lên Google: Bacterial pathogen pronunciation station.Chúc các bạn học tốt.

Phát âm tên của vi khuẩn như thế nào?

Đọc hiểu một văn bản học thuật có sự khác biệt so với đọc
		với mục đích giải trí. Ta sẽ không đọc từng từ, thay vào đó cần đọc với mục tiêu cụ thể thay vì
		tận hưởng, nghiền ngẫm từng câu chữ khi giải trí. Phần này sẽ giúp giải thích các mục đích các nhau của việc đọc
		và những mục đích này sẽ ảnh hưởng đến ta thế nào khi đọc, cũng như gợi ý cách tiếp cận chung cho một văn bản
		học thuật.Phân loại các mục tiêu:Hàng ngày khi ta đọc các báo, tạp chí hay tiểu thuyết,
		thường là để giải trí. Trái lại, đọc một văn bản học thuật, ta có các mục đích như:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tìm kiếm thông tin, dữ liệu,…</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hiểu một ý tưởng hay giả thuyết nào đó</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hiểu quan điểm của tác giả</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Củng cố quan điểm bản thân bằng các dẫn chứng</li></ul>Bạn đọc có thể do giáo viên khuyên đọc hay để phục vụ nhu
		cầu của bản thân như hoàn thành bài viết, báo cáo, để tham gia cuộc thảo luận học thuật hay phục vụ cho việc
		thuyết trình. Khi bạn thích một môn học, bạn có thể thích đọc những nội dung này, nhưng rõ ràng đây không phải
		mục đích chính của việc đọc các văn bản học thuật.Mục tiêu ảnh hưởng tới việc đọc của chúng ta như thế
			nào?Khi đọc một cuốn tiểu thuyết, bạn hẳn sẽ thường đọc lần lượt
		từ đầu tới cuối. Nhưng điều này không áp dụng cho văn bản học thuật hay nói cách khác, mục tiêu của việc
			đọc ảnh hưởng đến cách ta đọc. Cụ thể, tuỳ vào mục đích cụ thể mà cách ta tiếp cận văn bản học thuật
		cũng khác nhau. Ví dụ, khi ta cần liệt kê các nguyên nhân gây ấm lên toàn cầu cho bài viết sắp tới của bản thân,
		bạn sẽ tìm kiếm các bài viết về chủ đề này. Trong những bài viết bạn tìm được, không phải bài nào cũng phù hợp,
		nên bạn sẽ xem để biết đâu là những bài sát nhất với nhu cầu của mình. Tiếp đó, trong những bài
		đó, bạn lướt nhanh cả bài để xem phần nào trong bài đề cập tới nguyên nhân gây ấm lên toàn cầu.
		Do mục tiêu của bạn là liệt kê nguyên nhân, bạn không cần đi sâu vào cụ thể nên bạn cũng chỉ cần đọc lướt qua cả
		bài để tìm ý chính là đủ. Nhờ sự giản lược về nội dung mà ta sẽ tiết kiệm được đáng kể thời gian đọc.Cách tiếp cận chungThực tế, cách tiếp cận được nêu ở trên có thể hữu dụng trong
		nhiều bài đọc. Và nó được khái quát bằng sơ đồ sau:KỸ THUẬT SCAN (ĐỌC DÒ TÌM THÔNG TIN)Kỹ thuật đọc dò là gì?Đây là kỹ thuật để dò tìm thông tin cụ thể nào đó. Ta vẫn
		dùng cách này hàng ngày, như khi tra từ điển hay tìm tên một người bạn trong danh bạ điện thoại. Kỹ thuật scan
		và skim có những điểm khác nhau nhưng thường hay bị nhầm lẫn với nhau do đều là phương pháp đọc nhanh.
		Nếu skim giúp xác định nội dung khái quát, liệt kê các ý chính thì scan giúp tìm thông
			tin cụ thể.Làm thế nào để đọc dò một văn bản?Trước khi bắt đầu tìm thông tin, bạn cần biết văn
			bản đó được viết theo trình tự nào. Khi đó, việc xác định vị trí của thông tin cần
		tìm cũng sẽ nhanh chóng hơn. Ví dụ, khi tra từ trong từ điển hay tìm tên người bạn trong danh bạ, bạn biết các
		thông tin này được sắp xếp theo thứ tự trong bảng chữ cái. Hay tức là bạn có thể lướt nhanh đến phần
			mình cần thay vì phải đi lần lượt. Vì vậy, đọc lướt và đọc dò là hai phương pháp bổ trợ cho
			nhau giúp việc khai thác thông tin trong văn bản một cách hiệu quả. Phần mở bài hay câu chủ đề cũng
		rất có giá trị trong việc này.Khi thực hành đọc dò, ta cần tìm các từ và cụm từ
			quan trọng. Tim thông tin dễ nhất đó là về tên riêng do chúng được
		viết hoa chữ cái đầu hoặc về ngày tháng, các con số. Sau khi đã tìm được phần văn bản cần đọc
		dò, bạn hãy đọc theo hình zigzag để đọc được nhiều thông tin nhất có thể. Cách này giúp việc
		đọc dò trở nên ngẫu nhiên hơn so với các kĩ năng đọc nhanh khác như đọc lướt hay quan sát tổng thể. Bạn nên
		di chuyển ngón tay từ trên xuống dưới (hoặc từ dưới lên trên) để tăng sự tập trung và biết mình
		đang đọc đến đâu.
	Searching và Scanning khác nhau thế nào?Đôi khi bạn cần tìm ý trong bài thay vì các từ hay cụm từ cụ
		thể nào đó. Khi đó, bạn đang tìm kiếm nội dung chứ không chỉ đơn thuần là dò từ nữa. Đọc lướt văn bản giúp ta có
		hình dung về bố cục của bài và khi đó giúp dễ dàng hơn để tìm ý. Việc này cũng giúp đoán được câu trả lời mà bạn
		cần tìm hoặc những từ có liên quan đến câu trả lời ấy. Bằng cách này, bạn vẫn có những từ hoặc cụm từ để dò
		trong văn bản. Như vậy việc tìm nội dung bao gồm cả việc đọc lướt lẫn đọc dò. Ví dụ, bạn đang đọc bài về ung
			thư da và muốn tìm nguyên nhân gây bệnh, bạn có thể đọc lướt bài để hiểu bố cục, viết theo dạng vấn đề- giải
			pháp; bạn hẳn đã biết ánh nắng mặt trời là một trong các nguyên nhân thi khi đó bạn có thể đọc dò để tìm các
			từ như “ánh nắng”, “mặt trời”; và do bạn tìm tác nhân gây bệnh nên bạn có thể dò các từ “bởi vì”, “nguyên
			nhân”, “lý do”.KỸ THUẬT ĐỌC LƯỚT - SKIM (TÌM NỘI DUNG
			CHÍNH)Kỹ thuật đọc lướt là gì?Đọc lướt văn bản là việc đọc nhanh nhằm nắm bắt ý chính hay
		nội dung cốt lõi của văn bản. Skim hay bị nhầm lẫn với scan do chúng đều là phương pháp đọc nhanh. Tuy nhiên,
		đọc lướt có mục đích tìm các thông tin chung hay liệt kê các ý chính của văn bản còn đọc dò nhằm tìm kiếm nội
		dung cụ thể nào đó.Khi đọc một văn bản thi ta cần chú ý đến phần
			nào?Khi đọc lướt một văn bản, ta cần chú ý đến những phần có khả
		năng mang ý chính, và bỏ qua chi tiết cụ thể. Tiêu đề thường tóm tắt toàn bộ văn bản. Đoạn văn đầu trong bài
		cũng nên được quan tâm do thường mang nội dung giới thiệu tổng quan về văn bản. Đoạn văn cuối cũng có giá trị,
		để tổng kết lại các điểm cốt yếu trong bài. Các câu mở đoạn thường là câu chủ đề, và câu cuối đoạn là câu kết
		luận lại. Ngoài ra, những từ được lặp lại nhiều trong bài có thể là chỉ dấu cho ý chính. Thêm nữa, tiêu đề của
		phần hay lời tóm tắt cho đoạn văn về kỹ thuật cũng không nên bỏ qua. Tóm lại những phần nên tập trung đó là:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tên văn bản</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Lời tóm tắt</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Đoạn đầu tiên trong văn bản</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Đoạn cuối cùng của văn bản</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Các từ được lặp lại</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tiêu đề của phần</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Câu mở đoạn</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Câu kết đoạn</li></ul>QUAN SÁT TỔNG THỂ- SURVEYQuan sát tổng thể là gì?Survey thông thường có nghĩa nhìn bao quát thứ gì đó, ví dụ
		như một mảnh đất để đánh giá giá trị và quan sát đặc trung của nó. Tương tự như vậy, trong việc đọc, khái niệm
		này có nghĩa quan sát tổng thể văn bản, tập trung vào các khía cạnh chính thay vì đi sâu chi tiết với
			mục đích chính để xem văn bản này có thực sự đáng để đọc kĩ hay không. Sau đó, nếu đọc tiếp thi bạn
		sẽ dùng phương pháp đọc lướt để xác định ý chính hoặc ghi chú lại. Nếu thấy văn bản này không xứng đáng, bỏ qua
		chúng, do có quá nhiều văn bản và ta không thể đọc toàn bộ được.Ta nên đọc phần nào của văn bản?Khi bao quát một văn bản để tìm các khía cạnh chính, cũng
		tương tự với việc đọc lướt, ta cần chú ý đến vài điểm chính của văn bản như tiêu đề và lời giới thiệu, để nắm
		bắt nội dung chính và xem nó có phù hợp không. Thêm vào đó, cần cân nhắc thêm khía cạnh khác như tác giả là ai
		(có phải chuyên gia không?) và được viết được từ khi nào (có gần đây không) để xem đây có phải nguồn tài liệu
		tin tưởng không. Các thông tin từ bảng biểu cũng có giá trị để xem xét. Tóm lại, khi đánh giá tổng quan một văn
		bản, ta cần lưu ý những điểm sau:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Chi tiết về tác giả</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Ngày xuất bản</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tiêu đề</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Lời dẫn</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Giới thiệu</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Kết luận</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Tiêu đề của phần</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Biểu đồ</li></ul>Như vậy, khác với đọc lướt, ta không cần chú ý đến câu mở và
		kết đoạn, đặc biệt ở những văn bản dài do chúng tốn thời gian và không giúp đạt được mục tiêu đề ra ở đây đó là
		biết nội dung để xem co phù hợp không.

Kỹ năng đọc hiểu

Bạn đọc thử 2 câu dưới đây và cảm nhận xem thích đọc câu nào
	hơn?<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">The myriad symptomatic permutations of the abovementioned disease exacerbate
		misdiagnosis potential.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">This disease is often misdiagnosed because it has many symptoms.</li></ul>Rõ ràng là câu thứ hai dễ đọc hơn, từ vựng sử dụng đơn giản
	hơn đúng không? Đó là vì câu thứ hai sử dụng kiểu nói đơn giản dễ hiểu, hay chúng ta có thể gọi đó là plain
	English.Trong văn phong ngành y, có hai loại từ mà chúng ta cần phải
	phân biệt rõ để cải thiện khả năng hiểu của người đối diện, là lay terms (những từ bình dân mà người không trong
	chuyên ngành có thể hiểu được) và jargons (thuật ngữ chuyên ngành). Sử dụng thuật ngữ chuyên ngành càng nhiều
	khi nói chuyện với bệnh nhân thì có nguy cơ bệnh nhân không hiểu, và mục tiêu giao tiếp do đó không đạt được.
Những từ có cấu trúc prefix, suffix, root đều là các thuật
	ngữ chuyên ngành. Ví dụ một chữ mà chúng ta rất hay dùng là &quot;hypertension&quot; thì trong từ điển Cambridge
	xếp nhóm &quot;specialized&quot; (thuật ngữ chuyên ngành), trong khi &quot;high blood pressure&quot; thì bình
	dân hơn, dễ hiểu hơn.Chúng ta luôn cần phải ước lượng mức độ &quot;health
	literacy&quot; của bệnh nhân và người nhà (tức mức độ mà họ có thể hiểu thông tin y tế) để sử dụng từ ngữ cho
	phù hợp. Health literacy thấp thì phải tăng sử dụng lay terms và nếu có sử dụng thuật ngữ thì phải giải thích
	ra. Ví dụ như khi nói về Diazepam, chúng ta có thể giải thích thêm là &quot;this medicine can help with feelings
	of worry&quot;. Hoặc chúng ta có thể tránh sử dụng những từ &quot;straight to the point&quot; như abscess mà
	thay vào đó là sore, wound, infection để đạt hiệu quả diễn đạt.Đại học Michigan Hoa Kỳ có một cuốn từ điển online về vấn đề
	chữ nghĩa này. Các bạn có thể tra cứu tại link sau: <a
		href="https://www.lib.umich.edu/plain-language-dictionary">https://www.lib.umich.edu/plain-language-dictionary</a>CDC cũng có một cuốn thesaurus về lay terms. Bạn nào muốn
	học có thể tải về từ link: <a
		href="https://www.cdc.gov/healthliteracy/developmaterials/plainlanguage.html">https://www.cdc.gov/.../developmaterials/plainlanguage.html</a>Hãy nhìn vào bài tập bên dưới và chọn từ trong cột bên phải
	tương ứng với từ trong cột bên trái nhé.<img src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1691264038/medlangfanatic/blogs/exercise-lay-term_mrz5xm.png"
	alt="exercise-lay-term">

Lay term và plain language

Một trong những cách tốt nhất để xây dựng vốn từ của bản
		thân, tăng tốc độ đọc và khả năng hiểu văn bản đó là học từ vựng thông qua ngữ cảnh. Tức là thông qua ngữ cảnh
		mà ta hiểu được nội dung câu văn, từ đó đoán được nghĩa của từ mới mà không cần ngay lập tức tra từ điển.Đoán nghĩa từ trong ngữ cảnh cụ thể đồng nghĩa với việc ít
		cần tra từ điển hơn. Khi ta đọc, nếu cứ mỗi lần gặp từ mới lại mở từ điển ra thì sẽ tốn thời gian hơn, và có thể
		quên nội dung đang đọc cũng như không ghi nhớ được từ mới đó. Ngoài ra, tiếng Anh có nhiều từ đa nghĩa. Bạn hãy
		cố gắng đoán nghĩa từ bằng các gợi ý có ngay trong bài. Hãy ghi chú lại các từ mới đó và tra từ điển khi đã đọc
		xong ít nhất 1- 2 trang, để xem mình có đoán đúng không. Nếu khi bài đọc quá rối rắm, khó hiểu, thì hẳn nhiên ta
		luôn cần đến sự giúp đỡ của cuốn từ điển.Có nhiều cách để ta xây dựng vốn từ mà không cần phụ thuộc
		vào từ điển. Bài hôm nay sẽ giới thiệu cách học từ vựng qua ngữ cảnh.<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>Xác định vai trò của từ</li></ol>Trước khi đoán nghĩa từ, ta cần biết từ đó giữ vai trò gì
		trong câu. Đây có phải động từ diễn tả hành động? Hay là danh từ chỉ một vật hay một người nào đó? Hay là tính
		từ miêu tả sự vật, sự việc? Hay trạng từ bổ nghĩa cho động từ? Bạn có thể vận dụng kiến thức về gốc từ, đặc biệt
		là hậu tố để đoán vai trò.Ví dụ: Xác định vai trò của từ in đậm trong
		câu<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>Apollo played on his lyre and the Muses sang.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>He broke a twig off the tree and started writing the dirt with it.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>During the meeting, the secretary documented all important discussion topics and later
			emailed the note to all workers in the office.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>There is empirical evidence that shows that human activity is contributing to global
			warming.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>There’s no doubt it was a hate crime- he walked into a predominantly black church and
			started shooting.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Xác định gốc từ, tiền tố, hậu tố</li></ol>Khi nhận ra được một gốc từ trong từ mới mà bạn chưa biết,
		bạn đã có thêm khả năng để đoán được nghĩa của từ. Hầu hết các trường hợp đều đúng khi bạn biết nghĩa của gốc từ
		trong tiếng Latin và Hy Lạp và đoán nghĩa từ đang gặp. Tiền tố thường làm thay đổi nghĩa của từ, còn hậu tố-
		không chỉ mang dấu hiệu về ngữ pháp mà còn mang thêm nghĩa của chính hậu tố ấy.Ví dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm bằng cách
		sử dụng gốc từ. Gạch chân dưới gốc từ mà bạn nhận ra<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>His beneficent actions earned him a charity donation award.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>If you are not a fan of gardening, you may want to try planting perennials, like lilies and
			daffodils, which bloom a year after year.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>I know you have to write a 500- word essay, but this paper is too verbose.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>The fast- growing kudzu plant could be a viable option for a more renewable and sustainable
			fuel source.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>It’s going to be difficult for Trump to get back coal miners’ jobs. In addition to the coal industry
			becoming an anachronism due to decreasing demand and its negative effects on the environment,
			many of the jobs lost were taken over bay technology.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Xác định họ từ</li></ol>Họ từ được hiểu là những từ có nghĩa tương tự nhau nhưng
		chức năng ngữ pháp khác nhau. Có một số ngoại lệ đó là những danh từ và động từ có cùng cách viết nhưng nghĩa
		của từ và cách đọc khác nhau. Ví dụ, danh từ present có nghĩa món quà, nhưng động từ present có nghĩa trình bày,
		và cách phát âm của hai từ cũng khác nhau. Tuy nhiên, danh từ water và động từ water có cùng cách phát âm và
		nghĩa cũng tương tự nhau.Ví dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>During the meeting, the secretary documented all important discussion topics and later
			emailed the note to all workers in the office.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>After their short romance, Steve didn’t know that he had fathered the woman’s twin girls.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>The people of Vesuvius underestimated the destructive power of the volcano.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>The use of the word “friend” as a verb was popularized by Facebook.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Right before I started dinner, I saw him snacking on some potato chips.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Câu văn có hợp lý nếu ta thay từ này bằng từ khác có nghĩa rộng hơn không?</li></ol>Khi không biết nghĩa của từ mới, hãy thử thay nó bằng một từ
		đồng nghĩa nếu nó hợp lý. Bạn đừng lo rằng mình cần đoán đúng chính nghĩa của từ đó ngay lập tức, do lúc sau ta
		vẫn có thể tra từ điển để xem từ đồng nghĩa này có sát với nghĩa đúng của từ không cơ mà.Ví dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm bằng từ
		đồng nghĩa hoặc từ nghĩa chung hơn.<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>Lovely purple hydrangeas were in bloom in the gardens.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Yesterday for the dinner, I had a delicious enchilada.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>Apollo played on his lyre and the Muses sang.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>The father said to his son, “ I do not condone this behavior. You must be punished. Give me
			your smartphone now!”</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Universal healthcare would naturally increase American’s taxes, but also alleviate many
			problems in the current American healthcare system.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Liệu từ mới này có thật sự cần thiết để hiểu nội dung câu văn?</li></ol>Tuy đây không phải cách giúp bạn học được từ vựng mới, nhưng
		hãy thử lược tạm từ ấy đi và xem nó có ảnh hưởng gì tới ngữ nghĩa của câu văn không, nhất là sau khi bạn đã thử
		thay bằng từ đồng nghĩa nhưng vẫn thấy không phù hợp. Nếu lược từ mà bạn vẫn hiểu nội dung, vậy thì hãy cứ đọc
		tiếp. Nếu bạn gặp từ đó một lần nữa, hãy thử đoán nghĩa hoặc tra từ điển.Ví dụ: Các từ in đậm dưới đây có cần thiết
		cho việc hiểu nội dung câu văn không?<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>The mayor is vehemently against Trump’s travel ban.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>This is undoubtedly one of the most difficult presidencies in American history.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>If you have ever been in a museum of Western art, you will have seen many beautiful paintings and
			sculptures about these stories.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>When Zeus was born, he fed his father a drugged It caused Cronus to vomit, throwing up
			Rhea’s other children and the stone.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>He found ready and unanimous support from the nine countries.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Câu văn này có giải thích nghĩa của từ mới đó không?</li></ol>Thường trong các đoạn văn học thuật, tác
		giả muốn người đọc không bị nhầm các từ đặc biệt. Do vậy, tác giả có thể thêm vào phần định nghĩa của từ ngay
		trong câu đó hoặc ở câu kế tiếp. Có nhiều cách để người viết đánh dấu sự giải thích này, như:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">X is Y (defenestration is the act of throwing someone out of a
			window)</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">X, that is/ i.e Y (defenestration, that is, the act of
			throwing someone out of a window)</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">X, or Y (defenestration, or the act of throwing someone out of
			a window)</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">X, which means Y (defenestration, which means the act of
			throwing someone out of a window)</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">X (Y) (defenestration (the act of throwing someone out of a
			window))</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">X- Y (defenestration - the act of throwing someone out of a
			window)</li></ul>Ví dụ: Tìm định nghĩa của các từ in đậm<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>The monomyth, or hero’s journey, is a common story type where a heroes
			goes on a quest toward a goal.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Being aware of language learning strategies can enhance, that is, improve,
			your language learning ability.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>Opossums are North America’s only marsupialsmammals that carry their young
			in a small pouch.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>Opossums travel by arboreal locomotion, i.e by climbing and walking around
			on trees.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Tìm các từ tương đồng trong câu</li></ol>Các từ như also, in addition, and, furthermore được
		thêm vào trong câu nhằm mở rộng ý, từ đó đưa thêm thông tin chi tiết hơn về chủ đề - cũng có thể giúp giải thích
		từ mới. Các từ như just as, like, is similar to, the same as cũng có thể giúp đoán nghĩa của từ mới sẽ
		tương đồng với nghĩa của từ mà ta đã biết trong câu.Ví dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>When Zeus was grown, he fed his father a drugged drink. It caused Cronus to vomit, throwing
			up Rhea’s other children and the stone.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Reading Shakespeare is a daunting task for most high school students. Even many of their
			teachers find it difficult English to understand.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>Not only is the mobile phone tech industry burgeoning, but also the number of operating
			systems they run is increasing.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>She shows a lot of fervor and energy in her work, so you should give her another chance.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>In the US, it is illegal to rescind an apartment lease contract due to someone’s race, just
			as it is illegal to deny someone a job because of their skin color.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Tìm các từ thể hiện sự đối lập trong câu</li></ol>Các từ như on the other hands, unlike, however, but
		nhằm nối hai vế mang nội dung trái ngược nhau, từ đó ta có thể đoán được nghĩa của từ mới trái nghĩa với
		những từ khác ta biết nghĩa trong câu đó.Ví dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>Unlike Mohammed, who is loquacious, Vivian is quiet.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Although my mother often spent money as soon as payday arrived, my father was much more
			frugal.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>It’s strange how good of friends they are–they seem like total opposites. Brad is an introvert while Sam is
			gregarious.
		</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>The Herpes simplex virus lies dormant within the nervous system. It will not appear unless
			there is a trigger, such as cold weather, stress, or a change in hormones.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Even if you meticulously check your essay over and over again, there will always be some
			grammar error that will be overlooked.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Một vài câu tiếp theo có thể dùng để giải nghĩa hoặc đưa ra ví dụ.</li></ol>Khi thấy một từ mới, bạn hãy thử đọc thêm vài câu tiếp để
		đoán nghĩa của nó. Có một số từ gợi ý như for example, take for example, for instance, like, such asVí dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>The public has a right to know this news. It must be disseminated to the masses.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Having a president that lacked this much political experience is unprecedented. It just
			hasn’t ever happened before.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>The restaurant seemed to serve great food, but the aesthetics were all wrong. To give an
			example, the restaurant was filled with old American art from the late 1800s, with ragged chairs you could
			tell had been painted many times and were worn from age. But the menu offered a new modern taste with fusion
			food from around the world. It didn’t match.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>Nancy is a connoisseur of Coca-Cola products and culture. She owns over 34,000 Coca-Cola
			items and is also a professor of American Studies at the University of Florida, where she teaches a minicourse
			about the impact of Coca-Cola on American pop culture.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>Have you been inundated with emails? You check your inbox, and you see you have 1,265
			unread messages. What do you do?</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="6"><li>Dựa vào chính kiến thức của bản thân chủ đề đó để đoán nghĩa của từ.</li></ol>Cách này hẳn là cách khó nhất để tự luyện tập do kiến thức
		của mỗi người là khác nhau. Bạn hãy thử vận dụng sự hiểu biết bản thân về chủ đề đó trong ngôn ngữ mẹ đẻ của
		mình để đoán từ tiếng anh đó. Khi có sự kết nối với những thứ mình đã biết, từ vựng này sẽ in sâu hơn vào trí
		nhớ của chúng ta.Ví dụ: Đoán nghĩa của từ in đậm<ol type="1" class="numbered-list" start="1"><li>She was married to the lame Hephæstus, but had a fling with Ares and gave him two sons
			named Phobos and Deimos.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="2"><li>Persephone was gathering flowers in a field when old Pluto (Hades) pounced upon her and
			carried her off into his underground world to be his bride.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="3"><li>He broke a twig off the tree and started writing in the dirt with it.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="4"><li>Trump’s almost daily 140-character diatribes on Twitter may eventually get him into trouble
			and lose him his current presidency.</li></ol><ol type="1" class="numbered-list" start="5"><li>It’s strange to think of oxygen as corrosive. Oxygen is what living beings breathe– how
			could it be damaging? But think of the chemical reaction between oxygen and iron. Oxygen causes iron to rust
			and disintegrate.</li></ol>

Học từ vựng qua ngữ cảnh

Albert Einstein đã từng nói: &quot;Kỹ năng đặt câu hỏi đóng
		vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển khả năng ngoại ngữ.&quot;
		À đùa, chứ câu ấy là mình nói. Là vì lâu lâu mình lại bắt gặp một bạn nào đó hỏi rằng: &quot;Làm thế nào để giỏi
		tiếng Anh hơn?&quot;Thề chứ mình méo biết. Chuyện của bạn mà bạn còn hổng biết thì sao mình biết. Nên mình sẽ rất vui vẻ khuyên bạn
		gửi câu hỏi đến anh Bồ Câu báo Thanh Niên vì nói chung là hỏi cái méo gì ảnh cũng trả lời được.
		Nếu bạn xem xét lại câu hỏi trên dưới nhiều góc cạnh, bạn sẽ thấy câu hỏi phía trên dở kinh khủng. Vì nó quá
		chung chung. Câu hỏi không cho người khác biết trình độ hiện tại bạn đang ở đâu, trình độ bạn muốn hướng tới là
		cái gì, bạn muốn cải thiện gì, nghe nói đọc viết, bạn muốn cải thiện để làm cái gì, mà cải thiện định nghĩa là
		cải thiện thế nào... ?Đấy, cho nên nếu bạn đặt một câu hỏi chung chung, bạn sẽ nhận lại được một câu trả lời chung chung, như hãy xem
		các kênh youtube tiếng Anh nhiều hơn, hãy tìm kiếm cơ hội để sử dụng vốn tiếng Anh của các bạn, hãy follow trang
		Med Lang Fanatic vì admin rất bựa, kiểu vậy.Cho nên hãy khu trú câu hỏi của bạn lại thật cụ thể. Đừng ôm đồm, vì bạn sẽ không biết bắt đầu từ đâu. Như Xuân
		Quỳnh cứ mãi băn khoăn &quot;Gió bắt đầu từ đâu. Em cũng không biết nữa.&quot;Ví dụ như &quot;Em vừa thi IELTS đạt overall 8.5, speaking 8.5. Bồ em chê, bảo anh mà ko lên speaking 9.0 là em
		nghỉ chơi. Vậy làm sao để trong vòng 1 tháng cải thiện speaking từ 8.5 lên 9.0?
		Bạn cần phải nhớ rằng outcome càng cụ thể, càng đo lường được, thì khả năng bạn đạt nó càng cao. &quot;Giỏi
		tiếng Anh hơn&quot; bạn không đo lường được. Khả năng bạn fail sẽ cao. &quot;Tiếng Anh&quot; là một danh từ quá
		rộng. Khả năng bạn fail sẽ cao. Khu trú nó lại. Cô đặc nó lại. &quot;Tiếng Anh chuyên ngành y dùng trong giao
		tiếp hằng ngày với bệnh nhân&quot; sẽ là một đích nhắm hiệu quả hơn.Rồi, chuyển sang chuyện khác.
		Nhiều bạn bảo nghe tiếng Anh yếu, hỏi làm sao cải thiện. Mình sẽ hỏi bạn yếu là yếu chỗ nào, chứ yếu thì chung
		chung quá. Yếu là do từ vựng bạn nghèo nàn, nghe chữ nào lạ chữ ấy? Hay yếu là do bạn biết chữ ấy mà không rành
		cách phát âm nên khi nghe người ta phát âm lại không nhận ra từ quen? Hay yếu là do bạn ít nghe nên dù từ đã
		biết nhưng tốc độ người ta nói nhanh bạn không tổng hợp thông tin được? Hay nghe không ra là do accent người ta
		khó nghe quá chứ cho giọng Mỹ thì bạn nghe ngon lành cành đào luôn?
		Cho nên đừng bao giờ tự thỏa mãn với một câu hỏi chung chung. Cũng đừng thỏa mãn với một kết luận chung chung.
		Hãy cụ thể, hãy khu trú, hãy biến câu hỏi ấy thành một ngọn đuốc soi sáng để tìm câu trả lời.Bạn biết vì sao không?Vì Albert Einstein đã từng nói: &quot;Kỹ năng đặt câu hỏi đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển
		khả năng ngoại ngữ.&quot;

Kỹ năng đặt câu hỏi

Chúng ta mở đầu bài viết hôm nay bằng một câu hỏi hơi triết
		học một chút: &quot;Nếu bạn vào một tiệm phở trứ danh, nhưng chỉ sau khi nêm thêm chút tương đen, chút tương ớt,
		và thêm chút chanh thì bạn mới cảm thấy hương vị thật trọn vẹn. Vậy ai mới là đầu bếp tài ba? Là bạn hay là đầu
		bếp của tiệm phở đó?&quot;Dĩ nhiên đầu bếp của tiệm phở trứ danh đó là một đầu bếp tài
		ba. Nhưng bạn mới là người hiểu khẩu vị của bạn nhất.Khi bạn nêm thêm một chút cho tô phở vừa ý bạn, nó giống như
		là bạn đang đứng trên vai những người khổng lồ vậy. Hương vị phở đã tương đối đậm đà và cân bằng, hương đã nồng,
		thịt đã mềm, và nước đã trong, bạn chỉ cần làm thêm một công đoạn nhỏ cuối cùng, là làm cho cái &quot;one
		size&quot; đó &quot;fits&quot; với bạn, vì bạn biết rằng sẽ chẳng bao giờ có &quot;one size fits all&quot;.
		Giống như khi bạn mua đồ may sẵn (ready-made garments) thì sẽ khó mà được đẹp như khi bạn đo may (tailored
		garments), nhưng dĩ nhiên là tiện và nhanh hơn.Điều này bạn cũng rõ, trong y khoa chúng ta cũng có khái
		niệm y học cá thể hóa (personalized medicine).Vậy thì personalized learning thì sao nhỉ?Việc học ở trường lớp chính quy, với những bộ đồng phục và
		bài kiểm tra giống nhau, đã làm chúng ta quên mất rằng mỗi người có một kiểu học ưa thích khác nhau, có một kiểu
		tư duy và tốc độ tiếp thu khác nhau.Và phần lớn chúng ta cũng quên đi (hoặc không ai gợi ý rằng
		chúng ta phải làm) việc tự tìm hiểu xem chúng ta nên học theo kiểu nào, chúng ta hướng đến mục tiêu cụ thể nào,
		sẽ đạt mục tiêu ấy trong vòng bao lâu, và sẽ làm cách gì để đạt mục tiêu ấy. Càng ngày càng có nhiều địa chỉ để
		học Anh Văn càng làm cho bạn rối trí, nếu như bạn không có sẵn định hướng ở trong đầu.Nên nhớ rằng, việc bạn theo đuổi quá nhiều giáo trình (khắp
		nơi, và free) ở trên mạng sẽ có hại hơn là có lợi cho bạn. Nó là một nghịch lý, vâng, nghe thật lạ lùng. Nhưng
		có cả tên cho cái nghịch lý đó, là paradox of choice. Khi bạn có quá nhiều lựa chọn, trong khi không biết chắc
		mình muốn gì, thì điều đó không tốt cho bạn.Bởi vì vậy mà khi bàn đến những mô hình trao đổi giữa bác sĩ
		và bệnh nhân, người ta lại đề cao deliberative model, trong đó bác sĩ đưa ra một số lựa chọn điều trị khả dĩ cho
		bệnh nhân, giải thích pros and cons của từng lựa chọn đó, và đưa ra dẫn dắt rằng lựa chọn nào sẽ tốt nhất cho
		bệnh nhân (theo suy nghĩ cua bác sĩ).Vậy trở lại vấn đề của chúng ta trong bài viết này. Các bạn
		đang theo dõi Med Lang Fanatic, các bạn có biết mình muốn gì chưa? Các bạn muốn trình độ Anh văn y khoa của mình
		ở đâu trong 6 tháng tới? Và sau 1 năm nữa? Các bạn muốn tập trung đọc thật sâu về một lĩnh vực nào đó (như tim
		mạch chẳng hạn) hay vẫn muốn học từ vựng thật đều các chuyên khoa, kể cả những chuyên khoa mà bạn không bao giờ
		nghĩ sẽ đụng chạm quá nhiều?Và rồi có nhiều thứ khác nữa...Các bạn muốn giới hạn khả năng sử dụng tiếng Anh y khoa của
		mình chỉ trong việc đọc tài liệu chuyên ngành, hay là muốn mở rộng ra để có thể làm việc ở những môi trường quốc
		tế? Động lực của các bạn là gì? Là thăng tiến, là tiền bạc, hay chỉ đơn thuần là các bạn thích tiếng Anh? Và rồi
		kiểu học ưa thích của bạn là gì? Là nghe, hay visual, hay phải viết ra mới thấm?Đấy, nhiều thứ lắm. Đừng nhìn vào người khác, hãy nhìn vào
		bản thân mình.Có một dạo mình hay xem phim tình cảm, thấy nữ chính hay chê
		nam chính là &quot;Anh chẳng hiểu em gì cả&quot;. Khi ấy mình vắt chân lên trán suy nghĩ, và nghiệm ra rằng có
		những người cả đời cũng chưa hiểu hết bản thân họ nữa là...

Liệu bạn có biết bạn cần gì?

Trước giờ có mấy chữ tiếng Anh dịch ra tiếng Việt có vẻ
		giống nhau, cho nên ta nghĩ là giống. Kỳ thực là không phải.Lấy một ví dụ kinh điển như disease và illness. Cả 2 đều
		được dịch sang tiếng Việt là &quot;bệnh&quot;. Kỳ thực disease là bệnh dưới góc nhìn sinh lý bệnh, còn illness
		là tác động của bệnh lên cảm nhận cá nhân của bệnh nhân. Chief complaint thì liên quan đến disease, nhưng chất
		lượng cuộc sống thì lại liên quan đến illness. Nếu chúng ta không phân biệt rạch ròi 2 khái niệm này, chúng ta
		sẽ có thói quan lúc nào cũng chăm chăm đi tìm chief complaint, chẩn đoán cho chuẩn, điều trị cho phù hợp, để
		giải quyết xong xuôi disease, rồi phủi tay xong xuôi, bỏ mặc khái niệm illness, mặc kệ chuyện những câu thắc mắc
		của bệnh nhân vẫn còn đấy chưa ai thèm giải đáp. Thực hành y khoa như vậy kém nhân văn đến chừng nào, khi khái
		niệm patient-centered communication đã ra đời từ 40 năm về trước.Cho nên biết thêm 1 ngôn ngữ là mở rộng thêm được chân trời
		nhận thức.Một cặp đôi chữ khác mà chúng ta cũng hay dịch giống nhau
		nhau là effectiveness và efficacy.Nếu các bạn tra cứu, sẽ thấy người ta định nghĩa
		effectiveness là: the ability of an intervention to produce the desired beneficial effect in actual use. Còn
		efficacy là: the ability of an intervention to produce the desired beneficial effect in expert hands and under
		ideal circumstances.Nói một cách ngắn gọn, efficacy là hiệu quả của thuốc trong
		thế giới hoàn hảo và lý tưởng, còn effectiveness là hiệu quả của thuốc trong đời sống thực tế.Trong những nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có nhóm chứng,
		quy trình đặt ra vô cùng nghiêm ngặt, mọi người đều phải tuân theo phác đồ đã có, bệnh nhân có uống thuốc hay
		không cũng có điều dưỡng kiểm tra. Do đó, các nghiên cứu lâm sàng RCT nghiên cứu efficacy. Còn trong đời thực
		thì khác, bệnh nhân có thể quên uống vài cữ thuốc, hoặc cũng có thể uống cùng với một vài loại thuốc khác mà các
		nghiên cứu trước đó chưa làm rõ tác động lẫn nhau, hoặc bác sĩ cũng sử dụng phác đồ không đồng nhất...
		Effectiveness chính là hiệu quả đạt được trong những điều phức tạp và rối rắm như vậy.Nếu phải dịch ngắn gọn, chúng ta hiểu effectiveness là “hiệu
		quả thực tế”, còn efficacy là “hiệu quả trên lý thuyết”, mặc dù trong phần lớn trường hợp chúng ta chỉ nên dịch
		chúng là “hiệu quả&quot; cho bớt rối rắm.À, có bài này cũng hay nè mọi người: <a
			href="https://www.who.int/influenza_vaccines_plan/resources/Session4_VEfficacy_VEffectiveness.PDF?fbclid=IwAR0jhPeE2GzBjd05768iqgd20HiEtGRgU6KC6ieHPLmvgSOkyZLYoFInjos">https://www.who.int/.../Session4_VEfficacy_VEffectiveness...</a>

Hiệu quả thuốc là Effectiveness hay Efficacy?

Một trong những điều cực kỳ quan trọng trong khi đọc một văn
		bản là biết khi nào &quot;buông&quot;, khi nào &quot;không buông&quot; một từ mới.Hãy cùng xem ví dụ ở dưới đây:“As the genomics, proteomics, and similar related fields
		continue to expand, so does the understanding of the individual sex chromosomes, epigenetic modifications
		associated with reproduction, and the interactions between autosomes and sex chromosomes.”Giả sử rằng trong câu này, bạn không hiểu nghĩa của
		“genomics”, “proteomics”, và “epigenetic”.Câu này sẽ được dịch mã trong đầu bạn như sau: “As SOMETHING
		(1) and similar related fields continue to expand, so does the understanding of the individual sex chromosomes,
		SOMETHING (2) associated with reproduction, and the interactions between autosomes and sex chromosomes.”Bạn sẽ nhanh chóng nhận ra something (1) chỉ đóng vai trò là
		trạng ngữ (nhờ một cái gì đó và nhiều lĩnh vực có liên quan khác mở rộng và phát triển gì gì đấy, chúng ta có
		thể hiểu thêm về gì gì đấy), và không đóng góp ý nghĩa chủ chốt cho câu này, tức là không nằm trong cụm chủ-vị
		chính. Bạn sẽ lờ mờ nhận ra là something (2) cũng chẳng đến nỗi chủ chốt, và toàn bộ câu này chỉ đơn giản là một
		câu dẫn tổng quát cho những ý phía sau thôi.Cho nên, nếu là mình, mình sẽ lướt qua câu này, và chỉ tra
		từ điển nếu các từ khóa này lặp đi lặp lại trong nội dung văn bản và cản trở khả năng hiểu văn bản.Cơ mà nếu bạn cảm thấy đây là một câu quan trọng, và bạn cần
		hiểu nghĩa tương đối, thì bạn nên tra nghĩa của (2) trước, tức là &quot;epigenetic modification&quot;, sau đó
		nếu vẫn chưa thỏa mãn, muốn học thêm từ nữa, mới nên tra nghĩa của (1).Một trong những khả năng khác cần có trong lúc đọc, là khả
		năng nhận diện ra các từ &quot;lạ&quot;, mặc dù nhìn nó &quot;quen&quot; thầy mồ luôn.Nếu chưa mệt, hãy cùng xem ví dụ dưới đây, lấy từ cuốn
		&quot;How to read a paper&quot; của Trisha Greenhalgh:“There are many advantages to researchers of using a
		previously validated and published questionnaire. The research team will save time and resources, they will be
		able to compare their own findings with those from other studies, they need only to give outline details of the
		INSTRUMENT when they write up their work, and they will not need to have gone through a thorough validation
		process for the INSTRUMENT.&quot;Instrument được lặp đi lặp lại, trong cả đoạn văn này và
		những đoạn khác không được cắt đưa lên đây. Do đó chúng ta phải hiểu từ này. Thông thường, chúng ta vẫn hay dịch
		instrument là &quot;công cụ&quot;. Tuy nhiên bỏ cái nghĩa ấy vào đây lại không ra gì cả, vì trong ngữ cảnh này
		thì instrument có nghĩa là questionnaire (bảng câu hỏi).Không dễ dàng cho người mới đọc có thể hiểu ngay những từ
		vựng theo ngữ cảnh thế này. Lời khuyên là hãy ghi lại những từ bạn gặp nhưng không hiểu và hãy khoan gán cho nó
		ý nghĩa theo những cuốn từ điển không chuyên ngành hoặc ý nghĩa mà bạn vẫn thường dùng trong giao tiếp bình
		thường. Tra cứu thuật ngữ bằng google hay trong một cuốn sách cơ bản về chủ đề đó (đôi khi có giới thiệu các
		thuật ngữ) là những cách cực kỳ hữu hiệu.

Có nên vừa đọc từ điển vừa tra textbook? (Phần 2)

ĐÔI ĐIỀU VỀ ABBREVIATIONNay mình có một câu đố vui cho các bạn theo dõi Med Lang
		Fanatic, là giải nghĩa chữ viết tắt &quot;BF&quot; trong đoạn văn dưới đây:&quot;Ms. X is a 24-year-old Gravida 2 Para 2 who is
		postpartum day #1 status post vaginal delivery at 39 weeks of an 8 lb boy without laceration or other
		complications. She has minimal lochia, no pain symptoms, is BF well. She denies mood symptoms and desires
		discharge to home today.&quot;Tất cả các bạn comment đều trả lời đúng rằng BF có nghĩa là
		nuôi con bằng sữa mẹ (breastfeeding).Một số bạn tìm đáp án bằng kỹ thuật mồi: đánh BF và
		postpartum vào ô tìm kiếm của Google. Kỹ thuật mồi là một kỹ thuật tra cứu rất quan trọng khi tra cứu Google,
		khi bạn đánh thêm một từ vựng có liên quan đến từ khóa vào khung tìm kiếm. Ví dụ như bạn thấy chữ BF gặp trong
		ngữ cảnh 1 ca lâm sàng sản phụ sau sanh. Sau sanh là postpartum, thế là bạn mồi &quot;BF postpartum&quot;. Kết
		quả ra quá ổn.Một số bạn khác tra cứu bằng cách type &quot;BF medical
		abbreviation&quot; vào ô tìm kiếm Google. Cách này chúng ta có thể sử dụng khi không thể sử dụng kỹ thuật mồi ở
		trên.Một điều các bạn cần nhớ khi tra cứu abbreviation là các bạn
		phải nắm được ngữ cảnh, vì có thể kết quả tra ra sẽ được mấy list từ luôn, nhiều lắm, nên phải như cô Tấm biết
		cách lựa từ đúng từ danh sách gợi ý.Một từ càng đơn giản càng cho nhiều đáp án, ví dụ như RA có
		thể là “rheumatoid arthritis”, “renal artery”, “right atrium”, “right atrial”, “refractory anemia”,
		“radioactive”, “right aram”, “rheumatic arthritis.” Giả sử như ngữ cảnh là về thận, là về mạch máu gì đó, thế
		thì &quot;renal artery&quot; là một đáp án hợp lý. Bạn bê thử từ này ráp vào vị trí xem thử có khớp nghĩa không?
	Khi tra cứu, hãy cẩn thận vì có một số trang cho kết quả đặc
		hiệu cho medical, một số trang không. Và hãy nhớ rằng nhiều khi bạn sẽ không tìm ra được từ phù hợp trong 1 list
		từ trong 1 trang, phải tra cứu nhiều trang khác nhau.Và nhiều khi trong paper hay sách có chỗ chú giải viết tắt
		thì tuyệt vời, hãy vào đó để tìm kiếm, và chúng ta không cần nhờ đến bác Google dễ thương nữa.

Đôi điều về Abbreviation

Để sống theo kiểu data-driven, bạn cần data. Bất kể người ta
		nói gì, bạn cũng hỏi cho ra được bằng chứng đâu? Kiểu như thằng bạn thân khoe bồ mới của tao đẹp lắm, bạn phải
		hỏi ngay hình đâu. Bà bán kem kêu rằng kem ngon lắm mua đi con phải hỏi kem đâu cho con liếm 1 phát thử. Hay con
		nhỏ ngồi cạnh kêu hôm nay mông tao có mụn nhọt, bạn cũng phải hỏi ngay mụn nhọt đâu đưa tao xem tao mới tin.Việc thu gom được data (từ người khác hoặc tự đi thu thập)
		sẽ nâng khả năng tin tưởng của bạn cao lên. Nâng lên thôi chứ đôi khi data được đưa ra chỉ là một phần của vấn
		đề, dối lừa lắm (vấn đề này mình sẽ trình bày ở những bài sau). Tuyệt đối không được tin dễ dãi vào những lời
		nói suông.Kiểu data-driven này thì mấy anh đừng có áp dụng một cách mù
		quáng cho bạn gái. Kiểu như bạn gái kêu anh ơi dạo này em béo lên nhiều quá, thì chớ dại mà kêu em bước lên cân
		anh xem nào, anh cần data, mà phải nói ngay là em ốm trơ xương thế này là đứa nào bảo béo thì thật là quá láo,
		vả ngay vào mỏ cho anh. Dù cho nàng ngót nghét 1 tạ. Với phụ nữ thì không cần data.Vào một ngày có 24 giờ như mọi ngày, tổ chức y tế thế giới
		dựa vào dữ liệu của IARC (Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế) công bố chính thức rằng xúc xích làm tăng nguy cơ
		ung thư. Lúc đọc thông tin, răng tớ đang ngập chìm hạnh phúc trong cây xúc xích mập ú. Miệng sướng mà lòng đau.
	Nuốt xong cây xúc xích, tớ tự hỏi “Bằng chứng đâu?”, và bắt
		tay tìm data cho thông tin này.Processed meat là một nhóm lớn để gọi chung những loại thức
		ăn như xúc xích, thịt xông khói, salami, nôm na là những miếng thịt đã trải qua quá trình chế biến như muối,
		xông khói để bảo quản. Quan sát trên cộng đồng người Anh, các nhà nghiên cứu thấy trong nhóm ăn processed meat
		ít nhất, chỉ có 56 trên 1000 người bị ung thư đại trực tràng, trong khi con số này bên nhóm ăn processed meat
		nhiều là 66 trên 1000 người. Thêm được 10 người xui trong tổng số 1000. Có nghĩa là ăn nhiều processed meat quá
		làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng lên một chút (Với tớ, việc tăng từ 56/1000 lên 66/1000 không có ý nghĩa
		cho lắm).Sau khi WHO và IARC tuyên bố suông processed meat là tác
		nhân gây ung thư và không nói rõ data đằng sau thông tin này, dân tình trên toàn thế giới cảm thấy vô cùng hoang
		mang. Các nhà khoa học phải ngay lập tức đăng đàn đính chính rằng họ không bác bỏ vai trò của processed meat
		trong bữa ăn hằng ngày, chỉ là họ muốn người dân đừng ăn quá nhiều.Vậy ăn bao nhiêu thì gọi là nhiều? Chả ai biết rõ. Cơ quan
		nghiên cứu ung thư của Anh khuyến cáo mỗi ngày ăn khoảng 70g thịt đỏ hay processed meat thôi cho khỏe. Mức trung
		bình của tớ ăn ít hơn con số này, nên xem ra không cần phải lo lắng.Vậy đó, xúc xích làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.
		Nhưng sau khi xem xét data đằng sau nó, tớ đưa ra quyết định tiếp tục ăn xúc xích.Nhưng có nhiều người sau khi biết thông tin này sẽ quyết
		định không ăn processed meat nữa. Điều này có liên quan đến bước thứ hai sau khi có data, là bước diễn giải
		(interpretation). Bước này tớ sẽ bàn đến trong bài thứ hai trong series này.Hãy like nếu bạn thấy bài này hữu ích và cho tớ biết ý kiến
		trong comment bên dưới nhé.(Xem thêm thông tin về processed meat tại: <a
			href="https://news.cancerresearchuk.org/2015/10/26/processed-meat-and-cancer-what-you-need-to-know/?fbclid=IwAR2eI5mmksoizqs2QRhvPpQ5H4D7IK3wa0fS53pHdrS34tjJyw6IfUgXqes">https://news.cancerresearchuk.org/2015/10/26/processed-meat-and-cancer-what-you-need-to-know/?fbclid=IwAR2eI5mmksoizqs2QRhvPpQ5H4D7IK3wa0fS53pHdrS34tjJyw6IfUgXqes</a>)

Data-driven là phải có data

Trong từ điển Cambridge, trong số các từ trên, ”medication”
		có mức thành thạo ngôn ngữ cao nhất - C2. Vậy ngoài việc gây ấn tượng với giám khảo IELTS, khi nói đến thuốc,
		chúng ta có cần phân biệt chúng không?Trong tiếng anh y khoa, sự hàm ý (connotation) và kết hợp từ
		(collocation) có giá trị vô cùng quan trọng. Khi mà những từ “medication”, “drug”, “medicine”, “remedy” đều có
		thể mang nghĩa thuốc hay hình thức sử dụng một chất có tác dụng ảnh hưởng lên cơ thể, chúng ta có các trường hợp
		riêng biệt sau:Drug: đơn giản nhất nhưng trong lâm sàng, ta có
		“recreational drug” - thuốc hướng thần vì mục đích giải trí, thay vì điều trị y khoa. Sự kết hợp này quá phổ
		biến nên khi ai hỏi “Do any drugs?”, đừng vội trả lời Yes nếu bạn chỉ uống vitamin thôi nhé, hàm ý khác hẳn đấy!
	Medication - medicine: nhóm từ mang ý nghĩa thuốc điều trị.
		Vì thế, trong môi trường y khoa, tiền sử thuốc thường được bác sĩ khai thác bằng “Tell me about your medication
		history”.Ngoài ra chúng ta còn có “meds” vốn thường được xem là viết
		tắt của hai từ trên. Với câu “Are you taking your meds?” mang hàm ý thuốc uống thường xuyên và đều đặn.Rx hay prescription drug: thuốc theo toa, trái ngược với OTC
		hay over-the-counter medicine, thuốc không kê đơn.Remedy: từ này vốn nghiêng về “cure”, thuốc chữa trị, điều
		trị khỏi bệnh. Tuy nhiên, từ này lại có 1 collocation khá thú vị “home remedy” - thuốc gia truyền, thuốc
		nhà-tôi-3-đời nên hàm ý từ này ít liên quan đến y học chứng cứ.Với những ý nghĩa trên, hy vọng mọi người sẽ có lựa chọn
		đúng khi nói về thuốc nhé!

Medication - Drug - Medicine - Rx

Mấy hôm nay có việc phải đụng đến các bài liên quan
		đến trào ngược, làm mình muốn viết một bài ngắn về &quot;người dưng ngược lối&quot;, nôm na là về
		&quot;ợ và trào ngược&quot;.Ợ là hơi trào ngược lên. Chúng ta có hai động từ dễ
		hiểu để diễn tả hành động &quot;ợ&quot;, là belch và burp (danh từ là belching và burping). Nếu cần một
		từ hàn lâm và ít dùng hơn để nói về hành động ợ, chúng ta có chữ eructation.Đối với khái niệm trào ngược, chúng ta cũng có hai từ
		giống giống nhau, là &quot;reflux&quot; và &quot;regurgitation&quot;. Đây đều là hai chữ được phân vào
		nhóm &quot;specialized&quot; (thuật ngữ chuyên khoa) theo từ điển Cambridge.Theo từ điển Dorland, regurgitation là &quot;movement
		of undigested or partially digested food upward through the esophagus&quot;, trong khi đó reflux lại
		liên quan đến stomach and duodenal contents.Nếu nhìn kỹ chúng ta sẽ thấy điểm khác, đó là chất bị
		đẩy ngược lên thực quản trong trường hợp reflux là gastric content (dịch dạ dày), là digested food rồi.
		Trong khi đó, chất bị đẩy ngược lên trong trường hợp regurgitation là undigested food hoặc partially
		digested food. Cách phân biệt rạch ròi này có thể làm cho nhiều người liên tưởng đến vấn đề &quot;nhai
		lại&quot;, và thậm chí chúng ta cũng có từ như vậy, là &quot;rumination&quot;. Và có cả rối loạn nhai
		lại, là &quot;rumination disorder&quot;.Như đã nói ở trên, reflux liên quan đến việc trào
		ngược các loại dịch, hơn là regurgitation liên quan đến thức ăn (đã tiêu hóa một phần hay chưa), nên chữ
		R trong GERD (bệnh trào ngược dạ dày thực quản) là Reflux chứ không phải Regurgitation.Một điểm cũng khá thú vị về người dưng ngược lối, là ở
		Mỹ người ta gọi trào ngược dạ dày thực quản là GERD, ở Anh thì lại gọi là GORD, đơn giản vì chữ thực
		quản ở Mỹ mở đầu bằng &quot;e&quot; (esophagus), còn ở Anh thì bắt đầu bằng &quot;o&quot; (oesophagus).

Người dưng ngược lối

Tin tức nổi bật về một cầu thủ bóng đá gần đây đã gợi nhiều
		suy nghĩ. Truyền thông trong nước, như nhiều lần trước, đều dẫn tin với từ &quot;đột quỵ&quot; cho chẩn đoán
		&quot;cardiac arrest&quot;. Cách dịch này không chỉ đơn giản là nhầm lẫn về mặt y khoa, mà cho thấy rằng tính
		thông hiểu trong y tế (health literacy) của đại chúng vẫn duy trì quan niệm đột quỵ cho tất cả bệnh lý đột ngột
		bất tỉnh hoặc nguy hiểm tính mạng.Ở Anh, nơi cội nguồn của ngôn ngữ thế giới, 43% dân số vẫn
		gặp khó khăn nắm bắt các thuật ngữ y khoa. Một BS chia sẻ khi yêu cầu BN đi chụp X quang , người này vẫn không
		thể tìm được đến phòng chụp vì vốn khoa ấy mang tên &quot;Radiology&quot;, còn ông thì đang tìm nơi có
		&quot;Chest X Ray&quot;. Những thuật ngữ đặc thù riêng trên, được WHO gọi &quot;Medical Jargon&quot; và xem là
		một rào cản trong giao tiếp giữa bác sĩ và bệnh nhân.Vậy trước khi nghĩ đến một chương trình cộng đồng nâng cao
		nhận thức về y tế, BS chúng ta có thể áp dụng hai phương pháp sau để đảm bảo BN nghe và hiểu nội dung truyền tải
		từ trong giao tiếp hằng ngày.1/ Medical lay term: Tiết chế những thuật ngữ y khoa khó
		hiểu là bước khởi đầu tuyệt vời. Luôn có những từ ngữ thay thế cho chúng - lay term. Thay vì dùng &quot;
		chronic&quot;, chúng ta có &quot;persistent&quot;, &quot;arrhythmia&quot; được giải nghĩa &quot;abnormal
		heartbeat&quot;. Trong cách này, mặc dù việc đơn giản hóa khiến cho nội dung không đầy đủ về mặt y khoa, nhưng
		việc BN hiểu và nắm được vấn đề là quan trọng hơn cả.2/Teach back method: Yêu cầu BN giải thích lại, hoặc thực
		hiện lại nội dung vừa được hướng dẫn là phương pháp giá trị trong kiểm tra sự thông hiểu. Ví dụ, khi hướng dẫn
		uống thuốc, bạn có thể yêu cầu qua mẫu câu &quot;Could you tell me how you&#x27;re going to take this
		medicine?&quot;.Những từ khóa trên sẽ giúp bạn tìm hiểu kỹ hơn về các phương
		pháp khác, từ điển lay term. Khả năng thông hiểu của BN liên quan đến tỉ lệ nhập viện, tính tuân thủ và cả tỉ lệ
		tử vong. Lần tiếp theo tư vấn cho BN, hãy đảm bảo họ không hiểu nhầm bạn nhé!

Health Literacy

Mình có một nhỏ bạn thân rất chi là thân, và hồi đại học mỗi
		lần gặp nhau là nhỏ lại kể cho mình nghe một câu chuyện ngôn tình mới đọc và triết lý đằng sau đó.Chốt của câu chuyện luôn là: Ông hiểu hông?Mỗi lần nghe câu đó mình có cảm giác như mình như học trò
		chậm hiểu được cô giáo khai sáng về nguyên lý của đất trời và tình cảm con người, khai sáng giữa chừng thì cô sợ
		thằng học trò theo không kịp nên phải hỏi thăm.Kiểm tra sự thông hiểu của người khác mà không làm tổn
		thương họ thật không dễ dàng. Và nay chúng ta sẽ bàn về tình huống sau khi bạn đã giải thích rất nhiều thứ trước
		đó (bằng tiếng Anh) cho một bệnh nhân người nước ngoài rồi, thì làm sao bạn biết người ta hiểu và nhớ những gì
		bạn nói nhé.Thông thường bạn sẽ nói &quot;Do you understand?&quot;. Đây
		là một cách nói không lịch sự lắm, nghe như cha mẹ dạy bảo con cái vậy. Cho nên để lịch sự hơn thì các bạn nên
		hỏi là: &quot;Are you ok with this?&quot;; &quot;How do you feel about this?&quot;; &quot;Is this clear for
		you?&quot;Nhưng hãy nhớ rằng với những câu hỏi Yes/No, bệnh nhân có
		thể dễ dàng trả lời Yes nhưng lại không hiểu đúng những gì bạn giải thích.Một cách &quot;sang&quot; và &quot;cao cấp&quot; hơn (và
		hiển nhiên khó hơn), chúng ta dùng teach-back method.Chúng ta nên mở đầu bằng một cách tiếp cận ít gây tổn
		thương, đó là “giả bộ” nhận lỗi đã giải thích quá nhiều thứ trước đó (giải thích nhiều thật mà):<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">“I’ve said quite a lot today and I’m worried I might have confused you.”</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">“We’ve covered a lot today, and I want to make sure that I explained things
			clearly. So let’s review what we discussed.”</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">“We’ve gone over a lot of information.”</li></ul>Và sau đó chúng ta thêm vào câu yêu cầu bệnh nhân nói lại
		cho chúng ta nghe những gì họ đã nghe, hiểu và nhớ.<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">“In your own words, can you tell me...”</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">“We’ve covered a lot today, and I want to make sure that I explained things
			clearly. So let’s review what we discussed. Can you please describe the 3 things you agreed to do to help you
			control your diabetes?”</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">“I want to be sure I explained everything clearly. Can you explain it back to
			me so I can be sure I did?”</li></ul>Và chính bằng phương pháp teach-back này mà chúng ta có thể
		kiểm tra sự thông hiểu của bệnh nhân một cách tốt nhất.Các bạn có hiểu chưa nè?

Cách nói khác của DO YOU UNDERSTAND

speaking

<div>Tôi đứng trước gương và tự hỏi mình như vậy.“Thiếu máu là khi lượng hồng cầu không còn đủ để cung cấp oxy cho hoạt động
					bình
					thường của cơ thể nữa.”&nbsp;Thằng mập trong gương nói.“Lý thuyết quá, đó không phải là định nghĩa chúng ta dùng khi chẩn đoán một ai
					đó
					bị thiếu máu.”&nbsp;Tôi vặn vẹo.“Thế thì… khi lượng huyết sắc tố của nam trưởng thành &lt; 13mg/dl và
					của&nbsp;nữ
					trưởng thành không mang thai &lt; 12 mg/dl vậy.”“Uhm… Thế ở đâu ra con số 12 và 13?”Tôi bối rối trước câu hỏi của chính mình.Hai bác già Google và Pubmed nhanh chóng được triệu tập. Và kha khá thứ thú vị đã
				được
				tìm thấy.<blockquote>Hiện nay, thuật ngữ “giá trị tham chiếu” hay “khoảng tham chiếu” được dùng rộng rãi thay cho “giá trị bình
					thường”. Điều này giúp giảm thiểu trường hợp hiểu lầm do dùng từ “bình thường”, và cũng nên hiểu là một kết
					quả
					nằm ngoài giới hạn của khoảng tham chiếu không nhất thiết có nghĩa là người đó bị bệnh. […] Theo định nghĩa,
					5%
					dân số hoàn toàn khỏe mạnh sẽ có kết quả nằm ngoài giới hạn tham chiếu: 2.5% cao hơn và 2.5% thấp hơn. Những
					người
					này không nhất thiết có bệnh, chỉ là khác biệt với số đông dân số. (<a
						href="http://www.amazon.com/Abnormal-Laboratory-Results-Geoffrey-Kellerman/dp/0070998426">Abnormal
						laboratory
						results manual 3rd ed</a>)</blockquote>Ngược dòng về quá khứ, những con số 13 mg/dl, 12 mg/dl được rút ra từ <a
					href="http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/40707/1/WHO_TRS_405.pdf">báo cáo</a>&nbsp;“Nutritional anemia”
				của
				WHO năm 1968.<a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png"><img data-attachment-id="125"
						data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/22/rot-cuc-thi-thieu-mau-la-cai-khi-gi-vay/picture1-2/"
						data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png" data-orig-size="591,410"
						data-comments-opened="1"
						data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
						data-image-title="Picture1" data-image-description="" data-image-caption=""
						data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png?w=300"
						data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png?w=591"
						class="size-medium wp-image-125 aligncenter"
						src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png?w=300&amp;h=208" alt="Picture1"
						width="300" height="208"
						srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png?w=300&amp;h=208 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png?w=150&amp;h=104 150w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture11.png 591w"
						sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a>Một điều đáng tiếc là khi xác lập các ngưỡng chẩn đoán này, các chuyên gia của
				WHO&nbsp;chỉ dựa trên một số nghiên cứu nhỏ, không đưa ra được phương pháp&nbsp;chọn ngưỡng, và bao nhiêu % dân
				số
				dưới ngưỡng chẩn đoán này.&nbsp;Các con số được đưa ra cũng quá chẵn và&nbsp;quá tròn, nó đẹp đến độ khó tin
				luôn.&nbsp;Viết đến đây, tôi&nbsp;liên tưởng đến chuyện ông bà ta hay nói “Ba tháng biết lẫy, bảy tháng biết bò,
				chín tháng lò dò biết đi.” và rồi bao thế hệ cứ ngầm theo đó mà đánh giá quá trình phát triển của con cháu nhà
				mình,
				mà không tự hoài nghi về mức độ tin cậy của&nbsp;những “nghiên cứu quan sát” ấy. Độ tin cậy dựa trên “thương
				hiệu”
				là nhiều, nhỉ?Beutler và Waalen, trong nỗi nghi ngờ ấy đã phân tích&nbsp;2 nguồn dữ liệu lớn về
				huyết
				sắc tố để đưa ra ngưỡng chẩn đoán mới. Theo các ngưỡng mới này: 5% dân số sẽ&nbsp;được dán nhãn bất thường.<figure data-shortcode="caption" id="attachment_126" aria-describedby="caption-attachment-126"
				style="width: 310px" class="wp-caption aligncenter"><a
					href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png"><img data-attachment-id="126"
						data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/22/rot-cuc-thi-thieu-mau-la-cai-khi-gi-vay/picture2-2/"
						data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png" data-orig-size="391,314"
						data-comments-opened="1"
						data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
						data-image-title="Picture2" data-image-description="" data-image-caption=""
						data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png?w=300"
						data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png?w=391"
						class="wp-image-126 size-medium"
						src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png?w=300&amp;h=241" alt="Picture2"
						width="300" height="241"
						srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png?w=300&amp;h=241 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png?w=150&amp;h=120 150w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture21.png 391w"
						sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-126" class="wp-caption-text">Không có ngưỡng chẩn đoán cho da vàng
				</figcaption></figure>Vậy tiêu chuẩn nào cho dân Việt Nam mình đây?Dạo 1 vòng tiếp nào, tìm thêm tài liệu nào…Lại 1 vòng tiếp nào…1 vòng nữa nào…Eureka!&nbsp; Có hẳn một
				nghiên
				cứu thu thập dữ liệu tại Việt Nam luôn nhé, và theo đó, lượng huyết sắc tố trung bình của người Việt Nam thấp
				hơn
				người da trắng 1 mg/dl nên các ngưỡng chẩn đoán được tịnh tiến xuống 1. Mời các bạn xem bảng tổng hợp sau:<figure data-shortcode="caption" id="attachment_127" aria-describedby="caption-attachment-127"
				style="width: 310px" class="wp-caption aligncenter"><a
					href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png"><img data-attachment-id="127"
						data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/22/rot-cuc-thi-thieu-mau-la-cai-khi-gi-vay/picture3-2/"
						data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png" data-orig-size="837,378"
						data-comments-opened="1"
						data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
						data-image-title="Picture3" data-image-description="" data-image-caption=""
						data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png?w=300"
						data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png?w=736"
						class="wp-image-127 size-medium"
						src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png?w=300&amp;h=135" alt="Picture3"
						width="300" height="135"
						srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png?w=300&amp;h=135 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png?w=598&amp;h=270 598w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture31.png?w=150&amp;h=68 150w"
						sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-127" class="wp-caption-text">Nguồn: tham khảo (2)</figcaption></figure><blockquote>Nếu chúng ta áp dụng ngưỡng chẩn đoán của WHO lên người Việt Nam thì sao? Gần 1/3 đàn ông và gần 1/2 phụ nữ
					(không mang thai) Việt Nam sẽ bị “dán nhãn” thiếu máu!</blockquote>Ngưỡng chẩn đoán thiếu máu, cũng như ngưỡng chẩn đoán của vô vàn xét nghiệm khác,
				thay
				đổi tùy theo vùng địa lý, chủng tộc, cũng như những yếu tố cá nhân như có hút thuốc lá không, có mang thai
				không,
				mang thai tuần thứ mấy rồi… Và nếu như áp dụng đại một ngưỡng chẩn đoán tìm vội trên Internet, mà không biết
				ngưỡng
				ấy được rút ra từ dân số nào, thì chẩn đoán sẽ lệch đi rất nhiều.Đã có khi nào bạn đứng trước gương và hoài nghi về một điều bạn luôn tin là đúng
				chưa?
				Bạn sẽ thường xuyên bị điên cái đầu đấy, nhưng những gì mà câu trả lời mang lại cho bạn là không tồi một chút
				nào

			22/10/2015<hr>THAM KHẢO<ol><li>Blanc B, Finch CA, Hallberg L, et al. Nutritional&nbsp;anaemias. Report of a WHO Scientific
						Group.&nbsp;WHO
						Tech Rep Ser. 1968;405:1-40.</li><li>Pasupula DK and&nbsp;Reddy PS. When is a South Indian really anemic?&nbsp;Indian J Clin Biochem. 2014
						Oct;29(4):479-84.</li><li>Beutler E, Waalen J. The definition of anemia: what is the lower limit of normal of the blood hemoglobin
						concentration? Blood. 2006;107:1747–50.</li></ol></div>

Rốt cục thiếu máu là gì vậy?

Cứ mỗi lần chuẩn bị lên kế hoạch hóa trị ung thư máu cho
			bệnh nhi, bác sĩ sẽ phải giải thích tình trạng bệnh cho ba mẹ của bé nghe.“Đối với những bé mắc bệnh này như con của anh chị, tiên
			lượng khá tốt, các thuốc điều trị tỏ ra khá hiệu quả, khả năng sống của bé sau 5 năm lên đến hơn 80%.” Khá
			nhiều
			thân nhân sẽ ngơ ngác trước câu giải thích này. Cái con khỉ gì vậy? Sao người ta theo dõi bệnh nhân có 5 năm
			vậy? Sau 5 năm thì thế lào? Chú đầu hói nào sản xuất ra thuốc điều trị khỏi 100% giùm cái.Với bác sĩ, những người quen chơi giỡn với thống kê, những
			con số đó có vẻ rất có ý nghĩa. Nhưng hình như người dân chả quan tâm gì lắm đến ý nghĩa của những con số này,
			vì nó còn chung chung quá. Nói khả năng sống của họ là 60% hay 70% dường như chẳng có gì khác nhau nhiều. Xét
			cho cùng, nếu một người không chết thì họ sống. Và thứ người ta muốn nghe lúc đó, chính là phán quyết Sống hay
			Chết. Hổng chơi hên xui nghen, nghe run quá hà. Những con số thống kê dù cho họ thêm tí chút thông tin, nhưng
			cũng không làm họ cảm thấy thỏa mãn.Với những người bi quan, họ nhìn vào ly nước mía đầy 80%
			và
			rầu rĩ nghĩ rằng, thằng khỉ nào uống mất 20% của tao rồi, uống nhiêu đây không đã. Với người lạc quan thì lại
			khác, họ nhìn vào 40% Pepsi trong ly và mỉm cười: “Ngon, còn nước để uống này.”Thứ giữ gia đình bệnh nhi lại, để chịu một phí tổn lớn, để
			tiếp đánh cược với số phận, đó là niềm tin. Họ tin rằng con cái của họ nằm trong nhóm “ngon cơm” sống thiệt
			lâu,
			rồi lập gia đình, sản xuất nguyên đội banh đi đá World Cup. Xong rồi báo đài chụp hình đưa tin tách tách,
			người
			dân hâm mộ nhe răng vẫy chào hoan hỉ, mấy ông đầu bạc cười hề hề tặng cho tiền tỷ.Niềm tin là thứ sẽ làm cho thân nhân và bệnh nhi cười trở
			lại, sau chuỗi ngày u ám vì chẩn đoán ung thư.Xác suất để mua 1 tờ vé số trúng độc đắc nó bé tí ti, soi
			kính lúp chả thấy luôn, cỡ một phần triệu (nghĩa là thấp hơn những 13 NGHÌN lần so với xác suất sống được ít
			nhất 5 năm ở một bệnh nhi bị ung thư máu), mà người ta vẫn hào hứng ngày ngày ngoắc con bé bán dạo vào mua vài
			vé. Rồi ông này trúng số, bà kia trúng số, dắt nhau đi tour châu Âu, mua bò Úc về cho cún ăn, tí ta tí tởn. Ấy
			là lúc niềm tin được tưởng thưởng.Khi bạn chơi Xì dách, ai biết con bài rút được tiếp theo
			là
			con số mấy. Ngũ linh chẳng qua là phần thưởng đẹp nhất dành cho người có niềm tin vững bền.

Niềm tin

Chuyện kể rằng ngày xưa võ công lụi bại, bỗng một ngày
			rảnh
			rỗi lạc vào hang sâu. Chàng tìm chàng bới cho vui, ai dè đào đâu ra được một cuốn sách cũ.Khi bế tắc, chúng ta hay đi tìm cảm hứng từ những người
			thành công. Kiểu như vẫn thường hay đắm chìm vào sách self-help, mơ mộng bỏ học tìm kiếm đam mê như những thần
			tượng.Bọn thành công có một công thức bí mật nào đó. Luôn luôn
			có
			một thứ gì đấy… Người ta luôn chờ đợi để được tiết lộ, như vẫn hay chờ đợi Gordon Ramsay chỉ dẫn những công
			thức
			nấu ăn tuyệt đỉnh. Phải nắm hết, nắm hết và rồi 3 năm sau thành bá chủ thiên hạ.Năm 2006 có ông kia tên…, là phóng viên người Mỹ, đi phỏng
			vấn quá trời polyglot, để viết nên cuốn “Babel no more: ” (tạm dịch là Éo còn nữa)<ul><li style="list-style-type:disc">Genes: Learning many languages requires efficient mental
				processing and vocabulary management. Just as some people tend to naturally be able to run farther and
				faster,
				some people have brains that are better able to recognize patterns and remember lots of words. Practice can
				improve these skills to an extent, just as practice running can improve speed and endurance. But there is no
				denying that genetics plays a part, and Erard takes a tour through the latest academic research focusing on
				polyglot brains.</li></ul><ul><li style="list-style-type:disc">Enjoyment: If you enjoy doing something, you tend to do more
				of it. Hyperpolyglots really enjoy learning languages.</li></ul><ul><li style="list-style-type:disc">Thời gian: Học ngoại ngữ là một việc đòi hỏi nhiều thời gian
				và công sức a language, and especially learning many languages, takes time and effort. Hyperpolyglots do not
				magically pick up new languages by watching cartoons; they study and practice and take time to learn.</li></ul>Có nhiều cách lạ lùng và độc đáo vô cùng. Như cách giúp
			ghi
			nhớ những con chữ tượng hình Trung Quốc.

Phương pháp hiệu quả nhất để học ngoại ngữ

Nói cho đầy đủ thì đây là kỳ thi kiểm tra và công nhận sử dụng thành thạo ngoại ngữ (Anh, Pháp, Trung)
 hoặc đủ trình độ phiên dịch ngoại ngữ trong khám chữa bệnh tại Việt Nam.
 VÌ SAO PHẢI LẤY GIẤY CHỨNG NHẬN NÀY?Trong thông báo đăng ký có ghi rõ: Giấy chứng nhận có giá trị trong việc hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp
 chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh tại Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 109/2016/NĐ-CP. Nói túm
 lại là tại Việt Nam mà muốn khám bệnh cho người nước ngoài hợp pháp thì phải có chứng nhận này, rồi cơ
 sở y tế nếu muốn khám chữa bệnh cho người nước ngoài một cách hợp pháp cũng phải có đủ cơ số nhân sự có
 giấy chứng nhận này. Cũng chưa thấy có đề cập đến thời hạn có giá trị của giấy chứng nhận, nên bạn nên
 thi lận lưng sẵn trước. Bạn mà đi xin việc mà đưa ra giấy chứng nhận này á, là sếp tương lai cười hoan
 hỉ đón bạn vào luôn.
 THỜI GIAN CỦA KỲ THI TIẾP THEO?<ul><li>ĐỢT 26:
 Thời gian: Lúc 10 giờ 00 phút, thứ Bảy, ngày 18/3/2023.
 Thời gian nhận hồ sơ, đóng phí dự thi và công nhận: từ ngày 13/02/2023 đến hết ngày 10/3/2023.</li><li>
 ĐỢT 27:
 Thời gian: Lúc 10 giờ 00 phút, thứ Bảy, ngày 17/6/2023.
 Thời gian nhận hồ sơ, đóng phí dự thi và công nhận: từ ngày 15/5/2023 đến hết ngày 09/6/2023.</li><li>
 ĐỢT 28:
 Thời gian: Lúc 10 giờ 00 phút, thứ Bảy, ngày 16/9/2023.
 Thời gian nhận hồ sơ, đóng phí dự thi và công nhận: từ ngày 14/8/2023 đến hết ngày 08/9/2023.</li><li>
 ĐỢT 29:
 Thời gian: Lúc 10 giờ 00 phút, thứ Bảy, ngày 16/12/2023.
 Thời gian nhận hồ sơ, đóng phí dự thi và công nhận: từ ngày 13/11/2023 đến hết ngày 08/12/2023.</li></ul>THI CÓ KHÓ KHÔNG?
 Thi đủ cả 4 kỹ năng nghe nói đọc viết trong cùng 1 ngày nhé. Do cấu trúc đề thi được giữ khá bí mật, chứ
 không công khai như nền công nghiệp luyện thi IELTS, nên nhiều bạn cảm thấy khá hoang mang trước thi.
 CHI PHÍ THI HẾT BAO NHIÊU?
 Tham gia thi là 5 triệu/người nhé (có vẻ tăng dần qua từng năm). Cũng không lạ vì các kỳ thi liên quan
 trực tiếp đến nghề nghiệp thường có phí khá cao. Như kỳ thi OET có giá hơn 10 triệu đồng.
 Địa điểm nhận hồ sơ và kinh phí: Trung tâm Đào tạo nhân lực y tế theo nhu cầu xã hội - Đại học Y Dược
 TP. Hồ Chí Minh. Số 217 Hồng Bàng, Phường 11, Quận 5, TP. Hồ Chí Minh.Lưu ý: Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh tổ chức thi khi
 mỗi đợt có tối thiểu 50 hồ sơ đăng ký dự thi tiếng Anh, tối thiếu 05 hồ sơ đăng ký dự thi Tiếng Việt,
 Pháp, Trung.

Lịch thi thành thạo ngoại ngữ trong khám chữa bệnh cho người nước ngoài 2023

listening

Tiếp sau bài đăng hôm trước giới thiệu về <a
 href="https://medlangfanatic.com/blogs/ve-ky-thi-thanh-thao-ngoai-ngu-trong-kham-chua-benh-cho-nguoi-nuoc-ngoai">kỳ
 thi lấy
 chứng chỉ Thành thạo ngoại ngữ trong khám chữa bệnh cho người nước ngoài</a>, tụi mình có nhận được rất
 nhiều tin nhắn hỏi thăm về kiểu cho đề của kỳ thi này.
 Do đó tụi mình xin mô tả cho mọi người nắm cấu trúc đề thi của kỳ thi này, với 2 đối tượng là nhân viên
 y tế (bác sĩ, điều dưỡng) và không phải nhân viên y tế (thi lấy chứng chỉ phiên dịch viên). Đây chỉ là mô tả dựa trên góp nhặt từ những người đã
 tham gia những kỳ thi phía trước. Tuy nhiên, đề thi có thể thay đổi, tùy chỉnh độ khó để đảm bảo sự
 khách quan. Hy vọng chút mô tả này có thể giúp ích cho các bạn trong kỳ thi sắp tới.READINGNhân
 viên y tế khám chữa bệnh:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Đề khá giống với các dạng reading của B2 CEFR.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Chủ đề đa dạng từ giải phẫu - bệnh lý, vấn đề xã hội trong y khoa (VD
 bảo hiểm y tế, kháng thuốc).</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Với các dạng bài đọc – hiểu, kiểm tra thông qua câu hỏi trắc nghiệm,
 điền từ (fill in the blanks).</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Ngoài ra còn có dạng biến đổi câu, thay đổi cấu trúc câu từ câu gốc.
 </li></ul>Phiên
 dịch viên y tế:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Đề với các bài đọc dài liên quan đến các vấn đề y khoa: giải phẫu, sinh
 lý, bệnh lý, vấn đề xã hội trong y khoa.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Câu hỏi kiểm tra mang tính tự luận, ít gặp trắc nghiệm.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Đòi hỏi người thi phải có khả năng skim and scan, hiểu từ để điền vào
 câu trả lời.</li></ul>LISTENINGNhân
 viên y tế khám chữa bệnh:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Nội dung: 2 phần</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Số lần nghe: 2 lần</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 1 dạng fill in the blanks, giống với CEFR, IELTS. Nội dung có thể
 là một đoạn hội thoại khám bệnh (tên BN, tên bệnh lý, cách điều trị), cuộc gọi đặt hẹn (spelling
 tên, địa chỉ, số điện thoại).</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 2 nghe một bài liên quan bệnh lý, vấn đề xã hội trong y khoa và
 trả lời câu hỏi trắc nghiệm</li></ul>Phiên
 dịch viên y tế:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Nội dung: 2 phần</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Số lần nghe: 2 lần</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Nội dung có thể là một bài liên quan bệnh lý, vấn đề xã hội trong y
 khoa và bắt người thi điền từ vào đoạn transcript của bài nghe đó.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Hoặc có thể yêu cầu người thi điền từ vào câu, với đáp án nghe và hiểu
 từ bài nghe.</li></ul>WRITINGNhân
 viên y tế khám chữa bệnh:Nội dung: 1 phầnChủ đề:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">01 bài essay liên quan đến một vấn đề xã hội trong y khoa.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">01 bức thư gửi đến bệnh nhân, hỗ trợ trong việc giáo dục sức khỏe cho
 bệnh nhân có bệnh lý (ví dụ béo phì, đái tháo đường).</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">01 bức thư xin nhập học tại một trường, thể hiện về kinh nghiệm và khả
 năng chuyên môn y khoa của bản thân.</li></ul>Phiên
 dịch viên y tế:Nội dung: 1 phầnChủ đề:<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">01 bài essay liên quan đến một vấn đề xã hội trong y khoa.</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">01 bức thư gửi đến bệnh nhân, hỗ trợ trong việc giáo dục sức khỏe cho
 bệnh nhân có bệnh lý (ví dụ béo phì, đái tháo đường).</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">01 bức thư xin nhập học tại một trường, thể hiện về kinh nghiệm và khả
 năng chuyên môn y khoa của bản thân.</li></ul>SPEAKINGNhân
 viên y tế khám chữa bệnh:Nội dung: 2 phầnNgười thi sẽ được bốc thăm đề trước, nội dung đề sẽ là
 các vấn đề xã hội trong y khoa (kháng thuốc, BHYT, tình trạng béo phì, stress trong môi trường y tế…).
 Thời gian chuẩn bị khoảng 10 phút.<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 1: Trao đổi xã giao về tên tuổi, thông tin việc làm, sở thích.
 </li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 2: Người thi sẽ bắt đầu bài trình bày luận về chủ đề chọn được,
 kéo dài khoảng 4-5p. Ngoài ra, giám khảo có thể hỏi thêm 1 số câu cuối bài mang tính tranh luận (1-2
 câu).</li></ul>Phiên
 dịch viên y tế:Nội dung: 3 phầnNgười thi sẽ được bốc thăm đề trước, nội dung đề sẽ là
 thông tin y khoa dưới dạng đoạn văn về giải phẫu, sinh lý, bệnh học, chuẩn bị 10 phút<ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 1: Trao đổi xã giao về tên tuổi, thông tin việc làm, sở thích</li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 2: Người thi sẽ bắt đầu dịch bài viết ra tiếng Việt hoặc ngược lại
 </li></ul><ul class="bulleted-list"><li style="list-style-type:disc">Phần 3: Giám khảo sẽ cung cấp thêm 2 đoạn văn nhỏ, yêu cầu người thi
 dịch trực tiếp sang tiếng Việt hoặc Anh</li></ul>
Các khóa học cải thiện kỹ năng của Med Lang Fanatic:
<ul><li>Phát triển kỹ năng nghe (<a href="https://www.medlangfanatic.com/courses/listening-skills">Listening to the Language of Medicine</a>)</li><li>Thuật ngữ Y khoa (<a href="https://www.medlangfanatic.com/courses/medical-terminology">Medical Terminology</a>)</li><li>Từ vựng học thuật Y khoa (<a href="https://www.medlangfanatic.com/courses/mavl">Medical Academic Vocabulary List</a>)</li></ul>

Cấu trúc đề thi của Chứng chỉ Thành thạo ngoại ngữ trong khám chữa bệnh cho người nước ngoài

Nay mình nói về Motivational Interviewing nhen. Thoạt
 nhìn thấy chữ &quot;motivational&quot; thì chắc nhiều bạn nghĩ đến những bài nói truyền cảm hứng và động
 lực của những người thành công, làm cho chúng ta có cảm hứng thức dậy mỗi sáng.Nhưng motivational ở đây không phải mang nghĩa
 &quot;giving you motivation (enthusiasm and determination)&quot; mà nó có nghĩa là &quot;relating to the
 reason or reasons for acting or behaving in a particular way&quot;. Motivational interviewing là những
 cuộc trò chuyện để giúp đối phương thay đổi một hành vi thường nhật nào đó.Nói túm lại, mục tiêu cuối cùng của motivational
 interviewing là để hướng đến &quot;change&quot;. Ví dụ như bác sĩ trao đổi với bệnh nhân về chuyện bỏ
 rượu, bác sĩ trao đổi với người nhà bệnh nhân về chuyện hút thuốc lá thụ động, v.v.Mà những chuyện thay đổi này không đơn giản là
 body-shaming như &quot;Ông giảm cân đi, mập quá rồi đó&quot;, hay khuyên bảo qua loa như &quot;Ông ngưng
 hút thuốc đi, sẽ có lợi cho sức khỏe của ông&quot;. Những chuyện đó bệnh nhân biết thừa. Bỏ rượu, bỏ
 thuốc, giảm cân, tập thể dục thường xuyên, ăn uống ngủ nghỉ điều độ. Nếu bệnh nhân còn duy trì những
 thói quen không tốt đó, ắt là có nguyên nhân.Vậy nguyên nhân đó là gì?Motivational interviewing sẽ đi sâu vào phần này để
 tìm hiểu và dẫn đến những lối thoát dưới ánh sáng khách quan và khoa học.Có nhiều quy trình khác nhau, nhưng có 1 quy trình đơn
 giản và dễ thực hiện, gồm 4 bước, là OARS.O là Open-ended question. Hãy bắt đầu bằng 1 câu hỏi
 mở, để hiểu suy nghĩ và nội tâm của bệnh nhân về chuyện thay đổi. Ví dụ: &quot;Ông nghĩ thế nào về việc
 hút thuốc lá?&quot;A là Affirmation, thường dưới dạng khen, khích lệ. Ví
 dụ: &quot;Cảm ơn ông đã chia sẻ điều này với tôi. Tôi biết rằng không dễ dàng gì để có thể bỏ thuốc, và
 tôi có thể hiểu được những khó khăn ông gặp phải trong quá trình bỏ thuốc lá.&quot;R là Reflection, nôm na là paraphrase của bệnh nhân,
 cả những ý đã rõ và những ý chưa rõ. Điều này làm chúng ta khai thác thêm sâu và hiểu rõ được cả hai
 chiều của câu chuyện, cả ý chí muốn thay đổi và những khó khăn song song. Việc chúng ta thực hiện bước
 Reflection có thể giúp bệnh nhân chia sẻ thêm, giúp chúng ta hiểu về bệnh nhân thêm.Bước cuối cùng là S - Summarising. Sau khi chúng ta
 cảm thấy đã đủ thông tin, chúng ta tóm tắt lại những gì đã trao đổi, và cho thấy hiện tại (chưa thay đổi
 đủ) và tương lai (đã thay đổi đủ) khác nhau như thế nào.Và sau 4 bước OARS này, dựa trên những gì chúng ta
 hiểu về bệnh nhân, về những sự nỗ lực và khó khăn của họ, chúng ta mới bắt đầu nêu ra những sự hỗ trợ
 phù hợp. Thường nếu chúng ta làm như vậy thì khả năng thành công sẽ cao hơn.Trước giờ thường chúng ta thường chỉ khuyên người ta
 thay đổi theo hướng 1 chiều, ít quan tâm suy nghĩ và những điều người ta đã làm. Tuy nhiên motivational
 interviewing mang lại cho chúng ta một góc nhìn khác, kiểu biết người biết ta. Chưa hiểu người mà cứ ép
 người ta thay đổi thì âu cũng thật khó.

Motivational Interviewing

Hẳn các bạn đã nhiều lần nghe chia sẻ lời khuyên rất
		sành điệu kiểu: nghe nhạc tiếng Anh đi, xem phim tiếng Anh, đọc sách báo/truyện tiếng Anh, … Tóm lại là
		đừng chỉ ôm cuốn sách giáo trình khô khan mà học, phải học ngôn ngữ từ những cái đời thường. Kiểu học
		không cần nhọc công, chơi mà học, học mà chơi. Kiểu học giúp mình sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, giống người
		bản xứ, chứ không phải kiểu học thuật và là lạ, ngữ pháp không sai nhưng người bản xứ chẳng ai nói như
		vậy.Mình từng cố gắng làm theo, nhưng rồi tự hỏi “Thế quái
		nào mà tiếng Anh thẩm thấu được vô đầu mọi người qua phim ảnh nhỉ?”, vì mình cũng nghe, cũng xem mà
		chẳng ăn thua. Cho đến khi nền tảng tiếng Anh của mình đủ vững, và đã giao tiếp trực tiếp với nhiều
		người bản xứ, mình mới nhận ra hai điều: Một là, lời khuyên ở đầu bài là đúng; hai là, muốn học kiểu đó
		cũng cần biết cách học và nhọc công tích lũy. Nên mình viết bài này về một cách học tiếng anh qua phim.
	Phim phần lớn sử dụng văn nói, ngôn ngữ đời thường.
		Tuy vậy điều này không đồng nghĩa mẫu câu học từ phim thiếu đi tính trịnh trọng (formality) cho các tình
		huống trong công việc. Chủ đề của từ vựng tùy vào dòng phim bạn chọn xem, nhưng mình cho rằng đa số ngôn
		ngữ ở dạng phrase hoặc expression (tạm dịch: cụm từ) trong phim đều có tính phổ quát cao, dùng được
		nhiều tình huống chứ không giới hạn theo chủ đề phim.Ví dụ trong phim “Minimalism”, mình để ý khi nhân vật
		nói: “Maybe there’s something to it.” Nếu ai đang xem khúc này, hẳn sẽ đoán được ý nghĩa của cụm (và
		đoán nghĩa dựa theo ngữ cảnh cũng là một kỹ năng rất cần thiết cho người học và dùng ngoại ngữ). Nhờ
		đoán vậy, nên mình tạm dừng phim, google nghĩa liền: “there&#x27;s something to it meaning”. Enter.Kết quả theo từ điển Macmillan, cụm từ này được “used
		for saying that there are true facts or important ideas in what someone says”. (Mình định dịch ra đây
		cho người đọc, nhưng nghĩ lại thì người học ngoại ngữ không nên dịch, sẽ làm não bộ chậm đi một nhịp khi
		xử lý ngôn ngữ, làm cho phản xạ giao tiếp của mình chậm đi nếu giữ thói quen dịch anh-việt và việt-anh).
	Bạn vừa xem đoạn phim nãy, chắc chắn ít nhiều đã có ấn
		tượng về hoàn cảnh và ý nghĩa của cụm từ, nên bạn sẽ dễ nhớ cụm này hơn là khi học qua sách vở. Ngoài
		ra, bạn có thể đọc thêm các câu ví dụ (từ điển nào hầu như cũng có) để hiểu đúng chất nghĩa của cụm từ.
		Sau đó, bạn nên tập đặt câu có dùng cụm từ này, cố gắng liên hệ những tình huống mình hay gặp trong môi
		trường của mình, để nhiều khả năng bạn sẽ gặp lại tình huống đó và dễ liên tưởng lại từ đã học. Ví dụ,
		mình đã đặt những câu sau:“His surgical technique is a bit modified, but his
		statistics for this kind of operation is phenomenal. So there must be something to it.“Many of our patients dined at the same restaurant
		last week; there must be something to it.”“There may be something to the child’s birth history
		that may explain his current symptoms. First, let’s check his medical record.”“The patient has not responded well to the therapy as
		we expected. We need to consider other differential diagnoses. I recall he mentioned experiencing
		multiple episodes of palpitation. There may be something to it. Let’s run a 24-hour Holter EKG.”“At the beginning, I didn’t believe watching English
		movies will help me learn this language any faster. Then I heard many top students in my school
		mentioned they listened to US-UK music. They watched movies in English with (or even without) subtitles.
		They all had unique lexical resources when they present in English. “There must be something to the
		watching movie thing” – I ponder.”Vậy đó, bạn càng đặt được nhiều câu ví dụ, bạn càng
		nhớ đúng, nhớ sâu và nhớ lâu một cụm từ mới. Trí tưởng tượng, những hình ảnh liên kết trong đầu bạn (qua
		phim, qua ấn tượng thị giác/thính giác/cảm xúc, qua việc suy nghĩ) là những thứ giúp bạn học ngôn ngữ
		một cách tự nhiên và hiệu quả, thứ mà sách vở truyền thống có thể không cung cấp được so với học qua
		phương tiện nghe nhìn. Nếu bạn để ý, các ví dụ sau mình đưa ra ngày càng dài hơn, nó có thể phác họa cả
		một câu chuyện, một tình huống mình vừa tưởng tượng ra, chứ không chỉ đơn thuần là đặt một câu đúng
		nghĩa và đúng ngữ pháp nữa.Tóm lại, cách học này mở ra cho bạn nguồn học liệu
		không giới hạn, giúp bạn sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên, nguyên bản hơn. Hơn nữa, phương pháp này
		không hề mới. Bạn có thể chia sẻ ở comment cụm từ hay mẫu câu cool ngầu nào mà bạn từng học được từ
		phim, và trong phim nào không?

Học tiếng Anh qua phim là như thế nào cơ?

Hôm qua mình có tham gia một cái talkshow về tiếng Anh
 chuyên ngành cho các bạn sinh viên, trong đó mình có chia sẻ ngắn về cách áp dụng SMART để đặt mục tiêu
 học Anh văn chuyên ngành. Nay mình chia sẻ lại cho các bạn theo dõi Med Lang Fanatic cùng tham khảo nha.
 Bình thường mục tiêu của chúng ta đặt ra rất là chung chung, chỉ đơn giản là "Cải thiện tiếng Anh chuyên ngành".
 Và mục tiêu chung chung như vậy thường rất khó có thể đạt được, dù là tiếng Anh hay là một mục tiêu nào đó trong
 cuộc sống.
 Để làm cho mục tiêu trở nên dễ thực hiện hơn, chúng ta
 nên áp dụng 5 thành tố của SMART goals:
 <ul><li>S - Specific: Mục tiêu phải cụ thể, càng cụ thể càng tốt. Tiếng Anh chuyên ngành là một
 danh từ rất
 chung chung, và do đó khó thực hiện mục tiêu. Hãy đổi mục tiêu lại thành "Cải thiện tiếng Anh để có
 thể giao tiếp với bệnh nhân khoa Tim mạch bệnh viện ABC" hay "Cải thiện điểm IELTS từ 6.5 lên
 7.5" hay "Cải thiện tiếng Anh để có thể đọc được sách sinh lý Guyton mà không phải tra từ điển
 hay Google liên tục".
 </li><li>M - Measurable: Mục tiêu phải đo lường được, để biết mình làm tốt tới đâu. Ví dụ mục tiêu
 giao tiếp với
 bệnh nhân người nước ngoài trở thành "Có thể nói thành thạo 100 câu tiếng Việt mà mình hay dùng khi
 khám vào trao đổi với bệnh nhân", hay "Có thể giải thích thành thạo các bất thường trên xét
 nghiệm máu như công thức máu, sinh hóa, đông máu..."
 </li><li>T- Time-based: Phải có deadline, chứ không là cứ chây ì "mai làm" riết. Xong tới
 5 năm sau vẫn
 cứ "mai làm".
 </li><li>A - Attainable: Mục tiêu phải có tính khả thi. Ví dụ muốn cải thiện điểm IELTS từ 6.5 lên
 7.5 trong vòng
 1 tháng thì khó quá, có vẻ bất khả thi, nên đổi mục tiêu khác dễ hơn thôi.
 </li><li>R - Relevant: Mục tiêu đặt ra phải có liên quan đến tương lai mà mình đã định hướng. Ví dụ
 bạn đang là
 sinh viên y4, định hướng sau này tốt nghiệp đại học xong đi qua Hàn Quốc học nghiên cứu sinh, thì các
 mục tiêu bạn đặt ra phải liên quan đến các yếu tố ngoại ngữ, nghiên cứu, các hoạt động "làm
 đẹp" CV...
 </li></ul>Vậy đó, mục tiêu càng cụ thể càng dễ thực hiện. Khi
 hình dung ra rõ ràng mục tiêu rồi thì cách thức thực hiện tự nhiên sẽ lờ mờ hiện ra thôi.
 Cuối buổi mình có nhắn gửi cho các bạn sinh viên là
 "Mỗi người ai cũng chỉ có 24 tiếng 1 ngày thôi. Chúng ta chỉ có đủ thời gian để giỏi một số thứ,
 khá một số thứ, và dở rất nhiều thứ còn lại. Do đó, giỏi gì và khá gì là tùy sự ưu tiên của bạn mà
 thôi."
 Đôi điều chia sẻ cuối tuần, hy vọng có thể giúp các
 bạn sinh viên định hướng được tốt, hơn không chỉ trong việc học ngoại ngữ mà còn trong việc cải thiện
 bản thân mình.

Áp dụng SMART GOALS để học Anh văn chuyên ngành

Acronyms là kiểu viết tắt bằng cách ghép chữ đầu của
 một cụm từ lại với nhau. Ví dụ như COPD là viết tắt của Chronic Obstructive Pulmonary Disease; OSA là
 viết tắt của Obstructive Sleep Apnea. Acronyms giúp tác giả viết ngắn gọn hơn.Acronyms thường được giải nghĩa ở chỗ tác giả sử dụng
 chúng lần đầu tiên trong bài viết. Trong đoạn văn dưới đây, được trích từ cuốn Brenner and Rector’s The
 Kidney, tác giả giới thiệu ngay 3 acronyms được sử dụng: “A greater appreciation for the prevalence of
 chronic kidney disease (CKD) in the population has led to improvements in identification and diagnosis
 of CKDs and slowing down their progression to end-stage renal disease (ESRD). This chapter is divided
 into two sections, presentations of patients with kidney disease and methods of evaluation of acute
 kidney injury (AKI) and CKD.”Acronym quen thì không nói làm gì. Nhưng giả như một
 acronym lạ hoắc không xuất hiện thường xuyên trong bài, chúng ta sẽ mau chóng quên acronym đi và tốn
 thời gian để truy nghĩa khi gặp lại. Việc đọc bị ngắt quãng, dòng tư tưởng bị cắt đứt, thế là đọc chậm
 như xe máy cày, khó chịu vô cùng.Hay như bạn không thích đọc từ đầu đến cuối, mà thích
 nhảy vô ngay phần giữa gay cấn, thì có nguy cơ gặp acronym giữa chừng mà hổng biết nó là viết tắt của
 cụm từ nào.Khó chịu ha?Ngoài chuyện phải mang acronym theo trí nhớ tạm thời
 để đọc văn bản thiệt trơn tru, còn có 2 loại khó khăn khác đòi hỏi chúng ta phải khôn khéo khi đối phó
 với loại “từ vựng” này:• Đôi khi acronym không phải là tiếng Anh. Nhiều lắm,
 từ những thứ rất kinh điển như TQ (temps de Quick – thời gian đông máu ngoại sinh), cho đến những thứ
 rất “tùy hứng” như “AML kết thúc TC1” (Bạch cầu cấp dòng tủy đã kết thúc hóa trị liệu tăng cường 1).
 • Acronym có thể mang nhiều hàm nghĩa, tùy ngữ cảnh mà
 chọn nghĩa cho phù hợp. Ví dụ: Chúng ta thường quen với acronym MRI là cách viết tắt của Magnetic
 resonance imaging, nhưng trong một số ngữ cảnh khác, MRI có thể là Medical Research Institute hay
 Medical records information. Ai mà biết được. Linh hoạt chọn lựa tùy ngữ cảnh thôi.Tất nhiên, mỗi chúng ta nên tìm, ghi chép sổ tay và
 học thuộc những từ viết tắt hay gặp trong chuyên khoa của mình để tăng tốc độ tiếp thu kiến thức. Như
 cách bạn vẫn thường học từ vựng mới vậy. Nhưng thế nào một ngày nào đó bạn cũng sẽ gặp một acronym mà
 bạn ngớ ra. Mới gặp lần đầu, lạ quá bây ơi.Cho nên phải có vũ khí đấu lại loại “từ vựng” khó chịu
 này. Đây là vũ khí mình khuyên dùng, một công cụ tuyệt vời giúp mọi người tìm acronyms y học (dành riêng
 cho tiếng Anh): <a
 href="https://www.bioinformatics.org/textknowledge/acronym.php">http://www.bioinformatics.org/textknowledge/acronym.php</a>Thấy acronym lạ, vô trang này gõ 1 phát, xong lựa
 nghĩa cho phù hợp. Vụ lựa nghĩa này cũng cần sự linh hoạt lắm nghe, tại sai một li là đi một dặm. Đọc và
 đoán acronyms cũng là cả một nghệ thuật đó. Ứ đùa đâu.

Đương đầu với acronym

Hôm trước, khi viết về New Year&#x27;s resolution, Med
 Lang Fanatic có đề cập đến việc chúng ta nên hướng con người chúng ta theo hướng mục tiêu đặt ra ban đầu
 luôn, chứ không chỉ bó hẹp trong việc thực hiện mục tiêu nữa. Ví dụ khi các bạn muốn cải thiện ngoại ngữ
 của mình, hãy đừng chỉ theo học các lớp Anh văn chuyên ngành, và gọi đó là đủ. Hãy tạo một môi trường
 trong đó bạn sử dụng tiếng Anh càng nhiều càng tốt, ví dụ thay vì tra Google bằng tiếng Việt, thì nay
 bạn tra 100% bằng tiếng Anh chẳng hạn.Điều này làm mình nhớ lại về hồi mình còn là sinh
 viên. Một lần ngồi ăn có món trứng vịt bắc thảo, mình nhận ra là mình chẳng biết gì về món này cả, tại
 sao trứng lại đổi màu như vậy, là do phản ứng hóa học nào, và nếu có phản ứng hóa học thật, thì protein
 biến tính có ăn được hay không, và rồi mọi người bảo trong trứng bắc thảo có chì, liệu có chính xác hay
 không...Rất nhiều câu hỏi xuất hiện trong đầu mình vào lúc đó,
 và sau một hồi tra cứu bằng tiếng Việt mà các kết quả không đáng tin lắm (vì không diễn giải theo lối
 khoa học), mình bắt đầu tra cứu bằng tiếng Anh.Bắt đầu bằng từ khóa &quot;century egg&quot;, mình bắt
 đầu tra cứu hoàn toàn bằng tiếng Anh. Và bắt đầu đọc về môi trường kiềm tạo ra bởi NaOH gây nên sự biến
 đổi của trứng, và lòng trắng trứng được rắn hóa, biến thành gelatin. Màu nâu nâu đen đen của lòng trắng
 trứng là do phản ứng Maillard xảy ra dưới sự thúc đẩy mạnh mẽ của môi trường kiềm. Gần đây chúng ta có
 thể thấy loại trứng bắc thảo với lòng trắng màu vàng, là do phản ứng Maillard giảm đi so với cách làm
 trứng bắc thảo đen... Còn rất nhiều điều hay ho về trứng vịt bắc thảo nữa mà mình sẽ không chia sẻ hết,
 để dành cho mọi người bắt đầu tra cứu và học hỏi bằng tiếng Anh nha.Mình tìm được 2 tài liệu rất hay mà các bạn có thể đọc
 thêm:- Tài liệu chia sẻ khá đầy đủ về thành phần dinh dưỡng
 của trứng bắc thảo: <a
 href="https://ysjournal.com/century-eggs-what-are-they/?fbclid=IwAR1Nol94Vm1hUFirKbFMS2uNzpiiOAq5AYHIh0ZrmCPQteKjpet8gVtE4xk">https://ysjournal.com/century-eggs-what-are-they/</a>- Video trực quan sinh động hơn về trứng bắc thảo: <a
 href="https://www.youtube.com/watch?v=jIybRPJXXDM&amp;fbclid=IwAR3YPvJYdhDxi_jKryMBg4WEn7vrf9fLreYA4ZzPy2V6S3MmARY-z5HjQMc">https://www.youtube.com/watch?v=jIybRPJXXDM</a>Và dù bạn đã biết những điều phía trên về trứng bắc
 thảo hay chưa, mình viết bài này không phải để chia sẻ về loại trứng này, mà chỉ để chúng ta thấy được
 rằng tiếng Anh có thể len lỏi vào cuộc sống đời thường của chúng ta như thế nào.Và hãy nhớ rằng, biết được thêm một ngôn ngữ thì cuộc
 sống sẽ thú vị hơn biết là bao nhiêu.

Tại sao trứng bắc thảo có màu đen, và trứng bắc thảo có chì hay không?

Dịch tễ học90% sinh viên y khoa mắc hội chứng này, 10% còn lại bỏ học từ năm 1. Độ tuổi
 thường
 mắc là từ cuối năm 2 đến năm 6. Mắc càng sớm thì biểu hiện càng nặng nề và điển hình.Biểu hiện lâm sàngKhi thấy thầy cô hay bác sĩ bệnh viện nói về điều gì đó là sinh viên bu đen bu đỏ
 lại. Triệu chứng điển hình gặp khi thầy cô đi khám bệnh phòng. Tầng tầng lớp lớp sinh&nbsp;viên ôm nhau nghe
 giảng. Tầng 1 (là vòng sát thầy cô nhất) nghe đầy đủ, nhưng kém tập&nbsp;trung do tầng 2 ôm sát cứng, mấy
 đứa kế
 bên thì bá vai bá cổ, nhấn đầu tầng 1 xuống.&nbsp;Một số sinh viên ở tầng 1 đôi khi còn có triệu chứng nhột
 nhột
 ở lưng do bị tầng 2 dùng&nbsp;làm bàn viết. Các tầng sau hóng tai vào nghe rất chăm chú, nhưng phần lớn khi
 hỏi
 nghe&nbsp;được gì đều: “Đang ráng nghe nè, có nghe được gì đâu…”.Từng ghi nhận vài trường hợp bệnh nhân đeo ống nghe Littmann vào, chĩa phần màng
 về
 phía thầy cô và vui vẻ cho rằng nghe rất tốt.Một số case bệnh do chậm chân, toàn ở tầng 3, tầng 4 nên phát triển khả năng nghe
 những âm thanh rất nhỏ rất chính xác, sau này nghe tiếng tim T3, T4 không cần dùng đến chuông.Cơ chế bệnh sinhHiện nay cơ chế bệnh sinh của hội chứng này vẫn chưa được hiểu rõ.Một số tác giả lý giải nguyên nhân mắc hội chứng này là do sinh viên ham học hỏi,
 muốn thu nhận kiến thức từ mọi nguồn có thể. Nhưng hiện nay, tương quan giảng viên và sinh viên như một mẹ
 Âu Cơ
 chăm năm mươi con. Mẹ Âu Cơ vừa xuất hiện, cả chục đứa con cùng bu quanh la hét đòi bú, nhốn nháo cũng là
 chuyện
 dễ hiểu.Có tác giả cho rằng hội chứng do nguyên nhân tâm lý gây nên. Đó là tâm lý “sợ mất
 phần”. Mỗi khi thầy cô xuất hiện, sinh viên luôn mong muốn góp nhặt được một chút &nbsp;“bí kíp võ công” để
 hí
 hoáy chép vào sổ tay rồi học thuộc. Bạn khác được nghe, mà mình&nbsp;không được nghe thì thiệt thòi quá, lỡ
 mất
 miếng “bí kíp” nào thì chắc ân hận cả một bài thi.Biến chứng<ul><li style="text-align:justify;">Người đông thì mặc người đông, dô ta.</li></ul>Ta chen thì mặc ta chen, chen vô.Người ghét thì mặc người ghét, dô ta.Ta chen mới chép được nhiều.<ul><li style="text-align:justify;">Bệnh nhân ngửa mặt than trời: oxy thì ít, sinh viên thì nhiều! Ít người
 đỡ&nbsp;biết bao nhiêu!</li><li style="text-align:justify;">Người nhà bệnh nhân vừa đứng vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ sinh viên bu lại
 là
 &nbsp;hắn chửi. Nhưng sinh viên lại tự nhủ: “Chắc ổng chừa mình ra.” Đoạn, lại chen lấn nghe &nbsp;giảng
 tiếp. Dần dà sinh viên quen coi thường mong muốn chính đáng của người bệnh.</li><li style="text-align:justify;">&nbsp;“Ê mày, hồi nãy cô nói ngưỡng chẩn đoán đái tháo đường là 126 mg% đúng
 không?”. “Ủa, tao nghe 136 mà.” “Tao thì không nghe được khúc đó, cô nói nhỏ quá!”</li></ul>Tiên lượngHội chứng thường sẽ tự khỏi sau khi sinh viên ra trường. Chẩn đoán sớm không làm
 tăng
 mức độ thiện cảm của bệnh nhân khi nhìn thấy sinh viên y bu đen bu đỏ. Việc chẩn đoán sớm cũng không có ý
 nghĩa
 trong việc điều trị hay ngừa tái phát.Hội chứng thường mang lại cho giảng viên cảm giác rằng sinh viên cực kỳ chăm học.
 Cuối kỳ thực tập, đề thi cũng có thể dễ thở hơn.Điều trị&nbsp;<ul><li style="text-align:justify;">Chưa có cách điều trị đặc hiệu và điều trị triệu chứng.</li><li style="text-align:justify;">Điều trị hỗ trợ: cho sinh viên xem bài ghi đầy đủ của nhóm trước.</li></ul>Phòng ngừaBởi vì điều trị thường ít mang lại hiệu quả, nên phòng ngừa đóng vai trò cực kỳ
 quan
 trọng. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là giảm chỉ tiêu tuyển sinh để tương xứng với quy mô đào tạo hiện
 tại.
 Tuy nhiên trên thực tế, do chỉ tiêu đào tạo ngày càng tăng nên phòng ngừa không hiệu quả.Lời bàn của tác giả“Hội chứng” này gióng lên một hồi chuông báo động về:<ul><li style="text-align:justify;">Sự quá tải trong việc đào tạo nhân lực y tế.</li><li style="text-align:justify;">Sự lệ thuộc quá mức vào giảng viên của sinh viên.</li></ul>Bao giờ sinh viên hết phải chen nhau nghe giảng, và bao giờ hết chép một
 cách&nbsp;không suy nghĩ? Câu hỏi đó vẫn chưa có câu trả lời.

Hội chứng Taylor Bu (phiên âm tiếng Việt: thấy là bu

Hôm bữa mình dạy giao tiếp với bệnh nhân bằng tiếng
 Anh, thấy các anh chị học viên có thắc mắc như thế này: “Chúng ta nên nói gì khi bệnh nhân có vẻ như
 không tuân thủ y lệnh?”Có rất nhiều cách để nói theo kiểu parent style, tức
 là kiểu “tui nói bạn phải nghe nha, không bàn cãi gì thêm heng”. Ví dụ như:- “If you do not follow my advice, it may have adverse
 effects on your health.”- “The results of not getting the treatment can be
 detrimental.”- “This is the reason why you need to get
 admitted/undergo this treatment.”- “For this reason, you need to…”- “If you do not take your medication on time, it
 might delay the recovery time.”- “I hope you understand why it is important for you
 to stick to the diet/undergo the tests/take the pills/not smoke/to get plenty of rest, otherwise…”- “If you do not modify your lifestyle, your disease
 may progress.”- “Your condition might get worse quickly if you
 discharge against medical advice.”Tuy nhiên, một kiểu tiếp cận hiệu quả hơn sẽ là dành
 thời gian tìm hiểu kỹ lý do của bệnh nhân đằng sau quyết định (mà mình cảm thấy “kỳ kỳ”) đó. Ví dụ
 trường hợp một bệnh nhân nghe bác sĩ giải thích phải uống thuốc huyết áp hoài hoài luôn, không được
 ngưng, thì có vẻ không đồng ý, và chỉ muốn thay đổi chế độ ăn, chúng ta có thể hỏi như sau:- Kiểu tiếp cận thứ nhất: chúng ta có thể dùng kỹ
 thuật reflection của Motivational Interviewing để khuyến khích bệnh nhân nói thêm: &quot;You&#x27;re
 concerned about taking medications forever.&quot; Và dừng ở đó, để họ tiếp tục fill the gap. - Kiểu tiếp cận thứ 2 trực diện hơn 1 chút: &quot;It
 seems to me that you&#x27;re really concerned about taking medicines for a long time. Tell me more about
 that.”Và khi hiểu rõ được nguyên nhân/nỗi sợ/trở ngại của họ, và hiểu được điều gì là quan trọng đối với
 họ, chúng ta có thể điều chỉnh cách giải thích sao cho phù hợp và hiệu quả.

Nói gì bằng tiếng Anh khi bệnh nhân không tuân thủ y lệnh?

Nếu các bạn bắt đầu đi vào nghiên cứu mảng này, các
 bạn sẽ thấy có rất nhiều mô hình giao tiếp khác nhau. Học viện giao tiếp y khoa Hoa Kỳ (ACH) đề ra 3 bộ
 kỹ năng giao tiếp, ứng với phần đầu, giữa, và cuối cuộc khám. Nhưng đó không phải là duy nhất, Đại học
 Stanford đề xuất Presence 5, Kaiser Permanente đề xuất mô hình The four habits, rồi bên Anh còn có kiểu
 Calgary-Cambridge nữa, vân vân và mây mây.Sách giáo khoa về giao tiếp cũng nhiều, ngoài 2 cuốn
 kinh điển &quot;Smith&#x27;s patient-centered interviewing: An evidence-based method&quot; và
 &quot;Communication Rx&quot;, còn có &quot;Skills for communicating with patients&quot;,
 &quot;Communication the Cleveland Clinic way&quot;, và nhiều cuốn khác nữa.Và khi có nhiều lựa chọn, thì một câu hỏi đặt ra là
 &quot;trường phái&quot; nào là tối ưu nhất? Mình tự nhận một cách khập khiễng là mình là &quot;con nhà
 nòi&quot; của ACH, tại học giao tiếp và cũng đã hoàn tất khóa dành cho trainer tại ACH. Nhưng mình cũng
 ngó nghiêng các mô hình khác. Và sau nhiều đêm quên ăn, ngày quên ngủ, mình bắt đầu nghiệm ra rằng... mô
 hình nào cũng được.Chiêm nghiệm trớt quớt như vậy mà cũng mất 1 thời gian
 dài mới ngộ ra. Lý do là vì mặc dù cách nhóm các kỹ năng có khác nhau, nhưng những thứ cần thiết để tạo
 nên 1 cuộc khám nhân văn và tạo trải nghiệm tích cực cho cả hai bên thì mô hình nào cũng có. Như
 Calgary-Cambrige có đề cập đến sự khác nhau giữa disease (bệnh lý thuần túy) và illness (những sự tác
 động của bệnh lên cuộc sống của bệnh nhân) thì các mô hình khác cũng nhấn mạnh đến quan điểm, góc nhìn,
 và những sự ưu tiên của bệnh nhân.Hay như khi bệnh nhân có những cảm xúc mạnh (buồn,
 giận dữ, lo sợ...) thì phản hồi với những cảm xúc đó như thế nào? Nhiều quy trình hiệu quả đã được đưa
 ra, có cái 6 bước như PEARLS, có cái 4 bước như NURS, trong khi MD Anderson thì chỉ đề xuất có 3 bước
 E-V-E (Explore the emotion, Validate the emotion, Empathic response) mà thôi. Tất cả đều có hiệu quả,
 cho thấy sự lắng nghe tích cực, và đều không có kiểu &quot;fixing&quot; (Điều chỉnh cảm xúc của người
 kia, như kiểu &quot;Ủa, có gì đâu mà buồn?&quot;).Vậy đó, đi 1 hồi nghiên cứu mới thấy đúng như ông bà
 ta nói &quot;nhất nghệ tinh, nhất thân vinh&quot;, chỉ cần chuyên tâm luyện tập theo một mô hình nhất
 định nào đó, nhất định bạn sẽ cải thiện được khả năng kết nối của mình với bệnh nhân. Cũng giống như đi
 học võ vậy, dù Muay Thái và MMA gần đây được ca ngợi về tính thực chiến, luyện tập thuần thục Taekwondo
 hay Karate chẳng phải cũng rất tuyệt đó sao?

Trường phái giao tiếp với bệnh nhân nào là tối ưu?

Này bạn, có nên vừa tra từ điển vừa đọc sách không?
 Chắc là không. Vì sao? Vì tốn thời gian lắm, mất mạch tập trung vào text này,
 rồi còn làm cùn mòn khả năng đoán nghĩa của từ.Nghiên cứu chỉ ra rằng những người được phép sử dụng
 từ điển đọc văn bản lâu hơn những người không sử dụng từ điển 50% thời gian, thậm chí có thể tốn gấp
 đôi. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng với lượng thời gian bị lỗ đó, khả năng hiểu text cũng chưa chắc
 được cải thiện, có nghĩa là bạn đang tốn thời gian quý báu để làm một thứ không có lợi.Câu chuyện có thể dừng tại đây. Bạn nên vứt cuốn từ
 điển của mình, rồi gồng mình rèn luyện theo lời khuyên của các bậc tiền bối thông thái.Nhưng, khoan đã.Hãy tưởng tượng rằng bạn có một đứa cháu 6 tuổi mới
 học tiếng Anh được nửa năm. Và bạn quăng cho nó 1 bài báo trên tờ The Guardians viết về vấn đề khủng
 hoảng kinh tế. Bạn khuyến khích nó hãy cố gắng đoán nghĩa từ ngữ cảnh đi. Vì chiêu này tốt lắm, ai cũng
 khuyên dùng cả. Và rồi nó làm không được. Nó không đoán được gì cả. Thậm chí khi được sử dụng từ điển
 một cách tự do, nó cũng chẳng hiểu rõ tác giả bài báo muốn nói về gì. Từ vựng của bé còn quá ít ỏi để có
 thể tự đoán ra nghĩa các từ lạ. Kiến thức nền của bé còn quá mỏng để hiểu một đề tài như khủng hoảng
 kinh tế.Và bạn lờ mờ nhận ra vấn đề không đơn giản như lời
 khuyên “gấp từ điển lại và tập đoán nghĩa đi”.Câu trả lời cho câu hỏi ‘Có nên tra từ điển khi đang
 đọc sách hay không” hóa ra lại không phải là 1 câu “Yes” hoặc “No” gọn lỏn. Nó phụ thuộc vào rất nhiều
 thứ: vốn từ của người đọc, khả năng nhận diện các cấu trúc câu, kiến thức nền về vấn đề đang đọc, các
 chiến thuật đọc hiểu được sử dụng, và metacognition. Vốn từ vựng là thứ tối quan trọng để có thể hiểu
 văn bản. Người ta thấy rằng bạn càng biết được nhiều từ trong bài text thì khả năng bạn hiểu được nó lại
 càng cao. Con số ngưỡng % từ vựng nên biết cũng không cụ thể lắm, nó đi từ khoảng 95% đến 98% tùy nghiên
 cứu (định nghĩa “hiểu” văn bản cũng khác nhau tùy nghiên cứu, có khi là đạt &gt; 55% số điểm khi trả lời
 bảng câu hỏi liên quan đến văn bản, khi là đạt &gt; 85% điểm). Hiểu 95% tức là cứ đọc mỗi 20 từ thì bạn
 lại khựng vì 1 từ không hiểu nghĩa đấy. Hiểu từ vựng chỉ ở mức 90-95% là cũng gặp khó khăn khi “giải
 nghĩa” văn bản rồi. Giả như bạn chỉ biết khoảng 85% từ vựng thôi thì gay go đấy, đọc sẽ ứ hiểu tùm lum
 chỗ, cơ mà nếu đã có kiến thức nền tảng về đề tài đó rồi thì tốt, vẫn có thể cố gắng để hiểu được.Để giúp các bạn dễ hình dung hơn về các con số, mình
 xin giới thiệu một số định nghĩa của tác giả Prichard:<ul><li>Lower threshold: dưới ngưỡng này, việc hiểu bài
 text gần như là không thể (một con số nào đó ở khoảng giữa 80% và 90%).</li><li>Adequate comprehension
 threshold: ngưỡng mà người đọc có thể hiểu tốt văn bản (khoảng 95-98%).</li><li>Upper threshold: hiểu từ vựng
 nhiều hơn ngưỡng này cũng không giúp ích gì hơn cho việc hiểu bài text (khoảng 98-99%).</li></ul>Ah, khi nãy mình có nói 1 ý, không biết bạn có để ý
 không, là “bạn càng biết được nhiều từ trong bài text thì khả năng bạn hiểu được nó lại càng cao”. Tức
 là theo logic, việc sử dụng từ điển giúp bạn hiểu nhiều từ hơn, nên nó sẽ giúp bạn hiểu textbook hơn.
 Quá ngon luôn. Cơ mà tra từ điển có cả ưu và cả khuyết. Ưu là bạn sẽ tra cứu được nghĩa của các từ mà
 bạn chưa biết. Vậy khuyết sẽ là gì?KHUYẾT:
 <ul><li>Tốn thời gian bỏ xừ. Mình bảo rồi đấy, tốn
 trung bình nhiều hơn 50% thời gian, hoặc thậm chí gấp đôi.</li><li>Không phải lúc nào cũng giúp tăng khả năng
 hiểu văn bản. Điều này đúng với những bạn high-proficiency nhưng vẫn thích tra từ điển vô tội vạ. Một
 khi mức độ hiểu từ vựng của bạn đã đến upper threshold, có tra từ điển thêm nữa cũng không cải thiện khả
 năng hiểu text. Hoặc nếu bạn dành thời gian để tra cứu những từ “râu ria”, bạn cũng không hiểu text
 hơn.</li><li>Những khoảng ngừng để tra từ điển làm mất mạch tập trung vào bài text, làm người đọc lạc lối khi
 quay lại bài nếu như trí nhớ tạm thời không làm việc thật tốt.</li><li>Khi một từ có nhiều nghĩa, người đọc có
 thể chọn sai nghĩa của từ ứng với ngữ cảnh của text, từ đó hiểu sai nghĩa của text.</li></ul>Để cân bằng giữa ưu và khuyết, người ta đưa ra khái
 niệm về tra từ điển chọn lọc:Giải thích: Selective dictionary use: tra từ hay gặp trong bài text, hoặc
 có liên quan đến mạch ý chính trong đoạn văn, mà nghĩa không thể đoán ra được từ ngữ cảnh.Tra từ điển một cách chọn lọc vẫn là cách tinh tế nhất
 để sử dụng từ điển hiệu quả. Thế nào mới thật sự tinh tế thì thiệt là khó định nghĩa. Và ắt rằng mỗi
 người cũng sẽ có một quan điểm khác nhau.

Có nên vừa đọc từ điển vừa tra textbook?

Giao tiếp hiệu quả là một việc khó khăn, và để giao
 tiếp tinh tế thì cần phải học hỏi không ngừng. Chúng ta có thể học hỏi từ những cách hay mà đồng nghiệp
 chúng ta trao đổi với bệnh nhân, từ các sách giáo khoa, cũng có thể học từ các video được công bố đâu đó
 trên youtube, và thậm chí có thể học từ những bài báo chuyên khoa. Như trong một bài báo trên tờ bác sĩ gia đình của Mỹ
 năm 2009 về cách tiếp cận tăng huyết áp kháng trị, tác giả có hướng dẫn cách mà chúng ta hỏi xem bệnh
 nhân có tuân thủ điều trị hay không:&quot;Many patients occasionally miss a dose, or even a few doses,
 of their medications. How often is this a problem for you?&quot; Điều hay ho trong cách hỏi này là bác sĩ đã rào đón
 trước cho bệnh nhân hiểu rằng vấn đề quên thuốc không phải hiếm gặp. Trả lời câu này dễ chịu hơn nhiều,
 vì bệnh nhân sẽ thấy rằng có thể có nhiều người bị quên uống thuốc giống mình, do đó rất thoải mái thừa
 nhận nếu quên thuốc thật. Nếu chỉ hỏi qua loa một câu Yes/No question như
 &quot;Do you take the medications as prescribed?&quot; thì bệnh nhân sẽ rất dễ dàng trả lời
 &quot;Yes&quot;, mặc dù chữ &quot;Yes&quot; dễ dàng như vậy thì cũng chẳng nói lên được gì nhiều. Do đó,
 việc làm tốt kỹ thuật “bình thường hóa” rất quan trọng để chúng ta thu thập những thông tin đáng giá từ
 bệnh nhân.Nhiều bệnh nhân cảm thấy khó khăn trong việc tự giác “khai” ra các vấn đề của họ, chủ yếu là
 vì họ lo lắng sẽ bị chỉ trích, hoặc cảm thấy xấu hổ về điều đó. Một trong những việc mà chúng ta có thể làm để trấn an
 bệnh nhân là sử dụng những câu để “bình thường hóa” vấn đề, để cho bệnh nhân thấy rằng không phải họ là
 người duy nhất gặp phải những vấn đề như vậy. Cách tiếp cận như vậy giúp bệnh nhân dễ mở lòng hơn.Hãy sử dụng những câu mở đầu như: Many people feel
 ...; Some people tell me ...; Sometimes I have been told that ...; “This is a common
 problem/occurrence...” “It is perfectly natural/normal...” “Quite/Very often I have been told that...”
 Ví dụ: “It is a common occurrence, and it’s not unusual for
 this to happen for people in your age group.” “This is a common problem, and it is sometimes
 connected to not getting enough sleep.” “It is perfectly normal for people to feel this way.”
 “A lot of people have difficulty in taking the initial
 steps to quit smoking/quit drinking/lose weight.” “Many people find the instructions/guidelines for
 taking their medication complicated.” Những câu như vậy sẽ tạo một mở đầu cởi mở để bệnh
 nhân có thể dễ dàng chia sẻ câu chuyện của mình.

Những câu mở đầu tạo sự cởi mở

Trong giao tiếp với bệnh nhân người nước ngoài, chúng
 ta nên tự xây dựng script giới thiệu về bản thân, khai thác thông tin cho một số loại chief complaint
 phổ biến, giải thích về một số loại chẩn đoán và lộ trình điều trị phổ biến. Và rồi sau đó tập luyện đi
 tập luyện lại cho đến lúc quen miệng nói băng băng thao thao bất tuyệt. Ấy là lúc mà chúng ta có thể
 bước ra ngoài &quot;chiến trường&quot; và thử thách khả năng improvise (ứng biến) của bản thân mình được
 rồi. Ví dụ lúc bắt đầu gặp bệnh nhân, sẽ thường có những trường hợp sau đây:<ol><li>Mình đã biết bệnh nhân (bệnh nhân cũ) và biết lý do đi tái khám của họ.</li><li>Bệnh nhân mới hoàn toàn, nhưng hệ thống điện tử cho mình biết trước họ tên của bệnh nhân và lý do đi
 khám của họ.</li><li>Bệnh nhân mới hoàn toàn, và mình chưa biết vì sao bệnh nhân đi khám. Và chúng ta hoàn toàn có thể
 xây dựng sẵn script tương ứng với các trường hợp trên để chuẩn bị sẵn sàng.</li></ol>Ví dụ như khi chúng ta đã biết được tên của bệnh nhân
 mới, chúng ta có thể dùng thông tin đó để kết nối với bệnh nhân, bằng cách sử dụng các mẫu câu sau:
 “Good afternoon, Mr Tom Hanks isn’t it?” “Hello, can I just confirm it’s Mr. David Beckham?”. Tên đầy đủ
 của người nước ngoài sẽ ít nhất có 2 thành phần là first name và last name. Để lịch sự, hãy dùng đủ tên
 của họ, và hỏi rằng họ muốn chúng ta gọi họ như thế nào, điều đó sẽ tạo không khí thoải mái cho bệnh
 nhân. “How do you want me to address you?” “How would you like to be addressed?”. Vậy nếu chưa biết tên
 bệnh nhân thì bạn sẽ hỏi như thế nào nhỉ? Câu vỡ lòng kinh điển “What’s your name?” chăng? Hay “Name,
 please!” chăng? Hãy thử một cấu trúc khác nghe tinh tế và lịch sự hơn nhiều ở dưới đây nhé: “May I have
 your name, please?”. Sau đó sẽ là phần giới thiệu bản thân, và sau đó mới đến phần khai thác lý do đi
 khám của bệnh nhân. Khi chúng ta bắt đầu quen thuộc với trình tự và script tạo sẵn cho các tình huống
 quen thuộc, chúng ta có thể giao tiếp tốt trong khoảng 80% tình huống, một điều thật tuyệt vời để tạo
 nên sự tự tin cho bản thân phải không nào?

Tip ứng biến trong giao tiếp với bệnh nhân người nước ngoài

“Thuốc này có hiệu quả. Tôi xin cam kết với quý vị như thế. P &lt; 0.05, có nghĩa là đã được khoa học chứng
 minh.”“Cà phê gây ung thư phổi. Ngưng uống cà phê đi nhé. P &lt; 0.05 có nghĩa là đã
 được khoa học chứng minh.”“Đắn đo làm gì nữa? P &lt; 0.05 cơ mà. Click chia sẻ tin giật gân cho mọi người
 hoảng sợ chơi nè.”Ôi chao, thần chú “p &lt; 0.05” là gì mà kỳ diệu đến vậy?<h4>Dịch thần chú sang ngôn ngữ đời thường</h4>Này nhé, trong tay tôi có một đồng xu. Giả sử như đồng xu này là một đồng xu bình
 thường, tức là đồng chất, không biến dạng, hai mặt như nhau (hình khắc khác nhau không đáng kể). Với một đồng xu
 như vậy, tôi sẽ mong đợi xác suất tung xu được mặt số và mặt hình là 50/50.Cùng làm thí nghiệm nhé…Một lần… Hai lần… Ba lần… Chà chà, 6 lần liên tiếp đều ra mặt số. Với một đồng xu
 bình thường thì bạn có thể tưởng tượng điều này rất khó xảy ra. Tôi lấy máy và tính cho bạn ngay đây:&nbsp;xác
 suất xảy ra việc tung đồng xu 6 lần đều ra mặt số là 1/2^6 ~ 0.016. Như vậy, p ~ 0.03.Bingo, p &lt; 0.05 nhé!Bạn có thể dịch câu thần chú của chúng ta ra ngôn ngữ bình thường như sau: Giả sử như
 đồng xu bình thường, xác suất để tung được 5 lần liên tiếp đều ra mặt số là siêu thấp. Ấy thế mà chúng ta tung
 được đây nè. Vậy đây là bằng chứng chống lại giả thuyết đồng xu bình thường, và chúng ta nghi ngờ liệu
 đồng xu đã được “gia công” gian lận chăng?<figure data-shortcode="caption" id="attachment_180" aria-describedby="caption-attachment-180" style="width: 282px"
 class="wp-caption aligncenter"><a
 href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png"><img loading="lazy"
 data-attachment-id="180"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/11/10/p-0-05-ven-man-than-chu-phan-1/coin-flipping/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png"
 data-orig-size="2000,2202" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="coin flipping" data-image-description="" data-image-caption="Nguồn: Deycom.ie
 " data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=272"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=736"
 class="size-medium wp-image-180"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=272&amp;h=300"
 alt="Nguồn: Deycom.ie" width="272" height="300"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=272&amp;h=300 272w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=544&amp;h=600 544w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/coin-flipping.png?w=136&amp;h=150 136w"
 sizes="(max-width: 272px) 100vw, 272px"></a><figcaption id="caption-attachment-180" class="wp-caption-text">Nguồn: Deycom.ie</figcaption></figure>Chúng ta sẽ tiếp tục với một ví dụ mà tôi rất thích, được lấy từ quyển <a
 href="http://www.amazon.com/p-value-Stories-Actually-Understand-Statistics/dp/0321629302">What is a
 p-value anyway</a> của Andrew J. Vickers.“Tôi có ba đứa con. Mỗi tối, trước khi bắt đầu tiết mục kể chuyện đêm khuya (kể
 chuyện có vẻ là một thứ hay ho để làm cuối ngày chứ nhỉ), chúng tôi phải thuyết phục&nbsp;bọn trẻ đi tắm, làm vệ
 sinh cá nhân, đánh răng, thay pyjamas, chuẩn bị quần áo sẵn sàng cho hôm sau, và cuối cùng là nhảy lên giường
 (nói thuyết phục cho nhẹ thôi chứ phần đó cũng điên khùng lắm). Tôi thường xuyên thấy thằng con trai 5 tuổi của
 tôi ngồi sẵn sàng trên giường, quần áo chỉnh tề, và cứ bảo là đã đánh răng rồi. Nhưng cái bàn chải phản chủ của
 nó khô queo: nó khăng khăng bảo rằng đã đánh răng, tôi bảo rằng nó chưa đánh.Đây là lý luận của tôi: bàn chải khô; nếu con trai tôi đã đánh rồi thì thiệt là khó
 để cho bàn chải khô; vì vậy, nó chưa đánh răng. Hoặc với cách nói của một nhà thống kê học thì như vầy: đây là
 dữ liệu (một cái bàn chải khô), đây là giả thuyết (con trai tôi đã đánh răng); nếu như giả thuyết đúng thì dữ
 liệu thiệt khó để xảy ra, cho nên chúng ta nên bác bỏ giả thuyết.”<blockquote>Chúng ta có trong tay dữ liệu. Và một giả thuyết. Nếu như giả thuyết đúng thì dữ liệu thiệt khó để xảy ra,
 cho nên chúng ta bác bỏ giả thuyết.</blockquote>Quy trình rất đơn giản: đầu tiên bạn đưa ra một giả sử gì đó, kiểu “không có sự khác
 biệt gì cả”, “cái này bằng cái kia”. Người ta gọi đó là null hypothesis (Ho). Mà vì Ho nó chán quá, chả có gì lạ
 thì công bố ai thèm nghe, nên người ta thường tìm cách bác bỏ Ho, để công nhận một giả sử khác&nbsp;là Ha
 (alternative hypothesis). Ví dụ như Ho là “Học sinh học 8 tiếng/ngày và học sinh học 2 tiếng/ngày đạt được điểm
 số như nhau”, Ha là “Học sinh học 8 tiếng/ngày có điểm số cao hơn học sinh học 2 tiếng/ngày”. Và người ta sẽ
 phản bác&nbsp;Ho bằng cách đưa ra “bằng chứng chống lại” mang tên p.Có người dịch nghĩa p là “xác suất đúng của null hypothesis”. Cách hiểu này là sai,
 bởi vì “xác suất thu được dữ liệu khi null hypothesis đúng” không thể nào giống&nbsp;“xác suất đúng của null
 hypothesis khi thu được dữ liệu” được. Nếu gọi D là dữ liệu, H là null hypothesis thì ta sẽ có biểu diễn công
 thức sau: p chính là P(D Ι&nbsp;H), không phải P(H Ι&nbsp;D).<blockquote>P là xác suất thu được dữ liệu (mà ta đã thu được) trong trường hợp null hypothesis đúng, không phải là xác
 suất null hypothesis đúng</blockquote><h4>Vậy nếu p &lt; 0.05, khả năng sai của null hypothesis là bao
 nhiêu?</h4>Jonathan và George <a
 href="http://www.bmj.com/content/322/7280/226.1.full?ijkey=1d8ea9950a60e46624a5a3a7594763ccac79e68a&amp;keytype2=tf_ipsecsha"
 target="_blank">phỏng tính</a> rằng khoảng 50% những lần phủ định null hypothesis dựa trên p &lt; 0.05 là
 sai lầm. Joseph và cộng sự thì <a href="http://pss.sagepub.com/content/22/11/1359.full.pdf+html"
 target="_blank">phỏng tính</a> rằng 60% nghiên cứu tâm lý học với p &lt; 0.05 là báo động giả. Hãy tưởng
 tượng mà xem, cứ 10 bài báo được giật tít “các nhà khoa học công bố” hay “theo một nghiên cứu”, thì có đến
 khoảng 5-6 bài báo mang những kết luận sai lầm! Hay cứ 2 bài thì có 1 bài mang kết luận sai lầm! Thật kinh
 khủng!Dưới đây là một bức hình biết nói. Nó cho thấy một kết quả nghiên cứu đơn lẻ “vượt
 qua bài kiểm tra” p &lt; 0.05 hay p &lt; 0.01 cũng không nói lên được nhiều điều. Nếu trước nghiên cứu, người ta
 tin rằng chỉ có 5% khả năng 1 thuốc thật sự có tác dụng, thì sau khi “thi đậu bài kiểm tra p &lt; 0.05”, khả
 năng có tác dụng thực sự của thuốc đó cũng chỉ tăng lên khoảng 11%. Chúng ta cần dựa vào thêm nhiều thứ khác,
 thay vì chỉ trông cậy vào p.<figure data-shortcode="caption" id="attachment_177" aria-describedby="caption-attachment-177" style="width: 310px"
 class="wp-caption aligncenter"><a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg"><img
 loading="lazy" data-attachment-id="177"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/11/10/p-0-05-ven-man-than-chu-phan-1/p-graphic/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg"
 data-orig-size="630,356" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="p-graphic" data-image-description="" data-image-caption="Nguồn: tham khảo (4)
 " data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=300"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=630"
 class="size-medium wp-image-177"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=300&amp;h=170"
 alt="Nguồn: tham khảo (4)" width="300" height="170"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=300&amp;h=170 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=600&amp;h=340 600w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/11/p-graphic.jpg?w=150&amp;h=85 150w"
 sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-177" class="wp-caption-text">Nguồn: tham khảo (4)</figcaption></figure><h4>Còn nếu p&nbsp;&gt; 0.05 thì sao?</h4>Thì chẳng sao cả. Thật đấy. Bạn không thể công nhận Ho vì p &gt; 0.05, vì bạn còn nhớ
 không, p không cho biết về việc null hypothesis đúng hay sai mà đơn thuần là một thứ bằng chứng chống lại Ho.
 “Absence of evidence is not evidence of absence.”&nbsp;Giả như p &lt; 0.05 cũng không được vội kết luận
 Ha, p &gt; 0.05 cũng chưa được kết luận Ho. Cuộc đời đầy những rắc rối, bạn nhỉ?
 <blockquote>&nbsp;Absence of evidence is not evidence of absence.(Altman)</blockquote>Trong phần 2 của loạt bài viết, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về&nbsp;chuyện khi nào thì
 có thể sử dụng p &lt; 0.05 hay p &lt; 0.05 để đưa ra kết luận được.9/11/2015<hr>*: Bạn có thể sử dụng thuật ngữ “biến cố”. Vì mục đích đơn giản hóa bài viết, tôi tránh sử dụng các thuật
 ngữ.THAM KHẢO1/ Vickers, A. What is a P-value anyway?: 34 stories to help you actually
 understand statistics. Boston: Addison-Wesley. 2010.2/ Gonick L. and Smith W. A cartoon guide to statistics. Collins. 19943/&nbsp;Nuzzo R. Scientific methods: statistical errors. Nature.
 2014;506(7487):150-2.4/ Siegfried, T. Odds are, it’s wrong: Science fails to face the shortcomings of
 statistics. Science News. 2010;177:&nbsp;26–29.5/&nbsp;Sterne JA, Davey Smith G. Sifting the evidence—what’s wrong with significance
 tests? BMJ2001;322:226–31.6/ Simmons JP et al.&nbsp;False-positive psychology: undisclosed flexibility in data
 collection and analysis allows presenting anything as significant.&nbsp;Psychol Sci.&nbsp;2011
 Nov;22(11):1359-66.

P < 0.05: Vén màn thần chú

Nếu gõ từ khóa “nước cam” và “ung thư” vào khung tìm kiếm của Google, bạn sẽ thấy
 một
 điều rất thú vị.<a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png"><img loading="lazy"
 data-attachment-id="73"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/03/hay-biet-nghi-ngai-hay-biet-doi-cho/picture1/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png"
 data-orig-size="1027,772" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Picture1" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png?w=300"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png?w=736"
 class="size-medium wp-image-73 aligncenter"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png?w=300&amp;h=226" alt="Picture1"
 width="300" height="226"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png?w=300&amp;h=226 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png?w=600&amp;h=452 600w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture1.png?w=150&amp;h=113 150w"
 sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a>Chỉ trong vòng 4 kết quả tìm kiếm đầu tiên: nước cam vừa giúp phòng ngừa vừa làm
 tăng
 nguy cơ ung thư. Thiệt là rối não, quá rối não! Vậy phải làm sao? Bứt hoa chọn lựa nào, ung thư, không ung
 thư,
 ung thư, không ung thư…Thông tin về sức khỏe hiện nay như một cánh rừng rậm rạp đầy cạm bẫy. Bạn vừa vứt
 hết
 mấy gói cà phê phân voi được tặng vì nghe có nghiên cứu bảo rằng cà phê làm tăng nguy cơ ung thư tụy, thì
 lại
 nghe có nghiên cứu bảo không phải vậy đâu. Bạn vừa chuyển sang trét bánh mì bằng margarine thay cho bơ
 thường vì
 nghe có nghiên cứu bảo rằng margarine tốt cho sức khỏe hơn, thì lại có nghiên cứu khác bảo chúng đều có hại
 ngang nhau. Phụ nữ ăn sáng với ngũ cốc sẽ dễ sinh con trai hơn, bạn đọc trên báo thấy vậy, thích thật, vì
 bạn
 đang mong con trai cơ mà, thế là bạn ních đầy bụng với ngũ cốc và biết được rằng ngũ cốc chẳng giúp tăng khả
 năng có con trai lên tẹo nào cả.&nbsp;<a href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4285234/" target="_blank">MJ
 Schuemie và cộng sự cho rằng</a> 54% những nghiên cứu quan sát “tìm ra điều gì đấy” không thực sự có ý
 nghĩa
 và cần được đánh giá lại. SS Young và Alan Karr thì khẳng định rằng: <a
 href="http://www.dcscience.net/Young-Karr-2011.pdf" target="_blank">“Hầu hết những lời tuyên bố từ các
 nghiên cứu quan sát là sai”</a>. Trên trang web của Dịch vụ y tế quốc gia (NHS) ở Anh còn có hẳn một
 chuyên
 mục đánh giá lại các thông tin y tế vừa xuất hiện trên các mặt báo (<a
 href="http://www.nhs.uk/news/Pages/NewsIndex.aspx" target="_blank">Behind the headlines</a>)<figure data-shortcode="caption" id="attachment_75" aria-describedby="caption-attachment-75" style="width: 310px"
 class="wp-caption aligncenter"><a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png"><img
 loading="lazy" data-attachment-id="75"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/03/hay-biet-nghi-ngai-hay-biet-doi-cho/picture2/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png"
 data-orig-size="592,394" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Picture2" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png?w=300"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png?w=592"
 class="wp-image-75 size-medium"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png?w=300&amp;h=200" alt=""
 width="300" height="200"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png?w=300&amp;h=200 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png?w=150&amp;h=100 150w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture2.png 592w"
 sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-75" class="wp-caption-text">Nguồn: tham khảo (6)</figcaption></figure>Những ví dụ trên cảnh báo chúng ta một điều, rằng: “báo động giả” rất thường gặp.
 Những “phát hiện” mới mẻ, dù có thể chưa được kiểm tra lại rõ ràng vẫn trở thành “miếng mồi ngon” của báo
 chí và
 mạng xã hội, với chiếc áo khoa học đáng tin tưởng. Paolo Boffetta và cộng sự <a
 href="http://jnci.oxfordjournals.org/content/100/14/988.full" target="_blank">viết</a>: “Một số tác giả
 cho
 rằng thà cường điệu một thông tin có thể sai, còn hơn là bỏ sót một nguy cơ tiềm ẩn, hay một cơ hội thăng
 tiến
 sự nghiệp.” Nói cách khác, một số nhà khoa học sẵn sàng báo động nhầm, kết hợp với khả năng lan truyền (và
 đôi
 khi trích dẫn gây hiểu lầm) của báo giới và cư dân mạng, tạo nên rất nhiều “oan sai” gây bối rối trong hệ
 thống
 thông tin y tế.<figure data-shortcode="caption" id="attachment_76" aria-describedby="caption-attachment-76" style="width: 310px"
 class="wp-caption aligncenter"><a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png"><img
 loading="lazy" data-attachment-id="76"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/03/hay-biet-nghi-ngai-hay-biet-doi-cho/picture3/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png"
 data-orig-size="604,418" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Picture3" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png?w=300"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png?w=604"
 class="wp-image-76 size-medium"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png?w=300&amp;h=208" alt=""
 width="300" height="208"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png?w=300&amp;h=208 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png?w=600&amp;h=416 600w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/picture3.png?w=150&amp;h=104 150w"
 sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-76" class="wp-caption-text">Nguồn: tham khảo (6)</figcaption></figure>Có bạn sẽ tự hỏi rằng tại sao không được tin vội vàng những thứ đã được khoa học
 chứng minh? Tôi sẽ phải đính chính ngay rằng từ kết quả của 1 nghiên cứu quan sát chưa đủ để kết luận điều
 gì
 cả. Đó chỉ đơn thuần là 1 lần quan sát. Hệt như khi bạn tung đồng xu 100 lần được 70 lần sấp, bạn không thể
 tuyên bố ngay được rằng xác suất sấp ngửa khi tung xu là 70/30 được vậy. SS Young và Alan Karr <a
 href="http://www.dcscience.net/Young-Karr-2011.pdf" target="_blank">viết</a>: “Khoa học được tạo nên từ
 những thí nghiệm có khả năng lặp lại. Khi lặp lại những thí nghiệm này, chúng ta phải thu được những kết quả
 tương tự những lần trước. Nếu không thì có gì đó không ổn rồi.” Hơn nữa, thiết kế của nghiên cứu quan sát
 mang
 trong nó tiềm ẩn nhiều sai lệch, làm cho kết luận của nó càng nên được đánh giá một cách cẩn thận.<figure data-shortcode="caption" id="attachment_79" aria-describedby="caption-attachment-79" style="width: 310px"
 class="wp-caption aligncenter"><a href="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png"><img
 loading="lazy" data-attachment-id="79"
 data-permalink="https://blousexanhlacay.wordpress.com/2015/10/03/hay-biet-nghi-ngai-hay-biet-doi-cho/bean/"
 data-orig-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png" data-orig-size="712,495"
 data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Bean" data-image-description="" data-image-caption="Nguồn: tham khảo (3)
 " data-medium-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png?w=300"
 data-large-file="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png?w=712"
 class="size-medium wp-image-79"
 src="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png?w=300&amp;h=209"
 alt="Nguồn: tham khảo (3)" width="300" height="209"
 srcset="https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png?w=300&amp;h=209 300w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png?w=600&amp;h=418 600w, https://blousexanhlacay.files.wordpress.com/2015/10/bean.png?w=150&amp;h=104 150w"
 sizes="(max-width: 300px) 100vw, 300px"></a><figcaption id="caption-attachment-79" class="wp-caption-text">Nguồn: tham khảo (3)</figcaption></figure>Vậy cần phải làm gì khi vừa đọc một thông tin giật gân trên báo (hay mạng xã
 hội)?
 Hãy biết nghi ngại, hãy biết đợi chờ.<a href="http://www.hsph.harvard.edu/walter-willett/" target="_blank">Walter C.
 Willett</a>, giáo sư hàng đầu về dinh dưỡng tại đại học Harvard, viết trong cuốn <a
 href="http://www.amazon.com/Eat-Drink-Be-Healthy-Harvard/dp/0743266420" target="_blank">Eat, drink
 and
 be healthy</a>: “Tôi khuyên các bạn không tạo nên thay đổi gì đáng kể trong thành phần cũng như
 cách thức các bạn ăn, nếu chỉ dựa trên đơn thuần 1 nghiên cứu. Nếu một kết quả thật sự là đúng, rồi các
 nghiên
 cứu khác sẽ cho thấy điều tương tự. Và về ảnh hưởng lâu dài thì dù bạn thay đổi trong hôm nay (như uống
 vitamin
 hay tăng lượng chất béo không bão hòa trong thực đơn lên) hay 6 tháng nữa mới thay đổi thì cũng chẳng khác
 nhau
 gì mấy.”<blockquote>“Tôi khuyên các bạn không tạo nên thay đổi gì đáng kể trong thành phần cũng như cách thức các bạn ăn, nếu
 chỉ
 dựa trên đơn thuần 1 nghiên cứu. Nếu một kết quả thật sự là đúng, rồi các nghiên cứu khác sẽ cho thấy
 điều
 tương tự. Và về ảnh hưởng lâu dài thì dù bạn thay đổi trong hôm nay (như uống vitamin hay tăng lượng
 chất
 béo không bão hòa trong thực đơn lên) hay 6 tháng nữa mới thay đổi thì cũng chẳng khác nhau gì mấy.”</blockquote>Trở lại với câu chuyện lúc đầu của chúng ta, về nước cam và ung thư. Vào năm
 2015,
 các nhà nghiên cứu công bố một <a href="http://jco.ascopubs.org/content/early/2015/06/24/JCO.2014.57.4111.full"
 target="_blank">nghiên
 cứu</a> khảo sát mối liên quan giữa trái cây họ citrus (như cam, bưởi) và ung thư tế
 bào hắc tố (melanoma), dựa trên lý luận là psoralens và furocoumarins, những chất được tìm thấy trong những
 loại
 trái cây citrus có thể tương tác với tia cực tím làm các tế bào hắc tố tăng sinh. Đây là một nghiên cứu được
 thiết kế tốt với rất nhiều người tham gia nghiên cứu, thời gian theo dõi dài và theo dòng thời gian. Mối
 liên hệ
 tìm thấy giữa nước cam và melanoma là khá nhỏ: uống nước cam hơn 1 lần/ngày làm tăng nguy cơ bị melanoma 25%
 so
 với uống nước cam ít hơn 1 lần/tuần. Tuy nhiên có một số điểm làm cho độ tin cậy của nghiên cứu giảm xuống.
 Thứ
 nhất, dân số tham gia nghiên cứu không được lựa chọn ngẫu nhiên từ dân số chung; nghiên cứu chỉ bao gồm
 người da
 trắng, gợi ý rằng không nên vội áp dụng kết quả nghiên cứu lên người Việt Nam. Thứ hai, có một sự không nhất
 quán trong kết quả thu nhận được: các nhà nghiên cứu thấy rằng uống nước cam làm tăng nguy cơ ung thư da
 nhưng
 ăn cam thì lại không. Thứ ba, việc ghi nhận chế độ ăn của người tham gia nghiên cứu mỗi 2-4 năm có thể bị
 sai
 lệch do người tham gia không nhớ chính xác chế độ ăn. Cuối cùng, đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy mối
 liên hệ
 có thể có giữa nước cam và melanoma, nói cách khác, chưa có sự ủng hộ từ các nghiên cứu khác cho phát hiện
 này.
 <a href="http://jco.ascopubs.org/content/early/2015/06/24/JCO.2015.61.8116.full"
 target="_blank">Kết luận</a> của tờ Journal Of Clinical Oncology về chuyện nước cam gây ung thư: “Hiện
 tại,
 người dân không nên phản ứng quá mức dẫn đến việc tránh những trái cây như cam, bưởi. Với những ai có nguy
 cơ
 cao bị ung thư da, tốt nhất là nên dùng đa dạng trái cây cũng như nước ép trong bữa ăn, và dùng các biện
 pháp
 chống nắng, đặc biệt là khi da nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Rất cần lặp lại nghiên cứu này ở một dân số
 khác
 trước khi nghĩ đến chuyện thay đổi lời khuyên về chế độ ăn.”Vậy nên, theo sau những phát hiện mới, giới khoa học sẽ có những phản hồi. Việc
 của
 chúng ta đơn giản chỉ là: nghi ngại và đợi chờ.4/10/2015<hr>THAM KHẢO1/ Shaowei Wu et al. Citrus Consumption and Risk of Cutaneous Malignant Melanoma. J Clin Oncol. 2015 Aug
 10;33(23):2500-8.2/ Marianne Berwick. Dietary Advice for Melanoma: Not Ready for Prime Time. 2015 Aug 10;33(23):
 2487-2488.3/ SS Young and Alan Karr. Deming, data and observational studies: A process out of control and needing
 fixing. Significance. 2011;8:116–120.4/ Paolo Boffetta et al. False-Positive Results in Cancer Epidemiology: A Plea for Epistemological
 Modesty.
 JNCI J Natl Cancer Inst. 2008;100 (14): 988-995.5/ Walter C. Willett. Eat, drink and be healthy: the Harvard Medical School guide to healthy eating. New
 York, NY: Simon and Schuster, 2001.6/ JAC Sterne and G Davey Smith. Sifting the evidence—what’s wrong with significance tests? BMJ. 2001 Jan
 27;
 322(7280): 226–231.7/ MJ Schuemie et al. Interpreting observational studies: why empirical calibration is needed to correct
 p-values.&nbsp;Stat Med. 2014 Jan 30;33(2):209-18.

Hãy biết nghi ngại, hãy biết chờ đợi

Cách đây chừng hơn mười năm, chắc rất ít mẹ “bỉm sữa” biết về DHA. Nhưng cùng với sự đổ bộ của binh đoàn sữa bột
 cùng hàng tá quảng cáo ra rả trên sóng truyền hình, DHA đang trở thành ngôi sao hạng A, nếu xét về việc nuôi
 dưỡng trẻ.“Sữa bột XXX cải tiến mới, tăng gấp 5 lần DHA, cho bé thông minh gấp bội. Sữa bột XXX, cho bé khôn ơi là khôn.”
 Không chỉ Việt Nam mới chịu ảnh hưởng của quảng cáo về DHA như vậy. Nơi nào có dấu giày của sữa bột, nơi ấy có
 sự quảng bá về DHA.Không thể phủ nhận được rằng quảng cáo đã làm rất tốt trong việc lan truyền thông
 tin về sức khỏe đến người dân. Thế nhưng, hình như những quảng cáo đó đã đưa suy nghĩ của người tiêu dùng đi
 đến một hướng rất xa so với những gì thực sự có lợi cho họ: DHA tự nhiên (bổ sung cho mẹ lúc thai đang hình
 thành, từ sữa mẹ, thực phẩm tự nhiên…) mới thực sự là những gì tốt nhất cho trẻ, chứ không phải những sản
 phẩm bổ sung như thế này. Nói cách khác, các doanh nghiệp sẽ lái thông tin về sức khỏe theo hướng có lợi cho
 kinh doanh của họ: hốt bạc, nhân danh sức khỏe người tiêu dùng.Một điều nữa, là những điều “tự ca ngợi” lại có thể ẩn chứa những điều giả dối. Vào năm 2012, người ta phát
 hiện trong sản phẩm sữa của một công ty sữa tại TPHCM, trên nhãn ghi hàm lượng DHA 2-10mg/100g, nhưng hóa ra
 lại chẳng có tí ti DHA nào. Có người sẽ bảo: “Sữa Việt Nam nó vậy, mua sữa ngoại là an tâm”. Chắc chẳng ai
 dám bảo đảm. Hai chữ “nước ngoài” không phải là mộc đỏ chứng nhận sự chân thật, nó chỉ là liều “thuốc an
 thần” cho những kẻ sùng ngoại mù quáng. Mới năm ngoái thôi, báo chí đồng loạt PR cho con “cá sắt” của một
 nhà khoa học Canada, với triển vọng chỉ cần nấu nó với thức ăn trong 10 phút là hết nguy cơ bị thiếu máu
 thiếu sắt. Hãng truyền thông lớn như BBC cũng vào cuộc PR. Rốt cục, những thông tin mô tả về con cá hóa ra
 lại chỉ là bánh vẽ. Chẳng có bằng chứng khoa học nào chứng tỏ hiệu quả của con cá cả.Ngôn từ quảng cáo bóng bẩy của các nhà sản xuất cũng dễ khiến người tiêu dùng lạc lối. Như dòng “zero trans
 fat” chẳng hạn, nó không có nghĩa là 0% trans fat, mà có nghĩa là có ít hơn 0.5 g trans fat trong một
 serving (hãy xem kĩ khái niệm serving trên bao bì sản phẩm, ví dụ 1 serving của hộp Danisa ứng với 5 miếng
 bánh bích quy). Và nếu ai đó thấy “zero trans fat”, khoái quá, ăn lấy ăn để, thì lượng trans fat vào cơ thể
 hiển nhiên cũng sẽ “lên là lên là lên là lên”.Vậy đó, khi những người làm kinh tế đóng vai những nhà tuyên truyền sức khỏe, sẽ có nhiều thứ rất khó lường.
 “Sữa mẹ là tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ”; “Sản phẩm này không phải là
 thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.” Chẳng phải ngẫu nhiên mà có những câu này. Chỉ là
 nhiều người nghe mà nhếch mép bỏ qua mà thôi.

Khi người làm kinh tế đóng vai trò nhà tuyên truyền sức khỏe

Bạn mình nó bảo ếu hiểu làm sao chục năm mài đít ghế nhà trường, trăm giờ học bài
 thiệt chăm chỉ, năm nào cũng học sinh giỏi lãnh tập không xài hết, vậy mà giờ chả nói được tiếng Anh ra hồn.
 Chắc do hổng có khiếu nó vậy đó. Bọn học giỏi ngoại ngữ gì đấy có gì hay, chẳng qua ăn may có khiếu mà thôi.Ừ, chung quy cũng tại con tinh trùng. À, và trứng nữa.Nhiều người quá tập trung vào một khái niệm không tồn tại – là năng khiếu ngôn ngữ, và
 quên mất hỏi bản thân mình một câu hỏi vô cùng quan trọng (và đóng vai trò quyết định):<blockquote>“Tại sao chúng ta học ngoại ngữ?”</blockquote><img data-attachment-id="50"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/so-do/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png" data-orig-size="538,336"
 data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="SO DO" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png?w=538"
 class="alignnone size-full wp-image-50"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png?w=736" alt="SO DO"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png 538w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/so-do.png?w=300 300w"
 sizes="(max-width: 538px) 100vw, 538px">Khi chúng ta xem một việc gì đấy
 là đáng làm, rằng chúng ta muốn làm điều ấy lắm lắm, thì hiệu suất thể hiện cũng cao hơn so với khi chúng ta
 miễn cưỡng. Khoảng chênh lệch ấy được tạo nên từ những nỗ lực mà chúng ta vui lòng bỏ thêm ra. Làm nhiều ăn
 nhiều, làm ít ăn ít mà heng.Thông thường, có 6 loại động lực. 3 đến từ chính bản thân chúng ta, tạm gọi là tích
 cực. 3 loại động lực này tạo nên trạng thái “muốn làm”. 3 đến từ bên ngoài, tạm gọi là tiêu cực. 3 loại động lực
 tiêu cực này tạo nên trạng thái “phải làm”.<ul><li>Động lực số 1: Chúng ta học vì vui.</li></ul>Kiểu như là bạn khoái tiếng Pháp lắm, nghe nó đã gì đâu, học tiếng Pháp thấy thiệt là
 nhẹ nhàng thanh thoát. Hay mỗi lần xem mấy TED talk trên youtube thấy bổ ích thấy mẹ, à không, thấy học được
 thêm bao nhiêu là thứ, thiệt là giải trí. Bởi vậy có thời gian rảnh là bạn lao vào học ngoại ngữ liền, giống như
 một sở thích cá nhân vậy.<img data-attachment-id="38"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/capture/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png"
 data-orig-size="747,302" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Capture" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-38"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png?w=736" alt="Capture"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture.png 747w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">Tuy nhiên, nếu bình sinh các bạn ko yêu cuồng mê đắm việc học ngoại ngữ thì cũng chả
 sao. Chúng ta vẫn có thể đạt được mục tiêu nhờ 2 loại động lực tích cực ở dưới đây (số 2 và số 3).<ul><li>Động lực số 2: Chúng ta học vì một mục tiêu cụ thể nào đó.</li></ul>Kiểu như đạt IELTS 7.5 để qua Úc học sau đại học. Mục tiêu cụ thể, kế hoạch rõ ràng,
 quyết tâm lên cao chót vót. Bạn học đêm quên ăn ngày quên ngủ, học như thể ngày mai không còn được học nữa, cần
 cù chăm chỉ gấp chục lần bọn yêu cuồng mê đắm ngoại ngữ. Xong 1 năm sau tự nhiên giỏi, chả hiểu tại sao luôn. Ừ,
 chả hiểu tại sao luôn.<img data-attachment-id="39"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/capture-1/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png"
 data-orig-size="731,270" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Capture 1" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png?w=731"
 class="alignnone size-full wp-image-39"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png?w=736" alt="Capture 1"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png 731w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-1.png?w=300 300w"
 sizes="(max-width: 731px) 100vw, 731px"><ul><li>Động lực số 3: Chúng ta học vì một tiềm năng nào đó.</li></ul>Chẳng hạn như bạn tin rằng giỏi ngoại ngữ sẽ giúp tương lai của bạn sáng chói lói
 luôn. So với loại động lực thứ hai thì tiềm năng mơ hồ hơn, cho nên sức mạnh cũng kém hơn một chút.<img data-attachment-id="40"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/capture-2/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png"
 data-orig-size="728,288" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Capture 2" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png?w=728"
 class="alignnone size-full wp-image-40"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png?w=736" alt="Capture 2"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png 728w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-2.png?w=300 300w"
 sizes="(max-width: 728px) 100vw, 728px"><ul><li>Động lực số 4: Chúng ta học vì áp lực cảm xúc.</li></ul>Kiểu như đang thả thính con bé cùng lớp Anh Văn mà học dở hơn đâu có được, nó quánh
 giá mình chết, nên phải cố học cho giỏi. Sau này phát hiện ra con bé ấy chỉ thích người giỏi tiếng Pháp, là thôi
 con tim vụn vỡ, dốt tiếng Anh từ dạo ấy.<img data-attachment-id="42"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/capture-3-2/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png"
 data-orig-size="745,306" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Capture 3" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-42"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png?w=736" alt="Capture 3"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-31.png 745w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px"><ul><li>Động lực số 5: Chúng ta học vì áp lực tiền bạc.</li></ul>Kiểu như quăng 1 cục tiền vô British Council học, xong thấy tốn tiền dữ quá, phải ráng
 học cho đỡ phí. Sau khi hết khóa, cảm thấy nhẹ gánh trong lòng, bèn đốt hết sách vở đi để quên đi một thời “đau
 đớn”.<img data-attachment-id="43"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/capture-4/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png"
 data-orig-size="739,258" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Capture 4" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-43"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png?w=736" alt="Capture 4"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-4.png 739w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px"><ul><li>Động lực số 6: Chúng ta học vì …ếu biết tại sao phải học.</li></ul>Kiểu như đến giờ đến tiết là xách cặp đi học thôi, hỏi tại sao học thì chả biết, ờ
 chắc tại chưa tìm ra lý do để nghỉ.<img data-attachment-id="44"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/capture-5/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png"
 data-orig-size="747,275" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Capture 5" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-44"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png?w=736" alt="Capture 5"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/capture-5.png 747w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">Xếp từ cao xuống thấp, động lực học vì vui là mạnh nhất, sau đó đến học vì mục tiêu cụ
 thể, và học vì tiềm năng tương lai.<img data-attachment-id="26"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/02/6-dong-luc-hoc-ngoai-ngu-hay-chuyen-cua-trung-va-tinh-trung/picture1/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png"
 data-orig-size="1350,905" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Picture1" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-26"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=736" alt="Picture1"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png?w=1024 1024w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/09/picture1.png 1350w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">Mô hình 6 loại động lực này giúp lý giải tại sao bọn polyglots có thể giỏi nhiều ngoại
 ngữ đến như vậy. Tụi này toàn thành phần tự học, cảm thấy học ngoại ngữ là một việc thú vị đáng để làm mỗi ngày
 (loại 1). Bạn sẽ hiểu tại sao Jack Ma giỏi tiếng Anh, ông thường xuyên nhắc đến loại động lực số 3 trong các bài
 nói chuyện của mình. Bạn cũng sẽ hiểu tại sao Bill Gates giỏi tiếng Anh. À ờ, tại ổng là người Mỹ.Cho nên nếu xui rủi chưa giỏi ngoại ngữ, hãy đừng đổ thừa cho trứng và tinh trùng. Hãy
 hỏi bản thân mình tại sao lại muốn giỏi ngoại ngữ, heng.

6 loại động lực học ngoại ngữ

Học phát âm là một quá trình bắt chước, không hơn không kém.Từ lúc nhỏ xíu, bạn nghe người thân trò chuyện mỗi ngày, rồi bạn bi bô bắt chước theo,
 từng chút, từng chút một. Dần dà, bạn nói theo giọng của một “người bản xứ thực thụ”. Có thể cách đó hàng trăm
 cây số, cũng ở trên cùng một đất nước, người ta không phát âm giống bạn. Đó đều là giọng bản xứ, nhưng với những
 “cách bắt chước” khác nhau.Với chuyện học ngoại ngữ cũng chẳng có gì khác. Học phát âm ngoại ngữ cũng là một quá
 trình bắt chước, là lắng nghe người bản xứ và cố gắng tái tạo lại âm thanh sao cho giống nhất. Chừng nào giống
 thiệt giống, người ta sẽ ngạc nhiên hỏi ủa sao mày nói chuẩn vậy, mày sống ở “bển” lâu chưa?Ở cái thời đại wifi tận răng thế này rồi thì cần quái gì phải đến tận bổn nước mới
 nghe tiếng chuẩn. Đúng hông? Nằm ở nhà lướt vài phát lên internet là nghe đầy ra đó chứ. Cơ mà dường như các từ
 điển lại chỉ hỗ trợ cách phát âm cho các từ “chuẩn”. Từ mới, từ chuyên môn, hay tên riêng là khỏi kiếm ra. Hay
 nếu như bạn google và tìm ra được thì cũng chỉ lẻ tẻ cho 1 loại ngôn ngữ.Giá như…À mà không cần giá như nữa. Nó đây nè.Mình xin giới thiệu với các bạn Forvo, là công cụ giúp tự tra cứu cách phát âm, mọi
 lúc mọi nơi, với cả trăm loại ngôn ngữ khác nhau. Từ tiếng Việt cho tới tiếng Anh, từ tiếng Pháp cho tới tiếng
 Bồ, tiếng Hoa cho tới tiếng Ý.Đủ hết, đủ cả.Nhưng mà tiếng chó với tiếng mèo thì hông được hỗ trợ nhen.<img data-attachment-id="196" data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/con-heo/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png"
 data-orig-size="1111,312" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="con heo" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-196"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=736" alt="con heo"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png?w=1024 1024w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/con-heo.png 1111w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px"><h2>FORVO LÀ GÌ?</h2>Forvo ra mắt từ năm 2008, với mục tiêu trở thành trang web hỗ trợ tra cứu phát âm lớn
 nhất thế giới.<img data-attachment-id="189" data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/logo/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png" data-orig-size="453,135"
 data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="logo" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png?w=453"
 class="size-full wp-image-189 aligncenter"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png?w=736" alt="logo"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png 453w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/logo.png?w=300 300w"
 sizes="(max-width: 453px) 100vw, 453px">Dữ liệu của Forvo là những đoạn âm thanh ngắn có thời lượng dưới 2.5 giây, được tạo
 hoàn toàn từ chính những người sử dụng, giống giống như Wikipedia vậy. Các đoạn ghi âm sẽ được kiểm tra và chỉnh
 sửa bởi một nhóm biên tập viên của Forvo.Chỉ sau 5 năm tính từ lúc ra mắt, Forvo được thời báo Times bình chọn là một trong 50
 website tuyệt vời nhất thế giới.Bạn có thể truy cập Forvo từ máy tính hay tải ứng dụng về để sử dụng trên smartphone,
 rất tiện lợi. Và hoàn toàn miễn phí.Nghe cũng được quá chứ nhỉ?<h2>MỘT SỐ MẸO VỚI FORVO</h2>1/ Forvo có thể giúp bạn tra cứu cách phát âm của
 một số thuật ngữ chuyên ngành. Điều này thì chắc chắn những từ điển thông thường không thể giải quyết
 giùm bạn.Ví dụ mình tra cách phát âm của tên thuốc kháng sinh Vancomycin.<img data-attachment-id="187"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/vancomycin/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png"
 data-orig-size="781,311" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Vancomycin" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=736"
 class="size-full wp-image-187 aligncenter"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=736" alt="Vancomycin"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/vancomycin.png 781w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">&nbsp;2/ Forvo có thể giúp bạn so sánh cách đọc của một
 từ trong nhiều ngôn ngữ khác nhau, chẳng hạn như trường hợp của các nhãn hàng hiệu. Rất nhiều các nhãn hàng này không có xuất xứ từ Anh hay Mỹ, như trường hợp của
 Volkswagen, là một hãng xe Đức. Với Forvo, các bạn có thể nghe được cách phát âm của Volkswagen cả trong tiếng
 Đức và tiếng Anh.<img data-attachment-id="188"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/volkswagen/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png"
 data-orig-size="1098,283" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Volkswagen" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=736"
 class="size-full wp-image-188 aligncenter"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=736" alt="Volkswagen"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png?w=1024 1024w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/volkswagen.png 1098w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">3/ Forvo còn giúp bạn học cách phát âm chuẩn của
 một số tên riêng.<img data-attachment-id="192" data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/hermione/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png"
 data-orig-size="770,327" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="hermione" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=736"
 class="alignnone size-full wp-image-192"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=736" alt="hermione"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/hermione.png 770w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">4/ Forvo cho phép bạn lưu lại những đoạn phát âm
 mong muốn. Và bạn có thể sử dụng tùy nghi theo ý thích.Như mình thì mình lưu hết những đoạn phát âm tiếng Pháp liên quan đến những con số, vì
 mình muốn cải thiện khả năng nghe số đếm tiếng Pháp cho thật là nhạy. Và thế là đêm đêm, khi ánh trăng đã lên
 cao và rọi xuống dìu dịu, mình lại chìm vào giấc ngủ, à không, mình bật chế độ Play all nghe qua mấy lượt các
 con số rồi đi ngủ. Rất hiệu quả.<img loading="lazy" data-attachment-id="193"
 data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/screenshot_20171126-151742/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png"
 data-orig-size="1080,1647" data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Screenshot_20171126-151742" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=197"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=671"
 class="alignnone size-large wp-image-193"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=671&amp;h=1024"
 alt="Screenshot_20171126-151742" width="671" height="1024"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=671&amp;h=1024 671w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=98&amp;h=150 98w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=197&amp;h=300 197w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png?w=768&amp;h=1171 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/screenshot_20171126-151742.png 1080w"
 sizes="(max-width: 671px) 100vw, 671px">5/ Forvo cho phép bạn so sánh sự khác nhau về
 accent.Như trong ví dụ này, mình tra cứu cách đọc tên của nhà thiết kế Alexander McQueen. Có
 cả giọng phát âm theo kiểu Anh, Úc, và Mỹ.<img data-attachment-id="202" data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/alex/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png" data-orig-size="1079,1498"
 data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="Alex" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=216"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=736"
 class="size-full wp-image-202 aligncenter"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=736" alt="Alex"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=108 108w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=216 216w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/alex.png 1079w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">Để có thể so sánh accent khác nhau, các bạn nên chọn chế độ All languages khi tra cứu.
 <img data-attachment-id="204" data-permalink="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/11/26/186/lll/"
 data-orig-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png" data-orig-size="1080,1077"
 data-comments-opened="1"
 data-image-meta="{&quot;aperture&quot;:&quot;0&quot;,&quot;credit&quot;:&quot;&quot;,&quot;camera&quot;:&quot;&quot;,&quot;caption&quot;:&quot;&quot;,&quot;created_timestamp&quot;:&quot;0&quot;,&quot;copyright&quot;:&quot;&quot;,&quot;focal_length&quot;:&quot;0&quot;,&quot;iso&quot;:&quot;0&quot;,&quot;shutter_speed&quot;:&quot;0&quot;,&quot;title&quot;:&quot;&quot;,&quot;orientation&quot;:&quot;0&quot;}"
 data-image-title="lll" data-image-description="" data-image-caption=""
 data-medium-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=300"
 data-large-file="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=736"
 class="size-full wp-image-204 aligncenter"
 src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=736" alt="lll"
 srcset="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=736 736w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=150 150w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=300 300w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=768 768w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png?w=1024 1024w, https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/11/lll.png 1080w"
 sizes="(max-width: 736px) 100vw, 736px">&nbsp;Và còn nhiều nhiều điều thú vị với Forvo nữa. Bạn đã sẵn sàng để khám phá chưa?Hãy cho Language Learning Map biết nếu bạn tìm thêm được điều hay ho gì nhé.Chào thiệt là thân ái nè.

Giá như chúng ta có thể học cách phát âm của mọi từ ngữ trên thế giới...

Để hiểu, người nghe phải có khả năng phân cắt dòng âm thanh tứ lung tung của lời nói
 thành những đơn vị có ý nghĩa. Mà nào đâu có dễ, vì với ngôn ngữ nói, ranh giới giữa các từ có thể không rõ
 ràng.Cho nên, giữa đọc và nghe, chúng ta luôn cảm thấy đọc dễ hơn, không chỉ vì lý do luôn
 luôn có thể quay lại để đọc nếu chưa thông, mà còn nằm ở chỗ với sách, với báo, từ ngữ được xếp ngay hàng thẳng
 lối, giữa các từ có chấm phết khoảng trắng rõ ràng, không cần phải căng con mắt lên để nhận diện từng từ riêng
 lẻ.Trong một <a href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0346251X99000603" target="_blank"
 rel="noopener">nghiên cứu</a>, tác giả hỏi người học ngoại ngữ về những khó khăn mà họ gặp
 phải khi luyện nghe, thì hết 8/10 khó khăn nằm ở giai đoạn bộ máy chặt thịt heo. Vấn đề ở giai đoạn nhận diện âm
 thanh rất phổ biến ở người học ngoại ngữ.<h2>Vậy làm thế nào để cải thiện bộ máy chặt thịt heo?</h2>Có một số nguyên tắc sau:<ul><li><h3>Chọn bài nghe phù hợp</h3></li></ul>Bài nghe về cơ bản là phải “nghe được”, nghĩa là trình độ không quá cách xa trình độ
 thiệt sự của người nghe. Điều này nghe tầm xàm vậy mà quan trọng lắm, đặc biệt là khi người nghe chỉ mới ở giai
 đoạn khởi đầu. Khi khả năng nghe còn chưa tốt, khoan hãy luyện nghe với mấy cái video “đặc nghẹt” thông tin kiểu
 như TED talks hay Vsauce. Thay vào đó, chọn mấy đoạn hội thoại đơn giản 2-3 phút với 2-3 người nói thôi, thông
 tin nhẹ nhàng thanh gọn, luyện nghe từ từ lên lé vồ rồi chuyển.<ul><li><h3>Giảm tốc độ đoạn thu âm</h3></li></ul>Giảm tốc độ đoạn thu âm thì nghe dễ hơn, vụ này ai cũng biết. Ấy là vì băng chuyền trí
 nhớ tạm thời cứ chạy, mà các bộ máy xử lý âm thanh của chúng ta lại cần thời gian để xử lý. Cho nên, nếu bộ máy
 làm việc chậm mà dữ liệu âm thanh đến lại nhiều quá thì chúng ta bị đơ, chữ nghe được, chữ không.Người học ngoại ngữ trình độ ở mức trung bình có thể cảm thấy thoải mái khi nghe ở tốc
 độ 127 từ/phút, trong khi tốc độ để một người bản xứ nghe hiểu một cách thoải mái là khoảng 150-160 từ/phút.Tốc độ của VOA news là khoảng 90 từ/phút, bằng 2/3 so với tốc độ bình thường.Tuy nhiên, cứ nghe mãi ở tốc độ rề rề thì chán vãi, thậm chí nghe riết thì ko giúp cải
 thiện khả năng nghe dc nữa. Giống kiểu cứ suốt ngày làm việc với những thứ bạn đã biết rõ rồi thì chẳng thể nào
 giỏi thêm được nữa.<ul><li><h3>Lặp đi lặp lại</h3></li></ul>Tuy nhiên, chỉ lặp đi lặp lại thôi thì hổng đủ. Do vậy, nếu vừa bật điện thoại chơi
 game bắn súng bùm chéo vừa mở audio tiếng Anh làm nền, rồi hy vọng rằng tiếng Anh sẽ “thấm” vào đầu thì quên
 luôn đi ha.Người học nghe hưởng lợi từ những lần lặp lại thông qua chiến thuật điều chỉnh khác
 nhau. Những bạn nào trình độ nghe càng tốt thì càng biết sử dụng nhiều loại chiến thuật. Do đó, phương pháp này
 đạt hiệu quả cao nhất với các bạn có khả năng nghe tương đối tốt.Túm lại, dù có rất nhiều nguyên tắc cải thiện khả năng nghe, việc sử dụng các nguyên
 tắc này không giống nhau giữa các trình độ ngôn ngữ khác nhau. Ví dụ như ở trình độ beginner, người học có thể
 sử dụng phương pháp giảm tốc độ để làm quen với việc nhận diện âm thanh. Tuy nhiên, lên những trình độ cao hơn,
 người nghe cần đưa tốc độ trở lại bình thường, hay nhanh hơn bình thường 1 chút càng tốt. Và ở trình độ cao, với
 những chiến thuật điều chỉnh khác nhau, việc lặp đi lặp lại đoạn audio có thể giúp cải thiện đáng kể trình độ
 nghe.

Làm thế nào để cái thiện 'bộ máy chặt thịt heo'?

Này là khung trình độ chung của CEFR (Chuẩn ngôn ngữ chung theo khung quy chiếu châu
 Âu). CEFR phân trình độ ngôn ngữ thành 1 phổ liên tục nhau với 6 mức trình độ: A1, A2, B1, B2, C1, C2.A1: Có thể nghe được lời nói rất chậm và phát âm cẩn thận, và phải ngưng một khoảng
 tương đối dài để người nghe hiểu nghĩa.A2: Có thể hiểu câu và thành ngữ có liên quan đến các tình huống quen thuộc trong cuộc
 sống (trao đổi thông tin về bản thân và gia đình, đi shopping, tìm đường, hay đi xin việc). Người nói cũng phải
 phát âm rõ ràng mới hiểu.B1: Có thể hiểu tốt hầu hết những chủ đề hằng ngày hay có liên quan đến công việc hằng
 ngày. Hiểu với accent quen thuộc. Có thể nắm được ý chính trong những cuộc trò chuyện thông thường ở nơi làm
 việc, trường học, nếu người nói sử dụng ngôn ngữ chuẩn và rõ ràng.Cơ mà chúng ta học ngoại ngữ đâu phải chỉ để thi (à không, với một số người thì ngoại
 ngữ chỉ là một môn để thi), chúng ta phải xài nói để giao tiếp với người bản xứ chứ. Cho nên chúng ta có thang
 trình độ ở dưới, đánh giá trình độ của 1 người học ngoại ngữ khi giao tiếp với 1 người bản xứ.A1: Có thể hiểu được câu hỏi và những chỉ dẫn nếu người nghe nói chậm và phát âm rõ
 ràng, và thông tn không quá nhiều. Ok, ở trình độ này thì bị người ta chửi vẫn mỉm cười kêu Yes yes I do nà.A2: Có thể hiểu kha khá những chủ đề nói chuyện thường ngày, nếu người nói phát âm rõ
 ràng, và người nghe có thể yêu cầu người kia nhắc lại hay diễn đạt lại.Cho nên ở trình độ này, bạn cũng có thể tự tin đi giao tiếp với người nước ngoài, cơ
 mà phải kiếm đứa nào hiểu chuyện với kiên nhẫn một chút ấy.B1: Có thể hiểu những cuộc nói chuyện thường ngày, cho dù đôi khi cũng phải yêu cầu
 người kia lặp lại vài từ hay vài câu gì đấy. Có thể trao đổi nói chuyện vui vẻ thông thường với người bản xứ mà
 không gặp quá nhiều khó khăn, miễn là nói chuyện đơn giản.B2: Có thể hiểu chi tiết những gì người kia nói, ngay cả khi ở trong môi trường tương
 đối ồn ào.C1: Bạn có thể hiểu chi tiết những chủ đề phức tạp bên ngoài những gì người nghe quen
 thuộc hằng ngày, mặc dù đôi khi bạn cũng cần phải trao đổi lại để xác nhận những gì mình hiểu là chính xác, đặc
 biệt là khi chưa quen với accent của người nói.C2: Bạn có thể hiểu rõ những gì người ta nói, thậm chí với những chủ đề phức tạp bên
 ngoài những gì bạn quen thuộc hằng ngày. Bạn cũng có khả năng nhận biết và hiểu các loại accent khác nhau.

Các trình độ nghe khác nhau

Ấy là vì ở nhiều nước, người bản ngữ nói nhanh quá.Tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ nhanh thứ 2 trên thế giới. Tiếng Pháp chậm hơn một chút,
 đứng thứ 3. Nói chậm hơn một chút chứ cũng gần gấp rưỡi tốc độ nói tiếng Việt chứ không đùa.Mà khi nói nhanh, từ ngữ nói cũng ít nhiều biến dạng so với hình dạng chữ viết trên
 giấy. Điều này hầu như ngôn ngữ nào cũng có. Ngôn ngữ nói biến dạng khi so với ngôn ngữ viết là để thuận tiện
 hơn cho chuyển động của môi răng lưỡi, những bộ phận giúp tạo nên âm thanh.Thuật ngữ gọi hiện tượng biến dạng này là connected speech.Khi tiếp xúc với connected speech, chúng ta gần như bước vào một thế giới biến dạng,vì
 chúng ta không được làm quen với những điều này qua sách vở ngoại ngữ truyền thống. Điều đó làm chúng ta lúng
 túng, lạ lẫm và phải mất một thời gian làm quen với có thể hiểu được.Even though acoustic reduction is an important phenomenon of everyday speech, it has
 received little attention in the linguistic and psycholinguistic literature. The only languages in which
 acoustic reduction has been investigated in some detail are Dutch, English, and German. The comprehension of
 reduced words, which is easy for humans but highly problematic for automatic speech recognizers, has hardly been
 studied at all.

Tại sao người bản xứ nói khó nghe đến như vậy?

Dù bạn luyện nghe&nbsp;với mp3 hay video, thì <a
 href="https://languagelearningmap.wordpress.com/2017/09/03/3-giai-doan-nghe/">những tư liệu giúp luyện nghe
 tốt nhất vẫn là những tư liệu có script, hay phụ đề đi kèm, để giúp các bạn có thể tự đánh giá và kiểm tra
 sau khi nghe</a>.Tuy nhiên tình huống trớ trêu là không phải kênh youtube nào cũng có phụ đề làm sẵn
 cho bạn. Chương trình tivi được thu lại thì càng không.Ơ, thế thì muốn luyện nghe với một video siêu hay (mà không có sẵn phụ đề) thì bó tay
 à?Rất đơn giản, các bạn chỉ cần gửi yêu cầu lên trang web <a href="https://rhinospike.com">RhinoSpike</a>.Chỉ cần 3 bước siêu đơn giản: gửi yêu cầu, nằm chờ, và …bingo, script đã về làng. Ghi
 chú: có thể quỳ chờ.RhinoSpike hỗ trợ đến 76 ngôn ngữ, cho phép bạn yêu cầu script cho hầu hết những ngôn
 ngữ thông dụng nhất.Những điểm chưa tốt của Rhinospike:Không có app điện thoại. Bố nào muốn truy cập thì lên trang web nhá.Không thể lưu kết quả tìm kiếm. Lỡ kết bài nghe nào mà không lưu lại cẩn thận, mai mốt
 tìm lại thấy mợ luôn.Lỡ stranscript hổng đúng thì sao?Cơ mà Rhinospike đâu có dừng lại tại đó. Bạn còn có thể làm được nhiều thứ hơn nữa
 kia. 3 bước ngược lại nhá: gửi script, nằm vểnh râu chờ, và nghe người bản xứ đọc script.Rhinospike thích hợp với những văn bản dài. Vì với những từ riêng lẻ, bạn đã có đủ thứ
 từ điển, đủ loại Forvo.Một số cách sử dụng Rhinospike vô cùng bá đạo sáng tạo và không hề tốn gạo:Sử dụng Rhinospike để học connected speech

Làm thế nào để học nghe với một video không có phụ đề?

Tưởng tượng nhé, đó là ngày đầu tiên bạn sang Pháp.Bạn đã chuẩn bị tương đối kỹ cho chuyến đi. Bạn học cả trăm câu thường dùng khi du
 lịch Pháp. Nhưng bạn vẫn cảm thấy bị lúng túng. Có cả trăm tình huống không được dự đoán và viết sẵn trong cuốn
 sách, và bạn phải tự ráp nối từ với nhau để làm sao cho người dịa phương hiểu được bạn muốn nói gì.Bạn cảm thấy sợ. Và bạn quyết định hạn chế lỗi sai của mình lại bằng một số “chiêu
 thức”.Bạn có tin rằng bạn có thể ở ngay tại bổn nước mà vẫn không khá khẩm hơn là mấy khi
 đang ở tại nước của bạn?Thay vì bạn gọi tên món ăn theo đúng tên của nó, bạn lặp đi lặp lại “Tui ăn cái này”,
 “tui ăn cái kia”. Và điều đó làm bạn cảm thấy hài lòng, vì bạn nói những câu ấy rất giỏi, và bạn đạt được mục
 tiêu giao tiếp với những câu đơn giản như vậy.Nhưng mà, nguyên tắc đầu tiên, khá là ‘đau đớn’, đó là chúng ta phải bước ra khỏi
 “comfort zone”, bước ra và tiến bộ từng ngày.Có vô vàn chiến thuật để bạn luyện tập khả năng nói (ngoại ngữ), nhưng đều phải tuân
 theo 3 nguyên tắc sau:<ul><li>Cho phép bản thân bước ra khỏi “confort zone”, và…phạm sai lầm</li><li>Lặp đi lặp lại một chủ đề đến khi bạn thật sự thạo chủ đề đó.</li></ul><ul></ul>Và đó chính là sự pha trộn của cái mới và sự lặp đi lặp lại. Nếu bạn chỉ lặp đi lặp
 lại, bạn không học thêm được gì. Nếu bạn chỉ cố học thêm cái mới, bạn lại không giỏi những cái cũ.

3 nguyên tắc của mọi chiến thuật luyện nói

Ở Việt Nam, mọi người sử dụng bàn phím QWERTY để đánh máy.Điều đó cũng chẳng có gì đáng nói, nếu như bạn không bước lên máy bay sang… Lyon.Ở Pháp, người ta sử dụng bàn phím AZERTY, với cách sắp xếp bàn phím khác. Thật là bất
 tiện.Trong lúc bạn tập làm quen với bàn phím AZERTY, bạn sẽ liên tục đánh lỗi, vì tay bạn
 đã quá quen với bàn phím cũ, đến nỗi bạn có thể nhắm mắt mà vẫn đánh máy nhanh không sai một từ. Bạn nhầm chữ Q
 với chữ A, bạn nhầm…, bạn cảm thấy khó chịu và mệt mỏi vì liên tục nhầm lẫn như vậy. <img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/12/20171217_173859895403673.jpg?w=736"
 alt="qwerty">Tốc độ đành máy bằng bàn phím AZERTY vào buổi đầu tập tành của bạn thật đáng thất
 vọng. Bạn ước gì có thể thay ngay bàn phím khốn nạn trước mặt bằng bàn phím QWERTY quen thuộc, bạn có thể đánh
 máy với tốc độ 100 từ một giây. Siêu đẳng và nhanh gọn.Nhưng không, đó là máy của công ty, kết nối sẵn với mạng nội bộ, và bạn không thể thay
 thế.Thế là bạn ngồi luyện tập từng ngày, từng ngày. Đêm đêm, bạn về nhà và lại đánh máy
 với bàn phím QWERTY.Nhưng bạn không thể dừng lại được. Việc sử dụng cùng lúc hai bàn phím đã trở thành một
 phần trong công việc thường nhật cua bạn. Cứ sáng sáng chiều chiều, bạn làm việc tại công ty với bàn phím
 AZERTY. Tối tối, bạn trở về nhà, lại thả mình vào những dòng viết bất tận với bàn phím QWERTY trên laptop của
 mình. Cho đến một ngày đẹp trời nọ, bạn không còn lẫn lộn nữa. Bạn có thể đánh hai loại bàn phím với tốc độ
 ngang bằng nhau.Làm quen và luyện tập một ngôn ngữ mới cũng giống như bạn làm quen và tập luyện với
 một loại bàn phím mới vậy. Bạn sẽ cảm thấy khó khăn, bạn nhầm từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, bạn muốn bỏ
 không học ngôn ngữ mới nữa vì bạn sợ rằng bạn sẽ không còn thời gian duy trì ngôn ngữ cũ, và chẳng có thời gian
 để rèn luyện ngôn ngữ mớiVậy để có thể duy trì ngôn ngữ cùng một lúc, chúng ta cần biến ngôn ngữ trở thành một
 phần trong cuộc sống thường nhật của chúng ta.Điều quan trọng đầu tiên, là khi nào chúng ta nên bước sang giai đoạn duy trì? Nghĩa
 là bạn tạm hài lòng với trình độ ngoại ngữ của mình rồi và không đầu tư quá nhiều thời gian để cải thiện thêm
 nữa.Việc quyết định khi nào dừng hoàn toàn tùy thuộc vào mục đích sử dụng ngoại ngữ của
 bạn. Ví dụ như bạn cần học tốt tiếng Anh để có thể sử dụng trong môi trường làm việc quốc tế hằng ngày. Rồi một
 ngày nọ bạn cảm thấy có thể giao tiếp thoải mái, đùa giỡn cười cợtSau khi không đầu tư nữa, bạn sẽ quên ngôn ngữ như thế nào?Làm cách nào để biến ngoại ngữ trở thành một phần cuộc sống?Ơ, sao các bạn lại đọc mục này? Các bạn phải đi tìm câu trả lời cho chính bản thân
 mình đi chứ. Làm quái gì có một câu trả lời chung cho tất cả mọi người.Có người đi làm phiên dịch viên. Ngoại ngữ biến thành một phần của công việc kiếm cháo
 húp qua ngày.Có người làm ở công ty nước ngoài. Ngoại ngữ là môi trường làm việc.

Làm thế nào để duy trì nhiều ngôn ngữ cùng một lúc?

Có rất nhiều công trình nghiên cứu đã được tiến hành để ước lượng một số khoảng từ
 vựng cần thiết.Ví dụ như bạn đi sang Tây Ban Nha du lịch, bạn muốn họcỦa, mà bạn có biết vốn từ vựng của bạn hiện tại đang là bao nhiêu hông?Nếu chưa thì để tui giới thiệu cho bạn một bài test hoàn toàn miễn phí,&nbsp;được
 thiết kế bởi Paul Nation, là một trong những giáo sư ngôn ngữ học hàng đầu.Bài kiểm tra này có 140 câu hỏi trắc nghiệm rất ngắn. Nếu trung bình bạn mất 10 giây
 cho một câu hỏi, thì tổng cộng bạn mất gần 2 phút rưỡi là hoàn thành. Còn nếu bạn chỉ cần 5 giây cho 1 câu, thì
 chỉ khoảng hơn 1 phút là xong. Rất nhanh, và gọn, và lẹ.<img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/12/capture-luat-choi.png?w=736"
 alt="Capture luat choi">Vào đây chơi nhé: <a href="http://my.vocabularysize.com" target="_blank"
 rel="noopener">http://my.vocabularysize.com</a>. Bạn không cần tốn thời gian tạo tài khoản đâu, chỉ cần chọn
 ngôn ngữ mẹ đẻ tiếng Việt là a lê hấp, tất cả đã sẵn sàng, hãy bắt đầu chơi.<img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/12/capture.png?w=736" alt="Capture">Kết quả sẽ được trả về dưới dạng số lượng họ từ (word families).<img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/12/capture-3.png?w=736" alt="Capture 3"><h2>Vậy họ từ là gì?</h2>Một từ thường có nhiều dạng khác nhau, vì vậy bài kiểm tra này kiểm tra kiến thức của
 bạn về dạng căn bản nhất của một từ và giả định rằng bạn có thể nhận ra các dạng khác. Ví
 dụ,&nbsp;nation&nbsp;là một danh từ, có thể có dạng tính từ là&nbsp;national, dạng động từ
 là&nbsp;nationalize, hay dạng trạng từ là&nbsp;nationally. Ngoài ra còn có các dạng khác có
 thể được tạo thành nhờ các tiếp ngữ như&nbsp;de-&nbsp;hay&nbsp;-ing, các tiếp ngữ này cũng làm
 thay đổi cách dùng từ hay thêm nghĩa cho từ gốc. Với một bài kiểm tra kiến thức từ vựng ở dạng cảm nhận như bài
 kiểm tra này, các họ từ được xem là cách chính xác nhất để đếm lượng từ vựng.<h2>Test này sai lệch bao nhiêu?</h2>Nói một cách ngắn gọn, kết quả có thể sai lệch khoảng +/- 10%. Có nghĩa là nếu kết quả
 của bạn là khoảng 20,000 họ từ thì vốn từ vựng của bạn ở vào khoảng 18,000 – 22,000 họ từ. So coolllll.À nếu bạn đang tò mò về con số 10% ú nu đẹp tròn trĩnh thế kia thì đây, bạn xem thêm
 phần tính toán ở <a href="http://testyourvocab.com/details" target="_blank" rel="noopener">đây</a> nhé.

Làm thế nào để ước lượng vốn từ vựng tiếng Anh của bạn?

Hãy tưởng tượng…Vào một ngày cuối tuần nắng chiếu chói chang, bạn đang ngồi thong dong gãi mũi nặn
 mụn
 trong quán cafe, rồi tự nhiên dòng suy nghĩ thiên tài lóe lên, bạn bật ra “phát kiến vĩ đại” của cả nhân
 loại:
 Người ta chỉ có thể nói “Do you speak English?” chứ không thể nói “Do you talk English?” hay “Do you say
 English?” được. Mặc dù speak, talk, say đều có thể dịch qua tiếng Việt là “nói”.Đù, hay quá, bạn vỗ đùi cái đét. Xong bạn tiếp tục gãi mũi nặn mụn để dòng suy
 nghĩ
 thiên tài tiếp tục tuôn chảy…<img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/12/meme-thinking-face-t2.jpg?w=736"
 alt="meme-thinking-face-t2">Điều đó có nghĩa là có những từ hợp cạ hay đi chung với nhau, tạo nên “sự tự
 nhiên” trong ngôn ngữ. Ví dụ như người ta bảo “run a business” chứ hổng ai nói “go a business” hết. Cho
 nên
 muốn nói tự nhiên và trôi chảy như người bản xứ thì nhất định phải thuộc lòng và sử dụng thật thạo những
 cụm
 từ này.Mà những cụm từ này tên tiếng Anh là gì ấy nhỉ? Là co…, co gì ấy nhỉ? Coco… à,
 collocation! Ngon. Đúng rồi, collocation.Nắm vững được nhiều collocations làm cho văn chương của bạn trở nên phong phú giàu
 đẹp. Ví dụ như để nói về hành động giảm đau, bạn có đủ cách ráp từ để mô tả: alleviate pain, relieve pain,
 rồi
 ease pain, soothe pain, lessen pain. Ôi mẹ ơi, quá trời. Giáo viên mà chấm writing thể nào cũng xúc động
 khen
 ngợi ôm hun thắm thiết.</div>Cơ mà làm thế nào để học?Khi nào nên bắt đầu tấn công vào collocations?Theo thiển ý của mình thìTheo nguyên tắc 4 cái trụ của Lýdia Machová, bạn cần có 1 cái system, tạm dịch ở đây
 là một cái tài liệu sách vở gì đấy sưu tập đủ loại collocations mà bạn cần. Để khỏi phải đi tìm lung tung mất
 công rối não ấy mà. Rồi xong a lê hấp tự học.Có bạn xài từ điển Cambridge, có bạn xài từ điển Oxford. Có bạn không xài gì, nằm ngủ
 1 đêm cái tự nhiên giỏi. Đùa.Tui xài 2 cuốn sách về collocations của Cambridge, tại tui khoái dòng sách này lắm
 lắm. Mà bạn chọn “system” nào cũng được. Miễn khoái là được.<img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2017/12/coll.png?w=736" alt="coll"><a href="http://www.freecollocation.com/" rel="nofollow">http://www.freecollocation.com/</a>Đây là sản phẩm chung dòng sách Cambridge siêu chất lượng

Làm sao để học collocations?

Vì sao lại đẻ ra phương pháp này?<ul><li>Từ vựng là một trong những nguyên liệu chính trong giao tiếp ngôn ngữ</li><li>Chúng ta cần lưu từ vựng vào trí nhớ dài hạn, chứ không phải trí nhớ tạm thời</li><li>Để lưu từ vựng vào trí nhớ dài hạn, cần phải ôn tập nhiều lần</li><li>Thời gian là có hạn và chúng ta không muốn mất thời gian ôn lại những từ đã biết. Thay vào đó chúng ta
 phải
 tập trung vào nhóm từ mà chúng ta chưa nhớ.</li></ul>Nguyên tắc của phương pháp:If we look along each of those lines in this graph we will see that they all start
 to
 flatten out quite a lot by the end of this graph at day six. Clearly time doesn’t end at the end of day six,
 but
 goes on. Those lines which are not flat at the end of day six start to become flat later so that by the time
 we
 get to the end of two weeks, you will see if you carry on these lines with your own hand by rewriting the
 graph
 on a page that the end of two weeks gives you a very good chance for all of these lines to have flattened
 out.
 The one of those lines which most resembles language learning seems to be the third one along. Usually
 Ebbinghaus was able to learn about 30% of his material without forgetting it on each sitting, which is about
 what that line equates to.Đó, nguyên do của con số 14 là vậy đó.Giờ bạn đã hiểu tại sao lại như vậy, bạn có thể tự chế cho mình phương pháp Gold
 List
 “phẩy” chẳng hạn, với thời gian quay lại ôn là 13 ngày chẳng hạn. Tại sao lại là 13 hả?Thích!Theo đường cong này, sau chừng đâu 6 ngày, trí nhớ bắt đầu vào giai đoạn “bình
 nguyên”. Nói như vậy hổng có nghĩa là sau 6 ngày thì não bị ngu ra, trơ như đá, mà có nghĩa là sau khoảng
 hơn 6
 ngày thì những gì bạn còn nhớ được gần như sẽ được khắc luôn vào trí nhớ dài hạn của bạn.Như vậy chú Sam muốn tập trung vào phần trí nhớ dài hạn và hạn chế tối đa có thể
 công
 sức bỏ ra để học.ViếtTác giả của phương pháp Goldlist là David James.Câu chuyện của David James.

Phương pháp Goldlist

Có một kênh youtube khá nổi tiếng về khoản luyện tập pronunciation này, là kênh Rachel’s English.Có một phương pháp gần đây cũng khá thịnh hành, là MimicMethod.Nhưng nếu các bạn hỏi mình thích “system” nào nhất, thì mình sẽ giới thiệu “my favorite of all time”, là cuốn
 American Accent Training của Ahn Cook.<div><img src="https://languagelearningmap.files.wordpress.com/2018/01/51zmb8cp3ll.jpg?w=736" alt="51zmb8cp3lL"></div></div>Các bạn có thể tìm thấy sách audio tại
 <a href="https://www.youtube.com/watch?v=6DiQ95hUUfI" target="_blank" rel="noopener">đây</a>.
 Đây là sách audio của ấn bản lần thứ hai (năm 2000).

Làm sao để nói tiếng Anh như người Mỹ?

Mùa đông lạnh lẽo…Cứ tới cuối tuần là nhỏ bạn Pháp làm chung với tui lại đi trượt tuyết. “Tuần này tao
 đi
 Aix-les-Bains, tao đi trượt tuyết.” Rồi “Tuần này tao đi Pyréné trượt tuyết”, hay “Cuối tuần này tao lại đi
 trượt
 tuyết mày ạ.”Móa, một con bé cuồng trượt tuyết.Nhưng như thế cũng hay.&nbsp;Thử nghĩ xem, nếu trong mấy tháng tuyết rơi mà ẻm đều tận dụng cuối tuần để đi chơi,
 thì
 ẻmNói cách khác, tuy&nbsp;Nếu “thu nhỏ” mô hình ấy lại, ta có được 1 ngày dài làm việc mệt mỏi với chừng 2-3
 tiếng
 ít ỏi còn lại cho bản thân trước khi nằm khò. Mà có những ngày, nói chung là rất nhiều ngày, đi làm đi học về
 mệt
 phờ râu, cơm nước xong chỉ muốn nằm phè cho não thư giãn, không muốn dùng đầu óc thêm chi nữa.&nbsp;Hoặc cùng lắm là chỉ dùng não thêm tí chút cho những gì mình thích, như ngồi viết lách
 giải khuây, như nằm giải Sudoku, hay là chơi game trên điện thoại.Cho nên&nbsp;Cho nên để tận dụng được những “kẽ hở thời gian” này1. Việc bạn làm phải vui. Bạn phải thích, không thích thì hiển nhiên bạn có cớ để từ
 chối
 làm.2. Bạn có thói quen tận dụng những “kẽ hở thời gian”.3. Bạn có sẵn kế hoạch.&nbsp;Chứ không bạn sẽ ngồi thừ 1 đống trên giường ngẫm nghĩ “Hôm nay mình sẽ học gì nhỉ?”
 Rồi
 bạn hạ thấp thân người một chút. Rồi lại thêm chút nữa. Cho đến khi…bạn mở mắt dậy vào sáng hôm sau.

Chuyện về những khe hở thời gian

Nói cho đầy đủ thì đây là kỳ thi kiểm tra và công nhận
 sử dụng thành thạo ngoại ngữ (Anh, Pháp, Trung) hoặc đủ trình độ phiên dịch ngoại ngữ trong khám chữa
 bệnh tại Việt Nam.
 VÌ SAO PHẢI LẤY GIẤY CHỨNG NHẬN NÀY?
 Trong thông báo đăng ký có ghi rõ: Giấy chứng nhận có giá trị trong việc hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp
 chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh tại Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 109/2016/NĐ-CP. Nói túm
 lại là tại Việt Nam mà muốn khám bệnh cho người nước ngoài hợp pháp thì phải có chứng nhận này, rồi cơ
 sở y tế nếu muốn khám chữa bệnh cho người nước ngoài một cách hợp pháp cũng phải có đủ cơ số nhân sự có
 giấy chứng nhận này. Cũng chưa thấy có đề cập đến thời hạn có giá trị của giấy chứng nhận, nên bạn nên
 thi lận lưng sẵn trước.
 Bạn mà đi xin việc mà đưa ra giấy chứng nhận này á, là sếp tương lai cười hoan hỉ đón bạn vào luôn. Thời
 bây giờ bác sĩ cầu tiến mà còn giỏi ngoại ngữ nữa là được trọng dụng lắm lắm. Như mình làm quản lý cho
 Jio, phỏng vấn đầu vào mà thấy giao tiếp tốt, nói tốt ngoại ngữ là thấy có cảm tình ngay.
 THỜI GIAN CỦA KỲ THI TIẾP THEO?
 Năm 2022 chỉ còn 1 kỳ thi cuối cùng vào ngày 17/12/2022. Hiện chưa có thông báo cho những kỳ thi năm
 2023.
 Thí sinh phải nộp hồ sơ và đóng phí trong khoảng thời gian từ 14/11/2022 đến hết ngày 2/12/2022, tại
 Trung tâm Đào tạo nhân lực y tế theo nhu cầu xã hội - Đại học Y Dược TPHCM, số 217 Hồng Bàng, phường 11,
 quận 5, TPHCM.
 THI CÓ KHÓ KHÔNG?
 Thi đủ cả 4 kỹ năng nghe nói đọc viết trong cùng 1 ngày nhé.
 Do cấu trúc đề thi được giữ khá bí mật, chứ không công khai như nền công nghiệp luyện thi IELTS, nên
 nhiều bạn cảm thấy khá hoang mang trước thi. Lời khuyên của mình là: nếu ôn tập
 đàng hoàng thì khả năng cao là sẽ đậu.
 Những đợt gần đây, đề thi chạm đến các thuật ngữ trong các chuyên khoa sâu rất nhiều. Thậm chí đề thi
 nói cho các bạn phiên dịch viên trong đợt vừa rồi cũng có chạm đến vấn đề chạy thận nhân tạo. Cho nên có
 thể thấy đề thi càng lúc càng khó, càng nên ôn luyện kỹ càng và càng nên thi sớm.
 Med Lang Fanatic có sẵn 2 khóa học giúp bạn chuẩn bị tốt vốn từ vựng cho kỳ thi sắp tới, hãy tham khảo
 tại mục “Khóa học” phí trên nhé. 
 CHI PHÍ THI HẾT BAO NHIÊU?
 Tham gia thi là 5 triệu/người nhé (có vẻ tăng dần qua từng năm).
 Cũng không lạ vì các kỳ thi liên quan trực tiếp đến nghề nghiệp thường có phí khá cao. Như kỳ thi OET có
 giá hơn 10 triệu đồng.
 PS: Trong hình là 2 giấy chứng nhận của mình đối với tiếng Anh và tiếng Pháp, lấy cùng một ngày cho nó
 máu. Nhiều bạn bật ngửa hỏi luyện sao mà ghê vậy. Ôi xời, Hưng mà làm được thì ai cũng làm được.

Về kỳ thi thành thạo ngoại ngữ trong khám chữa bệnh cho người nước ngoài

80% thành công của một thứ gì đó được tạo nên chỉ từ 20% công sức bạn bỏ ra.Đó là quy luật Pareto. Và chắc bạn đã nghe mòn cả lỗ tai rồi.Định luật Pareto giúp chúng ta luôn phải định hướng tìm kiếm nhanh 20% nguồn lực quan
 trọng nhất để thực thi đầu tiên, nhằm mục tiêu đạt hiệu quả một cách nhanh chóng nhất có thể.Trong ngôn ngữ, có một định luật cũng tương tự như Pareto, gọi tên là định luật của
 Zipf.Định luật Zipf phát biểu như thế này, là trong một ngôn ngữ, độ thông dụng của các từ rất khác nhau. Từ phổ
 biến nhất xuất hiện nhiều gấp 2 lần từ phổ biến thứ nhì, nhiều gấp 3 lần từ phổ biến thứ ba, nhiều gấp 4 lần từ
 phổ
 biến thứ tư, và cứ như thế.Định luật này được Zipf đưa ra vào năm 1949, đơn thuần chỉ là dựa trên quan sát. Zipf
 hổng
 chứng minh được, cũng hổng ai chứng minh bằng toán học được, cơ mà chả ngôn ngữ nào có thể thoát khỏi quy luật
 này.
 Tiếng Anh tiếng Pháp, tiếng Trung tiếng Nhật đều ngoan ngoãn tuân theo cái định luật lạ lùng này.Tất cả những quy luật của Pareto và Zipf này tạo tiền đề cho một phong cách học mới,
 gọi
 là “corpus-based study”. Chung quy là nghiên cứu xem trong một trường hợp nhất định, những từ thường hay sử dụng
 nhất là gì, sau đó xây dựng nhóm từ vựng hữu dụng nhất để giúp người mới học đi nhanh nhất. Học một nhúm nhỏ từ
 vựng
 phổ biến trước, những từ vựng râu ria kém phổ biến hơn để dành học sau, khi trình độ ngôn ngữ đã đạt một mức
 nhất
 định.Tóm lại, nếu chúng ta bắt đầu học ngôn ngữ từ mức cơ bản lên cao, thì chúng ta nên tập
 trung vào nhóm từ phổ biến nhất, để có thể tiến nhanh nhất mà đỡ công sức nhất.Ví dụ đi ha. Để có thể mô tả được một ca trên lâm sàng nhanh nhất thì chúng ta nên
 “tấn
 công” vào các động từ thường được sử dụng nhất trong trường hợp này. Như để mô tả các triệu chứng cơ năng (được
 bệnh
 nhân mô tả), chúng ta thường hay sử dụng động từ state, report, claim, deny. Để nói về kết quả xét nghiệm, chúng
 ta
 thường sử dụng 3 động từ to be, show, reveal. Cho nên đây chính là những động từ đầu tiên (nếu chỉ xét về khía
 cạnh
 động từ) mà bạn phải nắm vững cách sử dụng nếu muốn trình ca lâm sàng.Đấy, người ta gọi như vậy là học có chiến thuật. Và trong trường hợp bạn không có
 nhiều
 thời gian để đắm mình vào ngôn ngữ, ai sử dụng chiến thuật hợp lý nhất sẽ là người đi xa nhất.

Định luật của Zipf và định hướng học từ vựng

Về một nghiên cứu gây rúng độngNgày xửa ngày xưa, có hai cậu học trò là&nbsp;Con nhà người ta&nbsp;và
 Con
 nhà mình. Dĩ nhiên, Con nhà người ta lúc nào cũng hoàn hảo hơn Con nhà mình. Một ngày
 nọ,
 2 đứa&nbsp;cùng làm bài kiểm tra. Nhà người ta&nbsp;9 điểm, Nhà mình&nbsp;6 điểm. Sau đó thầy
 giáo
 đến hỏi hai đứa: “Trong 3 tháng vừa qua các trò ăn kem nhiều không?”. Nhà người ta trả lời: “Dạ 3 tháng
 qua
 con ăn kem chỉ có 1 lần thôi.” Nhà mình trả lời: “Dạ con quất&nbsp;36 lần đó thầy.” (Con nhà mình ăn
 chơi
 nhiều nhỉ 😥)
 Thầy giáo cười khà khà: “Ra là thế, hóa ra ăn kem chính là
 yếu
 tố làm cho người ta ngu đi. Từ nay ta cấm tiệt học trò ăn kem, vì ăn kem sẽ bị ngu, hiểu chưa?”Các bạn nghĩ gì về câu chuyện trên? Tôi&nbsp;là tôi thấy kem bị oan. Oan hết mức
 luôn.
 Giá như 2 đứa&nbsp;học một chín một mười, so kè nhau từng điểm, rồi trải qua 3 tháng Con nhà mình ăn
 kem
 nhiều hơn Con nhà người ta, rồi trở nên ngu hẳn đi, chúng ta có thể đổ lỗi cho kem. Nhưng trong câu
 chuyện
 này, Nhà mình lại dở sẵn hơn Nhà người ta, và kem quá xui&nbsp;phải hứng 1 xô&nbsp;đổ thừa.
 Một phút chia buồn cho những ai bị cấm ăn kem nhé.Bây giờ tôi&nbsp;sẽ kể cho các bạn nghe một câu chuyện khác hay hơn và có mùi sang
 chảnh
 của đại học Harvard.Chuyện vào năm 2008 sau công nguyên, tại đại học danh tiếng Harvard, Chavarro và cộng
 sự
 làm một<a href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18650557" target="_blank"> nghiên cứu </a>xem thử coi đậu
 nành có
 gây vô sinh hay không. Ông ta phân loại 100 người đàn ông vào các nhóm khác nhau, dựa theo câu trả lời của họ
 cho
 câu hỏi: “Trong 3 tháng qua bạn ăn các thức ăn từ đậu nành nhiều đến mức độ nào?” và sau đó khảo sát tinh trùng
 của
 họ.Kết quả của nghiên cứu: Thức ăn từ đậu nành không liên quan đến tổng số tinh trùng,
 thể
 tích tinh dịch phóng ra, sự di động hay hình trạng tinh trùng. Điều duy nhất nghiên cứu thấy được: nhóm ăn nhiều
 đậu
 nành nhất giảm độ tập trung tinh trùng hơn so với nhóm không ăn đậu nành. Nhưng… biết đâu cái nhóm giảm độ
 tập
 trung tinh trùng đã bị giảm từ trước khi bắt đầu ăn đậu nành thì sao? Hay những người bị giảm lại thích ăn
 những
 món ăn khác mà Chavarro không ghi nhận (và những món ăn ấy là “thủ phạm”)? Điều này thì không ai trả
 lời
 được. Câu chuyện của Con nhà người ta và Con nhà mình đã trở nên “thuyết phục” hơn rất nhiều
 khi
 khoác chiếc áo khoa học lên.Và các nghiên cứu sau
 đó?Sau Chavarro, 3 nghiên cứu khác đã được tiến hành, và đều cho ra kết luận đậu
 nành không ảnh hưởng gì đến chất lượng tinh trùng.Năm 2010, Himilton-Reeves và cộng sự cùng xem xét vấn đề đậu nành có ảnh hưởng khả
 năng
 sinh sản của nam giới hay không. Họ đã xem xét kĩ lưỡng kết quả những nghiên cứu trước đó và đi đến <a
 href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19524224" target="_blank">kết luận</a>: Các quý ông ơi, đậu nành
 không
 ảnh hưởng đến nồng độ testosterone đâu, đừng lo nhé.Cũng cùng năm đó, Messina cũng đăng một bài <a
 href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20378106" target="_blank">nghiên cứu</a> khác liên quan đến đậu
 nành.
 Bà đã xem xét các nghiên cứu về liên quan giữa đậu nành và vấn đề “nữ hóa” phái mạnh, và đưa ra kết luận cuối
 cùng:
 Isoflavone (chất có trong đậu nành mà người ta lo ngại ảnh hưởng đến sức khỏe), dù cho được sử dụng với mức cao
 hơn
 nhiều lần so với mức ăn thông thường, cũng chẳng làm ảnh hưởng nồng độ testosterone hay estrogen trong máu của
 phái
 mạnh, cũng chẳng ảnh hưởng đến tinh trùng hay tinh dịch. Vì vậy, các đấng mày râu có thể ăn uống thoải mái các
 sản
 phẩm từ đậu nành mà chẳng phải lo sợ mất nam tính hay ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.Vậy nên từ nay, quý ông chẳng cần phải kiêng cữ đậu nành gì nữa. Chẳng cần nữa.[Thử tưởng tượng bạn không được ăn đậu nành, thì sẽ phải kiêng những gì nào? Này thì
 tàu
 hũ đường nhá, khỏi ăn tàu hũ ki nhá, quên soup Miso đi nhá, canh tàu hũ nấu thịt băm quên luôn đi nhá, vĩnh biệt
 sữa
 đậu nành luôn đi… Ôi…]<hr>THAM KHẢO 1. J. E. Chavarro et al. Soy food and isoflavone intake in relation to semen quality parameters among men
 from
 an infertility clinic. Hum Reprod. 2008 Nov;23(11):2584-90 2. J.H. Reeves et al. Clinical studies show no effects of soy protein or isoflavones on reproductive
 hormones
 in men: results of a meta-analysis. Fertil Steril. 2010 Aug;94(3):997-1007 3. Mark Messina. Soybean isoflavone exposure does not have feminizing effects on men: a critical
 examination of
 the clinical evidence. Fertil Steril. 2010 May 1;93(7):2095-104

Chuyền về đậu nành

Đây là một đề tài có thể nói rộng và sâu được. Và đây cũng là một thứ mà trong khóa học
 “Medical literacy: the essential course” mình luôn nhấn mạnh với các bạn học viên. Nhưng nếu phải chia
 sẻ
 ngắn gọn những lời khuyên thì các bạn cần nhớ những điều sau đây:
 1. CHÚNG TA KHÔNG ĐỨNG CÙNG MỘT MẶT PHẲNGNhững cuốn sách thường được viết ra bởi những người rất giỏi. Giữa tác giả y văn và người
 đọc thường có một khoảng cách không nhỏ về kiến thức. Tùy theo mức độ tác giả ý thức việc đó, và cũng tùy vào
 tác
 giả muốn nhắm vào đối tượng độc giả nào mà sẽ lựa mức trình độ sàn cho phù hợp. Thuật ngữ tiếng Anh gọi mức sàn
 đó
 là “ground zero”. Giả sử như ông giáo sư muốn viết một chương sách dành cho đối tượng từ y3 trở lên đọc, ông
 sẽ mặc định là kiến thức giải phẫu, sinh lý y1, y2 ông không cần phải nhắc lại nữa. Vậy là ông đã đưa ra một mức
 “ground zero” rõ ràng (thực ra cũng chẳng rõ ràng gì, vì ông có nói cho người đọc biết đâu). Nếu một sinh viên y khoa quên đi một vài mảnh ghép giải phẫu, anh ta phải bơi về quá khứ,
 tìm nhặt mảnh ghép đó, nhét vào đầu rồi mới tiếp tục đọc tài liệu của ông giáo sư nọ được. Hoặc nếu anh ta chưa
 biết
 thuật ngữ giải phẫu cần cho phần đó thì tự anh ta phải tra tìm trong một cuốn sách khác. Như vậy, một cuốn textbook không được viết cho mọi người đọc, chỉ khi nào bạn đáp ứng được
 mức “ground zero” thì mới cảm thấy dễ chịu khi đọc. Nhưng làm sao tôi biết mức “ground zero” nào để đáp ứng cơ
 chứ?
 Vâng, đó chính là vấn đề khi chọn sách: bạn phải lựa chọn sách cho phù hợp. Lúc mới bắt đầu tập tành đọc
 textbook y
 khoa vào cuối năm 2, mình chọn Harrison để đọc. Vì mọi người vẫn luôn miệng nói về nó, đến mức lúc ấy mình ngỡ
 như
 không đọc Harrison tức là không đọc y văn vậy. Rồi lúc mở Harrison ra để đọc, mình cảm thấy bị choáng ngợp bởi
 văn
 phong hàn lâm trong đó, bởi khối lượng kiến thức đồ sộ nặng nề trong đó. Mình không theo nổi mạch văn của tác
 giả,
 mình bị lạc ngay trong chính cuốn sách đã chọn. Sau đó mình tìm đọc “Guyton and Hall: Medical Physiology”. Cảm
 giác
 dễ chịu hơn hẳn. Sau này mình mới nghiệm ra đó là vấn đề về mức sàn: lúc ấy mình thiếu cả về mức sàn tiếng Anh
 chuyên ngành lẫn mức sàn kiến thức. Một anh “lính mới hạng lông” lựa chọn đối mặt một “nhà vô địch hạng nặng”
 trong
 lần thượng đài đầu tiên, và mình đã bị knock-out ngay, không đỡ được đòn nào.Có hàng ngàn đầu sách y khoa, hãy đừng tự giới hạn bản thân trong một hai đầu sách nổi
 tiếng. Việc đó cũng giống như bạn đang đứng dưới mặt đất rồi chọn leo lên lầu 5, trong khi bạn chưa hình dung
 cái
 thang ở chỗ nào cả (bạn sẽ tự tạo ra cái thang cho mình nhờ quá trình luyện tập đọc sách một cách đều đặn).
 Trong
 quá trình lục lọi kho y văn, mình thấy series “made ridiculously easy” viết cũng khá ổn (tất nhiên
 không
 phải 100% đều ổn), hay với dược lý thì sách “Basic and Clinical Pharmacology” của tác giả Bertram G. Katzung
 viết
 cũng rất hay, dễ hiểu. Dòng sách The Washington manual: subspecialty consult series” về thực hành lâm sàng là
 một
 dòng sách không nên bỏ qua. Và còn nhiều nhiều sách hay nữa đang chờ các bạn khám phá. Hoặc thậm chí các bạn có
 thể
 xây nền cho mình bằng các tài liệu dễ hiểu dành cho người không trong chuyên ngành, tùy chuyên khoa, có một số
 tài
 liệu khá hay.Vậy bây giờ mình muốn đọc một cuốn sách có “ground zero” cao hơn mức trình độ của mình thì
 phải làm thế nào? Câu trả lời rất đơn giản: hãy đọc sách đó song song với việc bổ sung kiến thức của bản thân.
 Sẽ
 không dễ chịu khi đọc kiểu ấy đâu. Nhưng nếu bạn đã ý thức được trong đầu rằng bạn có thể giải quyết vấn đề khi
 bạn
 lấp đầy được khoảng trống giữa mức kiến thức của bạn và mức sàn kiến thức của sách, thì bạn sẽ thấy rằng việc
 đọc
 những cuốn sách “hạng sang” không phải là một vấn đề bất khả thi. Đó là vấn đề của sự kiên nhẫn.2. HÃY ĐI THEO KIM CHỈ NAM “PLAIN ENGLISH”Có nhiều cách viết. Có cách viết dễ đọc, có cách viết khó đọc. Khi bạn đọc một cuốn sách
 thì bạn không thể điều khiến người ta viết theo kiểu bạn muốn, mà phải tìm cách “đối phó” với cách viết khó hiểu
 của
 người ta. Vì bạn đang là người đi mưu cầu kiến thức. Hãy xem thử sự khác nhau giữa một đoạn khó đọc và một đoạn
 y
 chang như vậy nhưng đã được viết lại theo kiểu plain English:*** Although reducing heart rate will decrease myocardial oxygen consumption and will
 improve diastolic function and coronary perfusion, for patients with sepsis, an inadequate chronotropic
 response
 may potentially negatively aﬀect cardiac output and tissue perfusion.*** For a patient with sepsis, a slow heart rate may cut cardiac output and
 tissue perfusion. For a patient without sepsis, slowing the heart rate slows the heart’s oxygen use. It
 also
 helps diastolic function and coronary perfusion.Khi phân tích một văn bản khó đọc, hãy ghi nhớ các nguyên tắc của “plain English” để hiểu
 nghĩa của câu:<ul><li>
 Keep the subject and verb close together in the first seven or eight words =&gt; tìm
 nhanh chủ ngữ và động từ chính của câu để xác định nghĩa chính của câu.
 </li><li>
 Keep sentence length 15 words average, 25 words maximum =&gt; Nếu câu tác giả viết dài
 dòng quá, hãy tự cắt (trong đầu, hay dùng bút đánh dấu gì đấy) thành nhiều câu/ý nhỏ khác nhau. Dĩ nhiên
 trong
 những
 câu/ý cắt ra, sẽ có câu/ý chính và phụ.
 </li><li>
 Put the main point first and then give commentary, detail or support =&gt; đừng cố hiểu
 ý nghĩa mọi thứ ngay từ ban đầu, hãy hiểu nghĩa chính trước, các ý râu ria bổ nghĩa hiểu sau cũng được.
 </li></ul>Đọc textbook khó cũng giống như việc bạn leo lên trên đỉnh lâu đài để tìm gặp nàng
 Rapunzel vậy. Lựa chọn một nàng Rapunzel dưới thấp chẳng phải sẽ dễ dàng hơn sao? Nhưng nếu bạn thực sự muốn gặp
 một
 nàng công chúa tóc vàng ở tít trên cao, ok, đó chỉ là vấn đề của sự kiên nhẫn. Từng bước, từng bước một.Thêm nữa là chỉ đọc bài này thì cũng không lên level ngay đâu. Phải thực tập. Thật nhiều,
 thật nhiều.

Đôi điều về đọc sách ngoại văn

Điều quan trọng là chúng ta phải hiểu câu chuyện đằng sau mong muốn của bệnh nhân.“Bác ơi, hãy xét nghiệm chỉ số CRP cho em nha.”Một đồng nghiệp của tôi kể lại chuyện đã được một bệnh nhân yêu cầu như vậy. Bệnh nhân không sốt, không ổ nhiễm trùng
 trên lâm sàng, và các xét nghiệm chỉ số bạch cầu đều trong giới hạn bình thường. Sau khi hỏi thêm, bệnh nhân cho
 biết lý do muốn làm xét nghiệm thêm là vì bệnh nhân nội trú nằm giường bên cạnh có ho, và bà sợ lây cho phổi của
 bà.
 Quan hệ của bác sĩ và bệnh nhân không còn là cơ chế 1 chiều xin &#8211; cho như ngày trước nữa, và để đạt được
 hiệu
 quả trong tư vấn, giao tiếp hai chiều và quyền được quyết định của khách hàng phải được tôn trọng. Nếu như trong
 mô
 hình “clinician-centered”, bác sĩ sẽ ngay lập tức bác bỏ việc thực hiện những xét nghiệm mà bác sĩ cho là “không
 cần
 thiết”, thì trong trong mô hình “patient-centered”, những mong muốn của bệnh nhân phải được tôn trọng. Điều đó
 có
 thể gây ức chế cho nhiều bác sĩ. Không sao, chúng ta đang hướng đến mô hình “relationship-centered”, khi đó
 chúng ta
 phải lắng nghe suy nghĩ của bệnh nhân, và có thể dùng kiến thức và kỹ năng giao tiếp của mình để trao đổi với
 bệnh
 nhân. Mục tiêu cuối cùng không phải là để cho thấy ai “mạnh” hơn ai, mà là hướng đến điều tốt nhất cho bệnh
 nhân.
 ***Việc bệnh nhân yêu cầu thực hiện các xét nghiệm “không cần thiết” là chuyện khá phổ biến trong thời đại ngày nay.
 Định nghĩa về “không cần thiết” sẽ khác nhau giữa các bác sĩ; tuy nhiên, vấn đề này chắc chắn hầu hết các bác sĩ
 sẽ
 gặp qua. Điều quan trọng là có chiến lược để đối phó với những tình huống này; nếu không, bác sĩ sẽ cảm thấy như
 trong tình huống ở trên &#8211; một người mà công việc của họ chỉ đơn giản là làm thư ký thực hiện những yêu cầu
 được chỉ định bởi&#8230; bệnh nhân.Bước đầu tiên để giải quyết những nhu cầu “không cần thiết” là xác định rõ nhu cầu thật sự của bệnh nhân, những
 lý do
 thôi thúc họ đưa ra những yêu cầu như vậy. Thông thường, bệnh nhân bày tỏ kết luận của họ (tức là “Tôi cần làm
 xét
 nghiệm ABC”) hơn là cách thức họ suy nghĩ để đưa đến yêu cầu đó. Mối quan tâm thật sự của bệnh nhân là gì? Bệnh
 nhân
 đã nhận được lời giải thích đầy đủ về vấn đề hiện tại chưa? Bệnh nhân có hiểu chẩn đoán không? Có cần thiết giải
 thích lại một cách kiên nhẫn cho bệnh nhân hiểu không? Vì vậy, trong hầu hết các tình huống, bước đầu
 tiên
 nên là lắng nghe một cách cẩn thận.Hãy cho phép bệnh nhân kể lại câu chuyện một cách đầy đủ, tránh ngắt lời. Hãy hỏi bệnh nhân một câu hỏi mở để biết thêm chi tiết: “Tôi
 hiểu
 cô đến đây vì cô muốn chụp MRI đầu gối, và tôi muốn hiểu lý do cô quyết định như vậy. &#8221; Các bác sĩ thường
 được
 đào tạo để đánh giá nhanh tình huống và đưa ra quyết định về hướng xử trí tiếp theo. Việc chịu khó lắng nghe, và
 “tạm nhường sân khấu” lại cho bệnh nhân nghe có vẻ xa xỉ. Ngôn ngữ bên trong của thầy thuốc nghe như thế này:
 “Tôi
 đã có chẩn đoán. Tôi biết cần làm gì và không cần làm gì.”Khi chúng ta cảm thấy khó chịu trước yêu cầu hoặc thái độ của bệnh nhân, hãy cố gắng chuyển cảm giác này thành
 tín
 hiệu báo động để chúng ta chậm lại (điều này cũng cần phải luyện tập đó chứ). Hãy cho bệnh nhân thêm thời gian
 giải
 thích. Mặc dù nghe có vẻ trái ngược với khuynh hướng tự nhiên của chúng ta, nhưng đây là những bệnh nhân đáng để
 tìm
 hiểu: suy nghĩ, cách suy luận, những lo lắng, cũng như phương thức giao tiếp ưa thích của họ.Bác sĩ cũng có thể có cảm giác rằng bệnh nhân đang tranh luận và thật “khó nhằn”. Hãy cố thoát ra khỏi cảm xúc
 tiêu
 cực ấy, thoát ra khỏi vùng “dị ứng” với ý kiến của bệnh nhân, và tham gia vào cuộc trao đổi. Hãy cố gắng giữ
 giọng
 điệu bình tĩnh, và thật sự lắng nghe những thông tin mà bệnh nhân cung cấp.Một khi bạn tin rằng bạn thực sự hiểu câu chuyện và mối quan tâm của bệnh nhân, hãy tóm tắt lại (bằng lời nói)
 những
 điểm này cho bệnh nhân. Điều này cho phép bệnh nhân chỉnh sửa hoặc bổ sung. Nó cũng cho phép bệnh nhân trải
 nghiệm
 cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu. Cố gắng gọi tên cảm xúc của bệnh nhân là điều rất quan trọng: “Cô có vẻ
 rất
 khó chịu khi bị đau đầu gối trong một thời gian dài”. Bệnh nhân có thể sửa cho bạn nếu bạn chưa gọi tên đúng cảm
 xúc: “Khó chịu còn đỡ, tôi là tôi bực lắm, cả năm trời không làm được gì!&#8221;Một trường hợp dễ gây bất đồng giữa bác sĩ và bệnh nhân là khi bệnh nhân yêu cầu một lô lốc xét nghiệm chỉ dấu
 ung
 thư một cách vô tội vạ. Đôi khi, kiến thức chuyên môn cho chúng ta biết rằng việc tiến hành một số xét nghiệm
 như
 vậy không mang lại lợi ích gì thêm cho bệnh nhân mà có thể gây hoang mang không cần thiết. Khi đấy, chúng ta có
 thể
 phải nói “không” với bệnh nhân. Nhưng hãy nhớ rằng, cách nói “không” của bác sĩ là rất quan
 trọng.
 Các bác sĩ nên chuẩn bị sẵn những cấu trúc mào đầu, và nội dung mào đầu này nên lấy nền tảng từ việc chúng ta
 hiểu
 tại sao bệnh nhân lại muốn làm xét nghiệm (ví dụ: “Tôi hiểu sự lo lắng của chú về bệnh lý ung thư đại tràng,
 và
 đó có vẻ là lý do tại sao chú muốn làm xét nghiệm CEA. Chúng ta sẽ dành một chút thời gian để nói về xét
 nghiệm
 này nhé?” thay vì “Không. Thời bây giờ ai mà làm CEA nữa? Nhảm nhí!”). Sau đó, bác sĩ có thể
 nêu
 ngắn gọn cơ sở lý luận của mình và bày tỏ sự đồng cảm nếu có thể, và cuối cùng, hãy đưa ra hướng xử trí tiếp
 theo.
 Và hãy nhớ rằng, lời nói “không” hiệu quả nào cũng nên kết thúc bằng một cách cửa mở ra: nếu chúng ta không nên
 làm
 “việc này”, chúng ta sẽ nên làm “việc kia”.
 Một số bác sĩ có thể cảm thấy họ phải chia sẻ quá nhiều quyền hạn với bệnh nhân. Không phải tất cả các bác sĩ
 (hoặc
 bệnh nhân) đều mong muốn có sự hợp tác và trao đổi qua lại. Sẽ những bệnh nhân đã đọc một lô lốc những bài báo
 và
 thông tin từ Internet. Có những thông tin đúng, và những thông tin sai làm chúng ta bực mình. Những bệnh nhân
 như
 vậy cho thấy họ “khát” thông tin và có nhu cầu được “giáo dục sức khỏe”, và những chuyện như vậy càng lúc càng
 phổ
 biến trong cuộc sống hiện đại, khi mạng xã hội, forum bàn tán và những thông tin sai lệch (không chỉ trong ngành
 y)
 đã lan tràn khắp mạng xã hội. Bác sĩ nên có trách nhiệm chia sẻ thông tin về một số nguồn tin hữu ích, và cách
 thức
 lựa chọn những nguồn tin phù hợp. Đây cũng là một thách thức cho nhân viên y tế, vì họ không thể tự trói mình
 trong
 những thông tin sách vở hàn lâm, mà phải tiên phong đi tìm (hoặc xây dựng) những thư viện thông tin hữu ích cho
 bệnh
 nhân.Cuối cùng, một số bệnh nhân có phong cách ái kỷ và nói chuyện nghe có vẻ “ra lệnh”. Những bệnh nhân này thực sự
 là
 thách thức ngay cả với những người giao tiếp tinh tế nhất. Đưa ra những ranh giới rõ ràng là những điều chúng ta
 nên
 làm trong những trường hợp này. Hãy nói rõ cho bệnh nhân biết những gì mà họ có thể trông đợi trong tình huống
 này,
 và điều gì là quá đáng. Hãy nhớ rằng, thấu cảm và xác định ranh giới là hai nguyên tắc sẽ giúp chúng ta đảm bảo
 sự
 cân bằng.<figure class='wp-block-table'><table><tbody><tr><td>TÓM TẮT Khi bệnh nhân đưa ra những yêu cầu không hợp lý về xét nghiệm, bác sĩ
 hãy
 lắng nghe, hiểu những mong muốn của bệnh nhân. Hãy trình bày quan điểm của bản thân mình, cố
 gắng
 giải thích cặn kẽ và tránh đôi co. Nếu bạn từ chối, hãy chú ý đến cách mà bạn nói “không”. Nếu
 tất
 cả đều thất bại, hãy hít một hơi thật sâu, và bắt đầu lại từ đầu.</td></tr></tbody></table></figure>
TÀI LIỆU THAM KHẢO1. Maizes V. Setting limits on demanding patients. Am Fam Physician. 2000 Feb 1;61(3):881-882.

Khi bệnh nhân yêu cầu những xét nghiệm “không cần thiết

Có lẽ bạn đã từng thấy triệu chứng “chest discomfort” ở đâu đó rồi. Và hẳn bạn đã tự
 hỏi
 rằng có thể dịch nó sang tiếng Việt là “đau ngực” được hay không? Kỳ thực discomfort không giống như pain, như trang heart.org đã mô tả “pain” và
 “discomfort” như hai triệu chứng khác nhau như đoạn trích phía dưới đây. <hr />Discomfort và pain. (<a
 href="https://www.heart.org/en/health-topics/heart-attack/angina-chest-pain"
 rel="nofollow">https://www.heart.org/en/health-topics/heart-attack/angina-chest-pain</a>)<hr />Chest discomfort ở đây bao hàm một khái niệm hơi khác pain một chút, bao gồm nhiều
 triệu
 chứng, như pressure (cảm giác đè nặng), tightness (cảm giác căng tức). Discomfort có khi cũng mang sắc thái
 “burning” như những trường hợp trào ngược dạ dày thực quản.Từ điển Cambridge cho thấy nghĩa của từ “discomfort” không chỉ giới hạn tại “slight
 pain”
 cơn đau thực thể, mà còn trong cả tâm trí, cảm xúc.<figure><img width="100%" src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1669500875/medlangfanatic/blog-discomfort_vqx38o.png"
 alt="" class="wp-image-162"></figure>Các bạn có thể thấy hàm nghĩa của discomfort rất rộng, không chỉ giới hạn trong ngữ
 nghĩa
 của triệu chứng thực thể, mà còn có thể liên quan đến tâm lý và tinh thần của bệnh nhân. Đối với ngữ nghĩa triệu
 chứng thực thể, một số tác giả ở một số tài liệu sử dụng “discomfort” và “pain” thay thế cho nhau, nhưng ở một
 số
 tài liệu khác, discomfort không nhất thiết là pain (mặc dù pain sẽ gây ra discomfort). Vì vậy, chúng ta sẽ phải
 hết
 sức cẩn thận để diễn giải từ vựng đa nghĩa này, và có những chỗ chúng ta sẽ phải hình dung rõ đó là
 Non-pain-related
 Physical Discomfort .<figure class="text-center"><img width="100%" src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1669500878/medlangfanatic/blog-discomfort-co-the-chi-nhieu-trieu-chung-khac-nhau_ix2f3n.png"
 alt=""><figcaption>Discomfort có thể chỉ nhiều triệu chứng khác nhau.</figcaption></figure>“Discomfort” về mặt physical có thể mang ý nghĩa đau trong một số trường hợp, nhưng
 trong
 những trường hợp này, đau thường không “quá đau đớn”, như bình thường các bệnh nhân mô tả cảm giác đau khi lấy
 khí
 máu động mạch là “painful”, nhưng cảm giác khi đặt sonde mũi dạ dày lại chỉ là “discomfort”. Và trong một số
 trường
 hợp khác, “discomfort” cũng có thể tương đương như itching và irritation.“Discomfort” về mặt ngữ nghĩa psychological có thể mang nhiều ý nghĩa như fear,
 anxiety,
 hoặc thậm chí stress. Tuy nhiên trong phần lớn các tài liệu y khoa, “discomfort” về mặt psychological có vẻ như
 chỉ
 chiếm phần thứ yếu.<figure class="text-center"><img width="100%" src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1669500881/medlangfanatic/blog-mot-so-nghia-cua-tu-discomfort-duoc-ghi-nhan-trong-y-van_spt8f1.png"
 alt="" class="wp-image-178"><figcaption>Hình 3: Một số nghĩa của từ Discomfort được ghi nhận trong y văn [1]</figcaption></figure>Tôi xin kết thúc bài phân tích này bằng một đoạn mà tôi rất tâm đắc trong bài The
 Differentiation Between Pain and Discomfort: A Concept Analysis of Discomfort: “[…] pain can cause discomfort but not every discomfort can be attributed to pain.
 Thus it
 can be assumed that clinicians might interpret discomfort as pain, when in reality the patient is uncomfortable.
 This is especially true among those who cannot verbally report their psychological or physical feelings of
 discomfort. […] A lack of an accurate assessment can lead to incorrect treatment, such as administering an
 analgesic
 for pain when the patient is uncomfortable but not in pain.”TÀI LIỆU THAM KHẢOAshkenazy, S., &amp; DeKeyser Ganz, F., <a
 href="https://www.painmanagementnursing.org/article/S1524-9042(17)30522-2/abstract" target="_blank"
 rel="noreferrer noopener">The Differentiation Between Pain and Discomfort: A Concept Analysis of Discomfort,
 Pain Management Nursing</a>. Pain Manag Nurs.&nbsp;2019 Dec;20(6):556-562

Discomfort và Pain có gì khác nhau?

Trong nghiên cứu này, hơn 50% buổi khám bệnh nhân có thể hiện những cảm xúc của mình.
 Trong số những cảm xúc này, 77% là do bệnh nhân tự chủ động thể hiện, phần còn lại là do bác sĩ chủ động hỏi tầm
 soát. Do đó, nếu chúng ta không để ý và đặt câu hỏi mở để thử tầm soát, thì chúng ta có thể sót 23% trường hợp.
 Có những khi các dấu hiệu biểu lộ cảm xúc của bệnh nhân đã rõ ràng, ví dụ như bệnh
 nhân
 nói thẳng “Tôi cảm thấy lo về điều đó”, nhưng bác sĩ không quan tâm hoặc phản hồi không thích hợp nên đã bỏ lỡ
 cơ
 hội phản hồi lại cảm xúc của bệnh nhân.Những phản hồi không thích hợp như vậy bao gồm:<ul><li>Phản hồi không đầy đủ</li></ul><ul><li>Đùa không đúng chỗ</li></ul><ul><li>Chối bỏ cảm xúc</li></ul><ul><li>Chuyển hướng câu chuyện, kết thúc sớm cuộc trao đổi về cảm xúc </li></ul><figure class="text-center"><img src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1669499044/medlangfanatic/blog-cac-loai-phan-hoi-tich-cuc-va-cac-truong-hop-bo-lo-co-hoi-phan-hoi-1_gaweiz.webp"
 alt="" width="100%" /><figcaption>Hình 2: Các loại phản hồi tích cực và các trường hợp bỏ lỡ cơ hội phản hồi [1]</figcaption></figure>Có một điều thú vị trong nghiên cứu này, đi ngược lại với suy nghĩ thông thường của
 chúng
 ta: việc phản hồi phù hợp với cảm xúc của bệnh nhân giúp rút ngắn thời gian thăm khám. Đối với những buổi khám
 nội
 khoa ngoại trú, thời lượng khám có thể rút ngắn trung bình 2.5 phút. Những cuộc khám sau mổ có thể rút ngắn
 trung
 bình 1.5 phút.<figure class="text-center"><img src="https://res.cloudinary.com/tanvo/image/upload/v1669499096/medlangfanatic/blog-viec-thuc-hien-phan-hoi-thau-cam-giup-rut-ngan-thoi-gian-tham-kham_e3f7a5.png"
 alt="" width="100%" /><figcaption>Hình 3: Việc thực hiện phản hồi thấu cảm giúp rút ngắn thời gian thăm khám</figcaption></figure>Nguồn tham khảo:<ol><li>Levison W., Gorawara-Bhat R., and Lamb J. “A study of Patient Cues and Physician Responses in Primary Care
 and
 Surgical Settings”, JAMA 284 (2000): 1021-1027.</li></ol>

Phản hồi thấu cảm giúp rút ngắn thời gian thăm khám

Trong những cuộc giao tiếp mà mô hình patient-centered hay relationship-centered
 không
 được tôn trọng, bác sĩ thường có xu hướng ngắt lời bệnh nhân rất sớm.Nguyên nhân thường được cho là do áp lực về thời gian, bác sĩ lo sợ rằng nếu để
 cho
 bệnh nhân dẫn dắt câu chuyện quá lâu thì sẽ có nhiều yếu tố lạc đề, bệnh nhân dông dài và không cung cấp
 thông
 tin xoáy vào “disease” (xem thêm bài phân biệt giữa “disease” và “illness”). Cho nên bác sĩ thường dẫn dắt
 bằng
 câu hỏi đóng, và ngắt lời bệnh nhân từ rất sớm.Những nghiên cứu từ những năm 80-90 của thế kỷ XX cho thấy bác sĩ có xu hướng ngắt
 lời
 bệnh nhân sau khoảng 18-23 giây!Tuy nhiên trong một nghiên cứu gần đây, khi mà những từ khóa như patient-centered
 hay
 relationship-centered đã trở nên phổ biến, thì bệnh nhân thường bị ngắt lời sau chỉ 11 giây. Và nghiên cứu
 này
 được thực hiện tại Mỹ. Rõ ràng, chuyện bị áp lực thời gian là áp lực chung khắp mọi nơi trên thế giới. Nhưng nói như vậy không có nghĩa là cổ súy cho vấn đề này tiếp diễn. Chúng ta phải
 tìm
 ra giải pháp khả thi để nâng cao trải nghiệm cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế, cải thiện phong cách giao
 tiếp
 như mô hình relationship-centered mà nhiều nơi đã áp dụng thành công.Tham khảo1. Beckman HB, Frankel RM. The effect of physician behavior on the
 collection of
 data. Ann Intern Med. 1984;101(5):692-696.2. Marvel MK, Epstein RM, Flowers K, Beckman HB. Soliciting the
 patient’s agenda:
 have we improved? JAMA. 1999;281(3):283-287.3. Singh Ospina, N.&nbsp;et al. Eliciting the Patient’s Agenda- Secondary
 Analysis of Recorded Clinical Encounters.&nbsp;J&nbsp;Gen Intern Med.
 2019
 Jan;34(1):36-40.

Bác sĩ đợi bao lâu trước khi ngắt lời bệnh nhân?

Lắng nghe là một kỹ năng quan trọng, không chỉ trong các cuộc thăm khám y khoa mà còn trong tất cả các cuộc trò chuyện trong cuộc sống.<div class="wp-block-image is-style-default"></div>Có một bài tập thường được sử dụng cho mục đích luyện tập khả năng lắng nghe. Những người tham gia bắt cặp với nhau và lần lượt kể cho nhau nghe một câu chuyện dài (chừng hai phút) về một vấn đề mà họ đang gặp phải. Chúng ta tạm gọi người chia sẻ câu chuyện là “người kể chuyện”, và người còn lại là “người lắng nghe”. Người lắng nghe phải lắng nghe mà không nói ra một lời nào, chỉ dùng các ngôn ngữ phi lời nói để khuyến khích người kể chuyện tiếp tục chia sẻ. Sau đó, người lắng nghe phải diễn đạt lại câu chuyện của người kể chuyện một cách tóm tắt theo cách mình hiểu.Khi người kể chuyện được hỏi họ cảm thấy bài tập này như thế nào, các câu trả lời thường rất tích cực. Những nhận xét điển hình có thể kể đến như “Tôi chưa bao giờ cảm thấy mình được lắng nghe một cách trọn vẹn như vậy” và “Tôi cảm thấy được lắng nghe và cảm thấy có thể chia sẻ thêm nhiều thứ nữa”. Người lắng nghe thường chia sẻ rằng việc lắng nghe của họ ban đầu khá khó khăn và không được tự nhiên cho lắm, vì họ không có thói quen im lặng lắng nghe như vậy, nhưng họ đã hoàn thành việc lắng nghe và cảm giác cuối cùng rất tuyệt vời, giống như là mình có thể chia sẻ cảm xúc cho ai đó vậy. Nếu câu chuyện được chia sẻ chứa đựng nhiều cảm xúc và tính dễ bị tổn thương thì việc lắng nghe tích cực sẽ giúp khơi gợi cảm xúc trong bản thân người kể chuyện và hiệu quả của việc lắng nghe sẽ đạt ở mức rất cao.Từ dữ liệu khảo sát sự hài lòng của bệnh nhân trên toàn thế giới qua nhiều năm, chúng ta biết rằng sự tập trung hoàn toàn vào bệnh nhân hiện tại và khả năng lắng nghe là những điều đứng đầu trong danh sách các hành vi tạo nên sự tin tưởng đối với bệnh nhân. Khi nhân viên y tế lắng nghe tốt, những chỉ số đo lường sự đồng cảm, sự hài lòng của bệnh nhân và tình trạng kiệt sức về mặt cảm xúc của nhân viên y tế sẽ được cải thiện.Có một trang web từ Penn Medicine có thể giúp các bạn luyện tập khả năng lắng nghe với sự tập trung cao độ với các câu chuyện được bệnh nhân hoặc nhân viên y tế chia sẻ với độ dài 3-5 phút: <a href="https://pennlisteninglab.org/stories">https://pennlisteninglab.org/stories</a>. Tuy nhiên các nội dung này được chia sẻ hoàn toàn bằng tiếng Anh.Dưới đây là cách bạn có thể tự luyện tập kỹ năng quan trọng này:1. Lắng nghe và không ngắt lời trong ít nhất hai phút khi bắt đầu mỗi lần thăm khám bệnh nhân.2. Lặp lại những gì bạn đã nghe. Điều này cho thấy bạn đang chú ý lắng nghe và kiểm tra mức độ hiểu của bạn về câu chuyện của bệnh nhân.3. Khi lắng nghe đồng nghiệp, gia đình và bạn bè, hãy tập không ngắt lời. 4. Suy ngẫm về cách bạn đã lắng nghe mỗi ngày. Lưu ý những cách để cải thiện cho những ngày sắp tới.

Thực tập kỹ năng lắng nghe 

Hầu hết những người rất giỏi ngoại ngữ đều là những người tự học. Thật sự là hầu hết kiến thức về ngôn ngữ bạn đều có thể tự học không cần ai, nếu có đủ thời gian lục lọi tài liệu. 
Bạn không cần một người viết lại lên bảng cách chia động từ bất quy tắc. Bạn có thể đọc và học thuộc từ vô vàn những cuốn sách. Bạn không cần một người hướng dẫn cách phát âm sao cho chuẩn. Bạn có thể tự nghiền ngẫm cách đọc trên từ điển và bắt chước theo. Bạn cũng không cần người liệt kê từ vựng theo chủ đề. Bạn có thể mua một vài cuốn sách và học mê mải 15000 từ.
Vậy thế quái nào mà bạn vẫn ngày ngày cắp sách đi học ngoại ngữ?
Bạn không học một mình được. Bạn cần định hướng. Bạn không có thời gian để lục lọi và tìm kiếm những từ sang chảnh và những mẫu câu hay ho. Bạn viết văn cần có người sửa lại cho từng câu. Bạn phát âm cần người sửa cho từng chỗ nhấn nhá. Bạn nghe chưa được, cần người nhấn hộ nút playback nhiều lần.
Thế bây giờ chúng ta thay đổi một chút nhé, chúng ta học theo kiểu mentor và mentee, có ổn không?
Mentor và mentee là cặp khái niệm không mới. Nhưng trước giờ chúng ta hầu như chỉ sử dụng cặp khái niệm này trong vấn đề phát triển sự nghiệp, định hướng kinh doanh hay cái gì đó từa tựa vậy. Chúng ta rất ít khi đề cập đến cặp khái niệm này trong chuyện học.
Theo cách này, mentee sẽ luôn là người phải vận động nhiều nhất, chủ động nhất. Mentor sẽ không giúp giải quyết những việc nhỏ nhặt hằng ngày như “Anh ơi, chỗ này dùng từ gì cho hay?”, hoặc “Anh ơi, từ này phát âm sao cho chuẩn?”, mà thay vào đó sẽ đưa những lời khuyên chiến lược giúp định hướng tốt hơn cho người học. Ví dụ như  “Bây giờ trình độ nghe của em ở trình độ này nè, mà 6 tháng nữa em đi du học thì phải làm thế nào anh?”
ĐỊNH NGHĨA LẠI TỰ HỌC
Điều này thực sự rất quan trọng, vì mỗi người nhìn nhận tự học theo một góc độ khác nhau.
Bạn mình bảo xem video hướng dẫn trên youtube chẳng phải là đang được dạy đó sao? Nhất định không phải là tự học.
Quan điểm của mình là: cái gì nằm ngoài khuôn khổ “ngày ngày ngoan ngoãn cắp sách đến trường, hết giờ xách đít đi về” là tự học. Mua sách về đọc là tự học. Xem video hướng dẫn trên youtube là tự học. Thậm chí chủ động lên lịch rủ bạn đi luyện phản xạ nói cũng là một dạng tự học.
Vậy cho nên bạn phải hiểu rằng trong mắt mình, tự học không phải là một dạng tự cô lập bản thân và lủi thủi gạo bài một mình. Ngàn lần không, vạn lần không. Tự học là một dạng học chủ động và đòi hỏi kỷ luật từ bản thân ghê gớm.
CHỌN MENTOR NHƯ THẾ NÀO?
Hầu hết những người loay hoay học ngoại ngữ sẽ đi theo con đường thế này, họ đi tìm một người học thiệt giỏi ngoại ngữ, hoặc một người mà bạn bè bảo là dạy giỏi, hoặc là một người dạy…rẻ để bái sư. Nói chung là vái tứ phương để tìm cho mình một chỗ học.
Và bạn cho rằng chỉ cần nhận mentor là một người học ngoại ngữ giỏi là họ có thể truyền dạy hết chiêu thức bí truyền mà họ có cho bạn, để sau 49 ngày đóng cửa phòng miệt mài tu luyện, bạn có thể bước ra khỏi phòng nói lưu loát tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ?
Đời không đơn giản đến vậy. Một cầu thủ giỏi không đồng nghĩa với một huấn luyện viên tài ba. Cho nên bạn cần nghĩ đến chuyện làm thế nào để chọn mentor cho mình nếu bạn cảm thấy hứng thú với góc nhìn mới này.
À, có bao giờ bạn nhìn lại những lời khuyên mà người ta dành cho bạn chưa?
80% trong số đó… không dành cho bạn, mà dành cho chính bản thân người cho lời khuyên. Nói cách khác, trong phần lớn trường hợp, người cho lời khuyên không quan tâm bạn là ai, không quan tâm bạn mạnh chỗ nào, hay yếu nơi đâu. Họ cho lời khuyên dựa trên chính những mong muốn của bản thân họ.
Vậy thì đâu có gì hay ho, vì dù có quân bài gì thì họ cũng chơi y như vậy.
Về cơ bản, một người làm mentor giỏi là người có thể nhìn ra được trình độ của bạn đang nằm ở đâu, nhìn ra được những điểm yếu cần phải cải thiện
Nhưng bạn có biết điều khó nhất khi đi theo con đường tự học cùng mentor là gì không?
Là chuyện chọn mentor á?
Không, không phải.
Là chuyện giữ được kỷ luật học tập. Đó mới là thứ khó khôn cùng.

Hay mình đổi cách học ngoại ngữ đi!

&nbsp; Hầu hết những người rất giỏi ngoại ngữ đều là những người tự học. Thật sự là hầu hết... Read More >>

HAY MÌNH ĐỔI CÁCH HỌC NGOẠI NGỮ ĐI, KHÔNG NGOAN NGOÃN NGÀY NGÀY CẮP SÁCH ĐẾN TRUNG TÂM NỮA? - Medlangfanatic

Home

Uncategorized

HAY MÌNH ĐỔI CÁCH HỌC NGOẠI NGỮ ĐI, KHÔNG NGOAN NGOÃN NGÀY NGÀY CẮP SÁCH ĐẾN TRUNG TÂM NỮA?

Medlangfanatic

https://secure.gravatar.com/avatar/95d85433fb46789c5553261d4526d968?s=96&d=mm&r=g

danh vo

Hôm nay chúng ta cùng làm quen với một số cách diễn tả khái niệm cấp trên nền mạn nhé. Hiểu nôm na là bệnh nhân đã có một bệnh nền mạn tính gì đó rồi, sau đó có một nguyên nhân cấp tính xảy ra, làm bệnh lý nền nặng lên đột ngột biến thành một đợt cấp.
Trong suy tim người ta có khái niệm suy tim cấp mất bù trên nền suy tim mạn, thường cụm từ tiếng Anh chỉ khái niệm này sẽ là &#8220;(acute) decompensated heart failure&#8221;. Cụm này có thể có acute hoặc không, tuy nhiên phải có decompensated (mất bù) vì đây là từ khóa cực kỳ quan trọng.
Tuy nhiên trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thì người ta không dùng chữ decompensated, mà thường dùng chữ exacerbation để chỉ những đợt cấp. Ví dụ: Chronic obstructive pulmonary disease with acute exacerbation, hoặc acute exacerbation of chronic obstructive pulmonary disease.
Suy thận là một trường hợp mà thuật ngữ tiếng Anh của cấp trên nền mạn cũng gần giống như tiếng Việt: acute on chronic renal failure (AoCRF).
Và đôi khi người ta cũng có thể sử dụng cụm từ &#8220;on top of&#8221; để diễn tả khái niệm cấp trên nền mạn

Cấp trên nền mạn

&nbsp; Hôm nay chúng ta cùng làm quen với một số cách diễn tả khái niệm cấp trên nền mạn... Read More >>

CẤP TRÊN NỀN MẠN - Medlangfanatic

CẤP TRÊN NỀN MẠN

Khi đọc các bệnh án viết bằng tiếng Việt, đôi khi chúng ta gặp một cụm từ viết tắt là CRNN, có nghĩa là &#8220;chưa rõ nguyên nhân&#8221;, có thể là tổ hợp triệu chứng không điển hình cho một nguyên nhân bệnh nào, hoặc vẫn còn đang chờ thêm kết quả xét nghiệm để chẩn đoán xác định. Ví dụ &#8220;Khó thở CRNN&#8221; = &#8220;Khó thở chưa rõ nguyên nhân&#8221;.
Vậy CRNN phiên qua tiếng Anh là thế nào các bạn nhỉ?
Phiên qua là cụm từ NYD các bạn nhé. NYD là viết tắt của &#8220;Not yet diagnosed&#8221;, ví dụ như đau ngực chưa rõ nguyên nhân sẽ được viết là &#8220;Chest pain NYD&#8221;.
Nhớ là trước cụm NYD sẽ là danh từ diễn tả signs/symptoms nhé các bạn. Ví dụ như ad đi, ad bị &#8220;cuteness NYD&#8221; 😂😂😂

Chưa rõ nguyên nhân

&nbsp; Khi đọc các bệnh án viết bằng tiếng Việt, đôi khi chúng ta gặp một cụm từ viết tắt... Read More >>

CHƯA RÕ NGUYÊN NHÂN - Medlangfanatic

CHƯA RÕ NGUYÊN NHÂN

Có lẽ để diễn tả khái niệm xét nghiệm chẩn đoán thì ai cũng biết đến từ &#8220;diagnostic test&#8221;. Tuy nhiên nếu chúng ta muốn sử dụng một số từ vựng khác để thay đổi thì thế nào nè?
Trên trang cancer.gov, người ta định nghĩa &#8220;diagnostic test&#8221; là &#8220;A type of test used to help diagnose a disease or condition.&#8221; Từ đồng nghĩa của &#8220;diagnostic test&#8221; được đưa ra là &#8220;diagnostic procedure&#8221;.
Nếu bạn thường xuyên tra cứu trên Medscape, các bạn sẽ thấy một từ khóa thường xuyên xuất hiện, là &#8220;work-up&#8221;, cũng là từ gọi chung cho các xét nghiệm chẩn đoán, bao gồm cả &#8220;laboratory studies&#8221; và &#8220;imaging studies&#8221;.
Bởi vậy nếu bạn muốn nói về những xét nghiệm cho bệnh nhân thiếu máu tán huyết, hãy nói là &#8220;(Lab) workup for hemolytic anemia&#8221; (thực ra bỏ &#8220;lab&#8221; cũng được).
Nếu muốn nói về những xét nghiệm ban đầu cho một cái gì đấy, hãy sử dụng cụm từ &#8220;initial workup for&#8230;&#8221;.
Có một từ khác, cũng sang chảnh không kém mà các bạn có thể sử dụng để nói về những xét nghiệm chẩn đoán là investigation, ví dụ &#8220;laboratory investigations for anemia&#8221;.

Mô tả xét nghiệm chẩn đoán bằng từ nào?

&nbsp; Có lẽ để diễn tả khái niệm xét nghiệm chẩn đoán thì ai cũng biết đến từ &#8220;diagnostic test&#8221;.... Read More >>

MÔ TẢ XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN BẰNG TỪ NÀO? - Medlangfanatic

MÔ TẢ XÉT NGHIỆM CHẨN ĐOÁN BẰNG TỪ NÀO?

Uyển ngữ (euphemism) được hiểu đơn giản là những cách nói vòng vo, nói giảm nói tránh, thường là để tránh tác động mạnh đến cảm xúc người nghe.
Ví dụ một bệnh nhân vào bệnh viện trong tình trạng quá nặng, và tử vong trong quá trình hồi sức, bác sĩ khi thông báo tin xấu cho gia đình, thay vì nói “I’m sorry. He died”, có thể dùng uyển ngữ như thế này “I’m sorry. He didn’t make it.” Không đụng đến chữ “chết”, nhưng vẫn chuyển tải được hết ý nghĩa.
Hay một trường hợp khác, để tránh sự bất lịch sự và có thể làm tổn thương người bị khiếm thị, thay vì dùng chữ &#8220;blind&#8221; thì người ta dùng &#8220;visually impaired&#8221; hoặc &#8220;visually challenged&#8221;. Có khá nhiều uyển ngữ dành cho trường hợp nói về người khuyết tật, và điều đó thể hiện sự nhân văn, tránh làm tổn thương người khác. Ví dụ như &#8220;having special needs&#8221; = &#8220;having a disability&#8221; (khuyết tật).
Nhưng cách nói giảm nói tránh này có thể tạo cảm giác khó hiểu. Ví dụ một bạn sinh viên người nước ngoài và không thạo tiếng Anh khi mới gặp chữ &#8220;physically challenged&#8221; sẽ khó mà liên tưởng đến chữ &#8220;handicapped&#8221; được.
Vậy việc sử dụng uyển ngữ trong lâm sàng ảnh hưởng đến góc nhìn của bệnh nhân như thế nào?
Có một nghiên cứu kia được thực hiện vào năm 2005, trong đó các nhà nghiên cứu khảo sát sự hiệu quả của các kiểu giải thích &#8220;heart failure&#8221; (mà không nói thẳng ra chữ này). Kết quả cho thấy cách thường nhất mà bác sĩ giải thích khái niệm suy tim là ‘‘you have fluid on your lungs as your heart is not pumping hard enough’’, tiếp ngay sau đó là ‘‘your heart is a bit weaker than it used to be’’ và ‘‘your heart is not pumping properly’’.
Kết luận của nghiên cứu là: &#8220;The results showed that the term &#8216;heart failure&#8217; made patients believe that the illness had more serious consequences, would be more variable over time and would last for longer then when the same symptoms were labeled using the euphemism. In addition, ‘heart failure’ made them more anxious and depressed.&#8221;
Điều đó ủng hộ việc cân nhắc sử dụng uyển ngữ trong lâm sàng. Mặc dù, như đã nói ở trên, bản thân uyển ngữ mang tính chất vòng vo, và nguy cơ hiểu không đúng là có. Euphemism như một con dao hai lưỡi mà nếu chúng ta sử dụng tốt có thể mang lại nhiều điều tích cực cho đời này.
Mình còn nhớ trong một buổi học về giao tiếp trong y khoa của ACH, khi một bác sĩ (trong tình huống đóng với bệnh nhân giả) nói rằng &#8220;I&#8217;ll help you lose weight.&#8221; thì sau đó thầy hướng dẫn có đề nghị chỉnh lại thành &#8220;We&#8217;re here to help you get to the healthy weight.&#8221; Lý do là vì nhiều bệnh nhân béo phì đã nghe đi nghe lại về việc giảm cân, đến mức họ bị &#8220;dị ứng&#8221; với chữ &#8220;lose weight&#8221;. Nhưng &#8220;healthy weight&#8221; thì nghe lọt tai hơn một chút, và họ dễ lắng nghe hơn.
Âu thì cũng là những sự khác nhau rất nhỏ về ngôn ngữ. Nhưng những điều nhỏ nhặt ấy làm nên sự khác biệt.
Bài viết từ BS Trần Quang Hưng

Uyển chuyển trong Anh văn Y khoa

&nbsp; Uyển ngữ (euphemism) được hiểu đơn giản là những cách nói vòng vo, nói giảm nói tránh, thường là... Read More >>

UYỂN NGỮ TRONG ANH VĂN Y KHOA - Medlangfanatic

UYỂN NGỮ TRONG ANH VĂN Y KHOA

Chào mọi người, mình là Hưng, founder của Med Lang Fanatic, và đây là bài viết đầu năm
 mình muốn chia sẻ cùng mọi người.Thời điểm đầu năm này, thường mọi người sẽ đề ra những việc mà chúng ta cần hoàn thành
 trong năm mới (hoặc tận hưởng kỳ nghỉ đầu năm này để ngủ cho quên ngày tháng), và bước qua tuần sau sẽ toàn
 là
 những thứ mới mẻ. Chuyện cũ bỏ qua.Các bạn theo dõi Med Lang Fanatic có nhiều mục đích khác nhau. Có bạn chưa giỏi tiếng
 Anh, mong like trang này học được thêm nhiều điều bổ ích; có bạn đã giỏi rồi, nhưng trang này có cách tiếp
 cận lạ và hay nên like để học hỏi; v.v.Giờ chúng ta nói chuyện số đông, là tại sao nhiều người like đủ thứ trang học tiếng Anh, bài post nào của
 trang nào cũng vào “cúng” 1 like, mà sao hoài vẫn chưa cảm thấy tự tin về khoản ngôn ngữ này. Ấy là vì số
 trang bạn like không có tỉ lệ thuận với trình độ của bạn đâu, mà một trong những câu hỏi đầu tiên bạn phải
 trả lời đó là: “ĐỘNG LỰC HỌC TIẾNG ANH CỦA BẠN LÀ GÌ?”Có bạn học viên nói với mình rằng Ủa sao thầy hiền vậy, phải dữ lên, ép buộc các bạn
 học chớ. Mình mới bảo rằng Ủa ép được bao lâu?Nếu các bạn không tự ép mình học được, không tìm được lý do thúc đẩy mình phát triển
 mỗi ngày, bạn nghĩ ông bụt cô tiên nào sẽ làm được? Ờ mà cũng được đó, nhưng mà bạn nghĩ động lực đó sẽ kéo
 dài
 bao lâu? Người lớn không học vì đòn roi, người lớn sẽ học vì mục đích.Thông thường người ta chia động lực làm 2 loại, là extrinsic motivation (động lực từ
 bên ngoài) và intrinsic motivation (động lực từ bên trong). Thông thường, động lực từ bên ngoài sẽ mang hơi
 hướng tiêu cực hơn và ngắn hạn hơn động lực từ bên trong. Ví dụ bạn đóng tiền theo một khóa học 7
 triệu/tháng,
 thế là bạn siêng học kinh khủng. vì mỗi buổi học như vậy đáng giá tiền triệu, không dám đi trễ một phút. Lời
 thầy lời cô phải hớp không sót chữ nào, vì mỗi lời trị giá hằng trăm nghìn. Áp lực tiền bạc như vậy cũng là
 1
 một loại extrinsic motivation, nhưng tiêu cực và không bền vững.Cũng có thể ép buộc chuyện học bằng áp lực cảm xúc, như cha mẹ vẫn hay ép chúng ta học
 khi bé. Nhưng đối với mình, đó cũng là một thứ tiêu cực, và không phù hợp với người lớn.Do đó, mình vẫn
 hướng
 các bạn học viên vào các intrinsic motivation, vì nó tích cực và bền vững hơn. Có 3 loại, tập trung vào joy,
 outcome, và potential là:1/ Chúng ta học vì vui. Kiểu như là bạn khoái tiếng Pháp lắm, nghe nó đã gì đâu, học
 tiếng Pháp thấy thiệt là nhẹ nhàng thanh thoát. Hay mỗi lần xem mấy TED talk trên youtube thấy bổ ích thấy
 mợ, à
 không, bổ ích quá trời, thiệt là giải trí.2/ Chúng ta học vì một kết quả đầu ra nào đó. Kiểu như đạt IELTS 7.0 để qua Úc học sau
 đại học.3/ Chúng ta học vì một tiềm năng nào đó, chẳng hạn như bạn tin rằng giỏi ngoại ngữ sẽ
 giúp tương lai của bạn sáng chói lói lói luôn.Chỉ có khi bạn tìm được lý do chăm học ngoại ngữ theo 3 hướng trên, bạn mới có đủ khả
 năng cải thiện bền vững ngoại ngữ của mình. Lâu lâu đọc được đâu đó một bài viết liệt kê ra vài chữ tiếng
 Anh sẽ
 không giúp cải thiện gì nhiều cả. Điều cần thiết là có kế hoạch học cụ thể, và học mỗi ngày.Năm qua Med Lang Fanatic cũng không làm quá nhiều thứ, không có quá nhiều lớp, nhưng
 mỗi sản phẩm đều là một sự đầu tư nghiêm túc và chuyên nghiệp. Hy vọng trong năm 2021 này, khi đã có thêm
 nhiều
 thành viên hơn, Med Lang Fanatic sẽ cho ra nhiều sản phẩm và lớp học chất lượng hơn, và với một tần suất dày
 hơn.Mình xin kết thúc bài viết đầu năm này bằng một vài lời review của một bạn học viên
 bên Úc cho khóa học thử nghiệm cuối năm qua Listening to the language of medicine: a crash course.
 “Đây là chiếc review đầu tiên và cũng là duy nhất cho đến hiện tại của mình <img height="16" width="16" alt="😊"
 src="https://static.xx.fbcdn.net/images/emoji.php/v9/td8/1.5/16/1f60a.png" scale="0"> Với mong
 muốn các bạn sinh viên Y có cơ hội tiếp xúc cách học tiếng anh (đặc biệt phần nghe ngay
 từ đầu).Điểm cộng:1. Chương trình thiết kế cụ thể, khoa học, có nhật kí luyện tập nghe với thư viện nghe
 cũng tương tối đa dạng cho các bạn với đủ level2. Mentor thì siêu có tâm. Đây là điểm mình thích nhất vì khi bạn được tiếp xúc với
 người đam mê thật sự vào 1 topic mà bạn đang mắc kẹt thì bạn sẽ thấy được động lực rất nhiều.3. Bạn được cung cấp rất nhiều cần câu để bắt đầu luyện, quan trọng là có đem mấy cái
 cần này đi câu không là do chính nỗ lực của bạn.Còn lại một vài điều bạn nên expect trước:1. Bạn sẽ đừng hi vọng sau 8 buổi thì nội công nghe của bạn thâm hậu ngay lập tức
 nhưng bạn sẽ hiểu được cách luyện đúng để không bị ngộp với “tẩu quả nhập ma” khi luyện công.2. Những bạn từ trình độ intermediate thì bạn sẽ không gặp quá nhiều challenge trong
 khóa học nhưng bạn sẽ tìm được vài khoảnh khắc “Ồ quao, đây là lý do mình chưa lên tới… advance.”